Το φάντασμα της μεγάλης ήττας πλανάται στο Αρχιπέλαγος

Του Μανώλη Κοττάκη

Η χλιαρή αντίδραση της Αμερικής και της Ευρώπης στη σύλληψη και τη φυλάκιση του κεμαλικού υποψηφίου της τουρκικής αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου είναι εξόχως αποκαλυπτική.

Όχι μόνο γιατί η μεγάλη σιωπή δείχνει την ασύλληπτη υποκρισία της Δύσης σε μεγάλα θέματα αξιών: Ο Ρώσος Πούτιν είναι δικτάτωρ (προφανώς δεν είναι άγγελος δημοκρατίας, αλλά…), ο Ρουμάνος υποψήφιος Γκεοργκιέσκου είναι «επικίνδυνος για τον λαό του, αλλά ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν «απαύγασμα δημοκρατίας».

Αλλά κυρίως διότι η πολιτική κάλυψη που δίδεται στα πολιτικά σχέδια του Τούρκου προέδρου σηματοδοτεί τη στρατηγική συμπόρευση της Δύσης μαζί του σε όλα τα μεγάλα θέματα της περιοχής.

Ο επιτήδειος ουδέτερος κερδίζει ξανά, με συνέπεια η πατρίδα μας να γνωρίζει αδιανόητους εθνικούς κινδύνους τους οποίους είναι λίαν αμφίβολο αν έχει διακρίνει μέχρι σήμερα η αμέριμνος κυβέρνησή μας. 

Η Ευρώπη έχει αυτή τη στιγμή απόλυτη ανάγκη τον τουρκικό στρατό και τη συμμετοχή του σε θέματα άμυνας και ασφάλειας στην καρδιά της μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ και γι’ αυτό συζητά με την Τουρκία τόσο διμερώς (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία) την αμυντική συνεργασία μαζί της όσο και κεντρικώς, σε επίπεδο Κομισιόν.

Και την έχει ανάγκη γιατί ο μόνος που έχει πρόσφατη εμπειρία στα θέατρα του πολέμου είναι ο στρατός της: Στη Συρία, στο Κουρδιστάν, στην Αρμενία και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, στη Λιβύη. Η αποχώρηση της Αμερικής από τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής άμυνας είναι μάννα εξ ουρανού για τον Τούρκο πρόεδρο, η χώρα του οποίου κλήθηκε σε επίπεδο υπουργού Εξωτερικών στη λίαν σοβαρή σύνοδο της Βρετανίας στο Λονδίνο.

Ο Ερντογάν, που θέλει να διεκδικήσει τρίτη προεδρική θητεία, αναθεωρώντας πάλι το Σύνταγμα, θα ανταλλάξει την εμπειρία του στρατού του με μια νέα ειδική σχέση με την Ε.Ε., η οποία θα επιτρέπει την παροχή βίζας σε εκατομμύρια Τούρκους πολίτες. Αυτό είναι ένα μεγάλο πολιτικό δώρο για αυτόν και ένα πολύ μεγάλο χτύπημα για τη χώρα μας, η οποία είναι ένα από τα παλαιότερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.

Και το μόνο που κάνουμε μέχρι τώρα είναι να αποδεχόμαστε τη μοίρα μας ως δορυφόροι της Άγκυρας. Πρώτα υποστηρίξαμε την υποψηφιότητά της για τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO), μετά την υποψηφιότητά της για την προεδρία του ΟΑΣΕ, τώρα και την υποψηφιότητα της ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η δορυφοροποίησή μας, περιλαμβανομένης της απραξίας μας στην Κάσο όπου κατά Ροζάκη «απεμπολήσαμε δικαιώματα», είναι πλήρης.

Εκτός από το μέτωπο της Ευρώπης, όμως, υπάρχει και το μέτωπο της Μέσης Ανατολής. Εκεί οι πληροφορίες λένε ότι η Τουρκία ως «σοβαρή» χώρα ενημέρωσε την Αμερική, τη Ρωσία και το Ισραήλ πριν «εισβάλει» στη Συρία, και εξασφάλισε την ανοχή τους. Όπως ακριβώς είχε πράξει και το 1974, όταν ενημέρωσε την Αμερική για την εισβολή του «Αττίλα» στη Μεγαλόνησο.

Ο βαθμός της σιωπηρής συναίνεσης που φέρεται ότι έχει εξασφαλίσει η Άγκυρα εκεί προκύπτει από τη χλιαρή αντίδραση των Κούρδων της Συρίας αλλά και του ιδίου του Οτσαλάν, που πλέον μιλάνε για «πολιτιστική αυτονομία».

Οι ειδήμονες της διεθνούς ατμόσφαιρας στην περιοχή, οι οποίοι ξέρουν καλά τις νέες ισορροπίες, επιμένουν εδώ και καιρό στα εξής:

Πρώτον, ένα τμήμα της λύσης για τη Μέση Ανατολή θα περάσει μελλοντικά, όσο κι αν αυτό φαίνεται ουτοπικό σήμερα, μέσα από τη συνεννόηση Άγκυρας και Τελ Αβίβ. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν θα μεταβεί στην Ουάσινγκτον τέλη Απριλίου για να συναντηθεί με τον πρόεδρο Τραμπ αφού προηγουμένως συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό στην Άγκυρα.

Δεύτερον, εφόσον προχωρήσει η λύση στη Μέση Ανατολή, η οποία θα έχει ως επίκεντρό της το Παλαιστινιακό, τότε τα θέματα της Μεσογείου και της Κύπρου θα αποτελέσουν κατά πάσα πιθανότητα «παρακολούθημα» της κύριας λύσης.

Ήτοι θα έχουμε εξελίξεις, πρώτον, σε θέματα οριοθέτησης ΑΟΖ και συνεκμετάλλευσης στη Μεσόγειο, δεύτερον, στο Κυπριακό με την αναγνώριση του ψευδοκράτους να τίθεται από τη διεθνή κοινότητα στο τραπέζι (προβληματίζεται γι’ αυτό και απεύχεται να το δει κορυφαίος μας διπλωμάτης) και στο ζήτημα των γκρίζων ζωνών.

Άριστα ενημερωμένη δυτική πηγή που ρωτήθηκε «αν υπάρχει πιθανότητα να ακούσει ο Τραμπ το επιχείρημα Ερντογάν ότι είναι άδικο να ελέγχουν οι Έλληνες 3.000 νησιά στο Αιγαίο και η Τουρκία μόνο τρία», απάντησε μονολεκτικά: «Υπάρχει!»

Όλα τα παραπάνω δεν είναι καλά νέα. Το 2009 η Ελλάς είχε το ίδιο ΑΕΠ με την Τουρκία, υπήρχε ισορροπία δυνάμεων στον αέρα και στη θάλασσα μετά τους εξοπλισμούς Σημίτη και Καραμανλή, η ηγεσία της ήταν απολύτως σεβαστή σε όλες τις χώρες της Βαλκανικής (ιδίως σε Αλβανία και Βουλγαρία), είχε αναπτύξει ένα ισχυρό τραπεζικό δίκτυο στα Βαλκάνια, διατηρούσε άριστη σχέση με την τουρκική ηγεσία, αγόραζε τράπεζες στην τουρκική χώρα και προοριζόταν να γίνει μεγάλος ενεργειακός κόμβος στην Ευρώπη. Υποβαθμίζοντας τη στρατηγική σημασία των Δαρδανελλίων. Αυτή ήταν η Ελλάς.

Σήμερα σε όλα αυτά μας έχει υποκαταστήσει πλήρως η Τουρκία. Έχει λόγο στα Βαλκάνια, στη Μέση Ανατολή, στη Λιβύη και εσχάτως στις Βρυξέλλες. Το αν θέλουμε να το δούμε ως έθνος ή όχι, αυτό είναι αδιάφορο πλέον για τους γείτονες. Συμβαίνει. Το φάντασμα μιας μεγάλης εθνικής ήττας στη Μεσόγειο πλανάται ήδη.