Του δρος Απόστολου Κρητικόπουλου*
Με την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ αναμένουμε σημαντικές αλλαγές στην οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο νέος πρόεδρος έχει δεσμευτεί να περιορίσει δραματικά τα κρατικά έξοδα, κάτι που θυμίζει έντονα την προσέγγιση του Ρόναλντ Ρίγκαν κατά τη διάρκεια της θητείας του το 1981. Ο Τραμπ, φανερά επηρεασμένος από τον Ρίγκαν, υιοθετεί αρχές δημοσιονομικού συντηρητισμού (fiscal conservatism), δίνοντας έμφαση στη μείωση των δαπανών και στον περιορισμό του δημόσιου χρέους.
Η ομιλία του Ρίγκαν τον Φεβρουάριο του 1981 αποτελεί σημείο αναφοράς για τις πολιτικές αυτές. Σε εκείνο το ιστορικό διάγγελμα ο Ρίγκαν ανέλυσε με σαφήνεια την κρίσιμη κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας, χαρακτηρίζοντας την ως τη χειρότερη μετά τη Μεγάλη Ύφεση! Ο πρώην πρόεδρος κατέκρινε έντονα την εκτύπωση χρημάτων και τον δανεισμό του κράτους από τις αγορές, θεωρώντας αυτές τις πρακτικές ως ανοσιουργηματικές και καταστροφικές για τη μακροπρόθεσμη ευημερία του έθνους. Υποστήριξε ότι η υπερβολική αύξηση του κρατικού προϋπολογισμού και η διόγκωση του δημόσιου χρέους οδηγούν σε υψηλό πληθωρισμό, υποτιμώντας την αξία του χρήματος και καταστρέφοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών στην οικονομία.
Ο Ρίγκαν επισήμανε επίσης ότι το κράτος, ανταγωνιζόμενο τις ιδιωτικές επιχειρήσεις για κεφάλαια μέσω δανεισμού, οδηγεί σε άνοδο των επιτοκίων, εμποδίζοντας την ιδιωτική επένδυση. Υποστήριξε πως μόνο μέσω περιορισμού των δημόσιων δαπανών, ενίσχυσης της παραγωγικότητας και μείωσης της φορολογίας μπορεί να επιτευχθεί ανάπτυξη. Οι πολιτικές του Ρίγκαν έθεσαν τα θεμέλια για έναν τρόπο σκέψης που συνδυάζει την οικονομική υπευθυνότητα με την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα.
Αντίστοιχα, ο Τραμπ φαίνεται να αναβιώνει αυτές τις αρχές, προτάσσοντας τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και την προώθηση της οικονομικής αυτάρκειας. Αν και οι πολιτικές του δεν είναι ακόμη πλήρως γνωστές, το στίγμα του φαίνεται ξεκάθαρο: Να επαναφέρει την Αμερική σε μια πορεία ανάπτυξης, μέσω της εξάλειψης των περιττών δαπανών και της διατήρησης μιας σφιχτής δημοσιονομικής πολιτικής.
Αυτές οι ιδέες, που μπορεί να φαίνονται ριζοσπαστικές για ορισμένους, είναι απολύτως επίκαιρες και για την Ελλάδα. Σε μια χώρα που έχει πληγεί από χρόνια κρίση χρέους, η υιοθέτηση αρχών δημοσιονομικού συντηρητισμού θα μπορούσε να προσφέρει μια σταθερή βάση για την ανάκαμψη. Ο περιορισμός της σπατάλης, η καλύτερη διαχείριση των πόρων και η μείωση του δανεισμού είναι στρατηγικές που θα μπορούσαν να θέσουν τη χώρα σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης. Ίσως, λοιπόν, η Ελλάδα έχει να διδαχτεί πολλά από τα παραδείγματα των ΗΠΑ, τόσο του Ρίγκαν όσο και του Τραμπ.
*∆ιδάκτωρ Πληροφορικής (twitter: @kritikopoulos)
