Η βαθιά κρίση της Ευρώπης

Η σημερινή Ε.Ε., με ισχυρή παρουσία πριν από μια δεκαετία στο διεθνές προσκήνιο, έχει πλέον πολύ περιορισμένα περιθώρια παρέμβασης και ελιγμών στη διεθνή σκηνή

Της Κύρας Αδάμ

Οι κακεντρεχείς ευχαρίστως βγάζουν τώρα από το χρονοντούλαπο της Ιστορίας τη ρήση του Χένρι Κίσινγκερ, ότι δεν ξέρει σε ποιον αρμόδιο υπουργό Εξωτερικών της Ε.Ε. να τηλεφωνήσει αν υπάρξει ανάγκη, για να υποστηρίξουν ότι αυτή τη στιγμή η Ένωση παραπαίει μπροστά στις σοβαρές δυσχέρειες που αντιμετωπίζει.

Η πνευμονία της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει «παραλύσει» την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού η πρόεδρος έχει επιλέξει να δημιουργήσει έναν απολύτως ελεγχόμενο από την ίδια κοινοτικό μηχανισμό λειτουργίας και διοίκησης. Το σοβαρότερο όμως πρόβλημα είναι ότι τουλάχιστον 12 ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν μείζονα εσωτερικά πολιτικά προβλήματα, είτε με ανύπαρκτες κυβερνήσεις είτε με κυβερνήσεις συνασπισμού που δεν έχουν πολύ χρόνο ζωής ή με εντελώς αδύναμες κυβερνήσεις.

Δοκιμάζει τις αντοχές

Επιπροσθέτως, ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ αυτή τη στιγμή δοκιμάζει τις αντοχές της Ε.Ε., είτε «Γροιλανδία» λέγεται αυτή είτε υπέρογκη αύξηση των αμυντικών δαπανών των συμμαχικών χωρών στο 5% του εθνικού Προϋπολογισμού τους ή προετοιμασία λύσης στην Ουκρανία χωρίς να συμμετέχει η Ε.Ε.

Όλα τούτα δείχνουν ότι η σημερινή Ε.Ε. -πριν από μία δεκαετία ισχυρή παρουσία στο διεθνές προσκήνιο- έχει πολύ περιορισμένα περιθώρια παρέμβασης και ελιγμών στη διεθνή σκηνή, γεγονός που την καθιστά δύναμη δεύτερης ή τρίτης κατηγορίας, πολύ περισσότερο αφού η γηραιά ήπειρος δεν διαθέτει στα εδάφη της σημαντικές σύγχρονες πρώτες ύλες και, φυσικά, είναι ενεργοεξαρτώμενη και ενεργοβόρα.

Η άσχημη αυτή κατάσταση αναμένεται να επιδεινώνεται όσο οι ταγοί της Ε.Ε. επιμένουν πεισματικά σε αποφάσεις των τελευταίων ετών, που στην ουσία έχουν στραφεί εναντίον των ίδιων των Ευρωπαίων πολιτών, στην ευμάρεια και στο κοινωνικό κράτος τους, ως αποτέλεσμα της απόλυτης ευρωπαϊκής στάσης στη ρωσοουκρανική σύρραξη, κατασκευάζοντας εν πολλοίς τη «ρωσική απειλή» απέναντι στην Ευρώπη, έστω και αν η Ουκρανία δεν είναι μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.

Αυτή τη στιγμή, οι ταγοί της Ε.Ε. σπρώχνουν -μόνοι τους πλέον, αφού οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν συμμερίζονται καθόλου την αντιρωσική υστερία- ολόκληρη την Ευρώπη σε στροφή προς την «οικονομία πολέμου», ενώ δεν έχει ούτε τα μέσα ούτε τους πόρους για να την επιβάλει μέσω της αναγκαστικής ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας της Ευρώπης. Με φανερές ή κρυφές περικοπές στα κοινοτικά κονδύλια του προϋπολογισμού, που μέχρι τώρα απευθύνονταν στη συνοχή, στην ανάπτυξη, στην ευημερία και στο κοινωνικό κράτος της Ευρώπης. Οι κρυφές ή φανερές αντιδράσεις δυσφορίας ή και αντίθεσης των Ευρωπαίων πολιτών φαίνονται τώρα -έστω και με διαφορετικές αιτίες ή αφορμές- σε 12 ευρωπαϊκές χώρες, αριθμός πολύ υψηλός σε μια κλυδωνιζόμενη Ευρώπη.

Γαλλογερμανικός άξονας

Τον… χορό σέρνει ο άλλοτε κραταιός γαλλογερμανικός άξονας, που ήταν η κινητήριος δύναμη της Ε.Ε., έστω και με μερική ζημιά των φτωχότερων χωρών-μελών. Αυτή τη στιγμή το Παρίσι προσπαθεί να ισορροπήσει κυβερνητικά πάνω σε τεντωμένο και λαδωμένο σχοινί, και τίποτα δεν προμηνύει κυβερνητική σταθερότητα στο μέλλον. Το Βερολίνο βρίσκεται μπροστά σε εκλογές, με τον μεγάλο κίνδυνο να αποκτήσουν καθοριστική δύναμη οι ακροδεξιές δυνάμεις, αυξάνοντας τους κίνδυνους και την αστάθεια στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Η Αυστρία δεν βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση, καθώς ο κυβερνητικός συνασπισμός εξέπνευσε πριν από λίγες ημέρες, ο πρόεδρος της χώρας παραιτήθηκε και το ακροδεξιό κόμμα κερδίζει πόντους. Η Ρουμανία βρίσκεται σε χάος (συνηθισμένη η χώρα σε αυτή την κατάσταση), με ακυρωμένο τον πρώτο γύρο των εκλογών και την υπολογίσιμη εμφάνιση φιλορώσου υποψηφίου. Στη Βουλγαρία υπάρχει η προοπτική 8ης εκλογικής αναμέτρησης μέσα σε τέσσερα χρόνια, αφού η κυβέρνηση συνασπισμού κατέρρευσε πριν από λίγες ημέρες.

Η πολιτική αυτή αστάθεια (και οι επόμενες που πιθανόν θα έρθουν) δεν αφήνει κανένα περιθώριο αισιοδοξίας για το μέλλον της Ευρώπης.

Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»