Η δασκάλα Ελένη Φωκά

Του Γιώργου Κ. Στράτου

Η Ιστορία μας είναι γεμάτη από ηρωικές μορφές. Ευγενείς φυσιογνωμίες, ωραίοι άνθρωποι με υψηλό αίσθημα ευθύνης και χρέους απέναντι στην πατρίδα. Πάμπολλες από αυτές μένουν άγνωστες γιατί ελάχιστοι από όσους τους οφείλουμε την ύπαρξή μας φιλοτιμήθηκαν για μία ελάχιστη αναφορά για την τιμή των όπλων, που λένε. Ευτυχώς γιατί, όντας ολότελα ανιδιοτελείς οι ανδρείοι αυτοί, άνδρες και γυναίκες, δεν την επιδίωξαν ούτε και την εξαργύρωσαν ποτέ. 

Η εξαίρετη σειρά του Mega «Famagusta», σε σκηνοθεσία Ανδρέα Γεωργίου και σενάριο Βάνας Δημητρίου, ανάμεσα σε δεκάδες ιστορίες ανθρώπων που έζησαν τη φρίκη της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το ’74, έφερε ξανά στο φως τη συγκλονιστική ιστορία μίας τέτοιας ηρωίδας. «Ελένη Φωκά. Η δασκάλα του Έθνους. Γεννήθηκε την Αγία Τριάδα Γιαλούσας της Καρπασίας το 1950. Πτυχιούχος Οικιακής Οικονομίας ελληνικού πανεπιστημίου, από το 1973 είχε διοριστεί ως εκπαιδευτικός. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου του 1974 τη βρήκε στο σπίτι της στην Αγία Τριάδα. Έζησε όλη τη φρίκη του πολέμου και της κατοχής. Αντιμετώπισε τους Τούρκους εποίκους ολομόναχη και άντεξε τις θηριωδίες τους για να προσφέρει μόρφωση στα λιγοστά εγκλωβισμένα Κυπριόπουλα και για να δίνει κουράγιο στους συγχωριανούς της 23 ολόκληρα χρόνια. Το 1997 ένα πρόβλημα υγείας την ανάγκασε να μεταβεί στις ελεύθερες περιοχές και έκτοτε δεν της επετράπη να επιστρέψει στο σκλαβωμένο χωριό της, αφού όλο αυτό το διάστημα δεν αποδέχτηκε ποτέ να βγάλει ταυτότητα και να καταγραφεί ως εκ τούτου ως υπήκοος του ψευδοκράτους. Αφοσιωμένη πλέον στο “Δεν Ξεχνώ”, συνέχισε τον αγώνα στις ελεύθερες περιοχές δίπλα στις μάνες των αγνοουμένων. Παρευρισκόταν στις αντικατοχικές εκδηλώσεις και έδινε διαλέξεις, τόσο σε σχολεία της Κύπρου όσο και στο εξωτερικό, μιλώντας για την κατοχή και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα μας. Σήμερα ζει με τις μνήμες της σ’ ένα προάστιο της Λευκωσίας, όπου βρίσκεται το προσφυγικό, λιτό σπίτι της» αναφέρει η ιστοσελίδα της Κυπριακής Ομοσπονδίας Γυναικών Επιχειρηματιών Επαγγελματιών. Για όποιον επιθυμεί περισσότερα, έπειτα από δέκα χρόνια έρευνας, η Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου, εμπνευσμένη από τη ζωή και το έργο της μαρτυρικής δασκάλας, συνέγραψε ένα συγκλονιστικό βιβλίο : «Και πολλά επικράνθη η Ελένη της Καρπασίας», εκδόσεις Νεφέλη. 

Η Καρπασία, είναι η μεγάλη χερσόνησος στα βορειοανατολικά της Κύπρου μας. Αποτελεί προβολή του όρους Ολύμπου και απολήγει στο ακρωτήριο Άγιος Ανδρέας σαν δάχτυλο. Ένα «δάχτυλο» που μας δείχνει προς όλα όσα ανεπίτρεπτα και αυτοκτονικά ξεχνάμε. Όπως τους ήρωες νεκρούς του Ιουλίου – Αυγούστου του ’74 που, αν και προδομένοι, έπεσαν υπερασπιζόμενοι την ελευθερία και την ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, σαν τον Πατρινό λοχαγό Καταδρομών Νικόλαο Κατούντα, το Μανιάτη λοχαγό Μηχανικού Σωτήριο Σταυριανάκο, το Θεσσαλονικιό αντισυνταγματάρχη Πυροβολικού Στυλιανό Καλμπουρτζή και εκατοντάδες άλλους αείμνηστους Ελλαδίτες και Ελληνοκυπρίους, αξιωματικούς και οπλίτες. «ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΕΣ ΚΥΠΡΟΝ» όπως αναγράφεται στην πρόσοψη της στήλης του μνημείου προς τιμήν τους, που τοποθετήθηκε το 1998, πίσω από το ξενοδοχείο «Hilton», στην προέκταση της πλατείας Μαδρίτης. Ένα «δάχτυλο» που σήκωσε η Ελένη Φωκά για να μας θυμίζει πόσο δίπλα μας είναι όλα αυτά και πόσο μας αφορούν.