Της Κατέ Καζάντη
Στην εποχή της καπιταλιστικής ευωχίας, όταν απ’ τα τραπέζια της αριστοκρατίας του χρήματος ξέπεφτε το κατιτίς και για τα φτωχαδάκια, η εν Ελλάδι ιδιοκατοίκηση ξεπερνούσε το 80%. Κινούνταν πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, γεγονός που προστάτευε τον κόσμο της εργασίας από την εξαθλίωση της αστεγίας, ακόμα και σε περιόδους παρατεταμένης ανεργίας. Η απειλή της βίαιης προλεταριοποίησης, που μονίμως επικρέμαται πάνω απ’ τα κεφάλια των εξαρτημένων από τον μισθό τους, γινόταν λιγότερο τρομαχτική αφού το ιδιόκτητο κεραμίδι «προστατεύει τον άνθρωπο από όλες τις καταιγίδες του ουρανού» (Γκ. Μπασελάρ,1971, «Η ποιητική του χώρου»).
Η κατοικία υπήρξε, και υπάρχει, ως εργαλείο διά του οποίου αντιμετωπίζεται κατά μέτωπο η εχθρότητα ενός κόσμου όλο και λιγότερο φιλόξενου για τα μη προνομιούχα πλάσματά του, εκείνα που γεννήθηκαν σε λάθος κοινωνική τάξη, ευάλωτα στην αγριότητα των συστημικών κρίσεων.
Μετά το δικαίωμα στην εργασία, και αλληλοσυμπληρούμενο μ’ αυτό, το δικαίωμα στο κατοικείν είναι θεμελιώδες. Διότι η οικονομική κυριαρχία, που πιστοποιείται μέσω της ιδιοκτησίας και του διαμοιρασμού της, εμφανίζεται ομοιότροπα τόσο στις εκμεταλλευτικές εργασιακές σχέσεις όσο και στη σχέση ενοικιαστή – ιδιοκτήτη.
Τη, μάλλον ιδιόρρυθμη, ελληνική περίπτωση, η οποία, σημειωτέον, σκανδάλισε και τον πολλά βαρύ Σόιμπλε, δεν θα μπορούσε να την επιτρέψει ο αυταρχικός νεοφιλελευθερισμός. Η κοινωνική αποδιάρθρωση που τούτος επιφέρει γίνεται ολοφάνερη στα ποσοστά ιδιοκατοίκησης: κατέπεσε στο ιστορικά χαμηλό 69,6%, στη δε Αθήνα στο 64%. Αν συνυπολογιστεί ότι εν πολλοίς πραγματικοί ιδιοκτήτες είναι οι τράπεζες, αφού μεγάλο ποσοστό των κατοικιών αγοράστηκε με υψηλό δανεισμό, παραμένει δε υποθηκευμένο, ο επί τα χείρω μετασχηματισμός είναι προφανής. Όπως και η ανακατανομή, από κάτω προς τα πάνω, της μικρής ιδιοκτησίας.
Η βίαιη απόσπαση απαραίτητων για τη διαβίωση αγαθών και ο αποκλεισμός από αυτά είναι σύμφυτα της νέας, παγκόσμιας, βαρβαρότητας, η οποία πολιτικά, στην Ελλάδα, εκφράζεται από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η πολιτεία του πασίγνωστη: από την επί των ημερών του αποχαλίνωση στις τιμές των προϊόντων διαβίωσης, δίχως παρέμβαση στην αισχροκέρδεια, ως την καταστροφή των δημόσιων δομών στην Υγεία και την Παιδεία, η κυβέρνηση της Ν.Δ. μπορεί να επαίρεται για την εξουθένωση των από κάτω. Η υφαρπαγή της κατοικίας αποτελεί την κορωνίδα του ζόφου. Η αυτοδιάθεση του ανθρώπινου όντος ενταφιάζεται έτσι κάτω από πολλαπλές εξαρτήσεις. Χωρίς το «κεραμίδι» λιγοστεύει ακόμα περισσότερο η τροφή, χαλάει ακόμα περισσότερο η Υγεία, γίνεται είδος πολυτελείας για ελάχιστους η Παιδεία.
Για τον Άδωνι Γεωργιάδη, βέβαια, η φτώχεια είναι φαινόμενο φαντασιακό, το οποίο οφείλεται στην «ψυχολογική ζημιά που έχει κάνει η Αριστερά στην Ελλάδα, που μας έκανε μίζερους». Διότι, στη λογική των κυβερνώντων, οι συναλλαγές με τα funds, οι εκχωρήσεις στο παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο αγαθών που άλλοτε ανήκαν στα λαϊκά στρώματα, τα χαϊδολογήματα στους τραπεζίτες και τα καρτέλ μπορούν να θεωρηθούν στοιχεία που προωθούν την εθνική υπερηφάνεια και τονώνουν φρόνημα.
