Ο Κύπριος Ίλον Μασκ πήρε το Νόμπελ Χημείας

Ιδιοφυΐα από παιδί, άρχισε να κατακτά κορυφές, με ανακαλύψεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη – 400 εκατ. λίρες έδωσε η Google για την εταιρία του

Του Βασίλη Γαλούπη

Η εταιρία του στο Λονδίνο, η Deep Mind, εξαγοράστηκε από την Google το 2014 για 400 εκατομμύρια λίρες. Εκείνη την εποχή διηύθυνε 700 υπαλλήλους, οι 400 από αυτούς με διδακτορικά. Η Deep Mind ήταν ήδη η κορυφαία εταιρία Τεχνητής Νοημοσύνης στον κόσμο.

Χθες τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας 2024, μαζί με δύο Αμερικανούς επιστήμονες, τους Ντέιβιντ Μπέικερ και Τζον Τζάμπερ, για την εργασία τους πάνω στην αποκωδικοποίηση της δομής των πρωτεϊνών και τη δημιουργία νέων. Κατάφερε να χρησιμοποιήσει την Τεχνητή Νοημοσύνη για να προβλέψει τη δομή σχεδόν όλων των πρωτεϊνών που έχουν ανακαλυφθεί ως τώρα. Για τη Βρετανία ο Ντέμης Χασάμπης είναι «ο Κύπριος Ίλον Μασκ».

Το ότι έγινε νομπελίστας «είναι εντελώς σουρεαλιστικό», δήλωσε περιχαρής ο Χασάμπης, αλλά το ταξίδι του από κορυφή σε κορυφή είχε ξεκινήσει απ’ όταν ήταν ακόμα παιδί. Γεννημένος στο Λονδίνο, από Κύπριο πατέρα και μητέρα με καταγωγή από τη Σιγκαπούρη, μεγάλωσε σ’ ένα σπίτι όπου πρακτικά κανείς δεν είχε ιδιαίτερη επαφή με την τεχνολογία.

Οι γονείς του, που είχαν ένα μαγαζί με απλά παιχνίδια, ποτέ δεν τον καθοδήγησαν προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, αλλά ο Χασάμπης ξεκίνησε από παιδί-θαύμα στο σκάκι.

Ήταν 4 ετών όταν είδε για πρώτη φορά σκακιέρα. «Από το σκάκι ξεκίνησαν όλα για μένα. Στα 12 ή στα 13 μου θεωρούσα πια τον εαυτό μου επαγγελματία σκακιστή» είχε πει σε παλαιότερη συνέντευξή του στους «Times του Λονδίνου».

Πράγματι, όταν ο Χασάμπης ήταν μόλις 12 χρονών έγινε ο Νο 2 σκακιστής στον κόσμο στην ηλικιακή του ομάδα. Το Νο 1 ήταν τότε ένα συνομήλικό του κοριτσάκι από την Ουγγαρία, η Γιούντιτ Πόλγκαρ, με την οποία ήταν φίλοι. Η Πόλγκαρ μεγάλωσε κι έγινε τελικά όχι μόνο grand master, αλλά η ισχυρότερη γυναίκα σκακίστρια όλων των εποχών.

Ο Χασάμπης, όμως, ακριβώς λίγο πριν κατακτήσει κι αυτός το επίπεδο του grand master, αποφάσισε να παρατήσει το σκάκι, σοκάροντας τους πάντες. Το σκάκι -είχε καταλήξει- δεν ήταν γι’ αυτόν. «Για να γίνεις παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκάκι πρέπει να έχεις μια σοβαρή, βαθιά και μεγάλη εμμονή» έχει πει ο ίδιος: «Κι εγώ είμαι εμμονικός, αλλά με μια πιο γενική έννοια. Υπάρχουν τόσο πολλά συναρπαστικά πράγματα στον κόσμο για να σου προκαλέσουν εμμονή».

Έκτοτε παράτησε τις παρτίδες σκάκι της κορυφαίας κατηγορίας και πρακτικά χρησιμοποιούσε την ιδιοφυΐα του εκεί μόνο κάθε φορά που είχε ανάγκη από χαρτζιλίκι. Ο Ντέιβιντ Σίλβερ, φίλος του από την εφηβεία και σήμερα κορυφαίος ακαδημαϊκός στους υπολογιστές, θυμάται: «Θα κέρδιζε το τοπικό τουρνουά και θα έπαιρνε το χρηματικό έπαθλο των 50 λιρών – αυτός ήταν ο τρόπος που κέρδιζε το χαρτζιλίκι του τα Σαββατοκύριακα».

Ο Χασάμπης άρχισε να ξοδεύει ό,τι είχε σε μια νέα ασχολία, τον προγραμματισμό στους υπολογιστές. «Αγόρασα τον πρώτο μου υπολογιστή όταν ήμουν 8 ετών με τα κέρδη από ένα τουρνουά σκακιού» έχει πει στους «Times». «Οι γονείς μου δεν είχαν ιδέα από υπολογιστές – ακόμα δεν έχουν. Έτσι ξεκίνησα τον προγραμματισμό. Συνειδητοποίησα ότι οι υπολογιστές ήταν μια καταπληκτική, σχεδόν μαγική συσκευή, που μπορούσαν να επεκτείνουν τη δύναμη του μυαλού».

Η πορεία του συνεχίστηκε ανεμπόδιστη. Πριν πάει καν στο κολέγιο ο Χασάμπης άρχισε να σχεδιάζει βιντεοπαιχνίδια επαγγελματικά. Αφού πήρε πτυχίο Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ, ίδρυσε τη δική του εταιρεία βιντεοπαιχνιδιών. Στη συνέχεια έκανε διδακτορικό στη Νευροεπιστήμη, «για να κατανοήσω πώς λειτουργεί ο δικός μας εγκέφαλος και πώς μπορούμε να λύσουμε κάποια προβλήματα της Τεχνητής Νοημοσύνης».

Το 2010 ίδρυσε την εταιρία τεχνητής νοημοσύνης Deep Mind, την οποία αγόρασε η Google τέσσερα χρόνια αργότερα. Με την εξαγορά, ο Χασάμπης δεν κέρδισε μόνο εκατομμύρια, απέκτησε και την ελευθερία να ασχολείται αποκλειστικά με τις έρευνές του:

«Ένα πράγμα μού βάραινε πάντα το μυαλό: ποτέ δεν μου φάνηκε ελκυστικό να είμαι ένας CEO. Η ζωή σου πρέπει να είναι βασικά μετρήσεις κερδών και τριμηνιαίοι στόχοι, όχι καθαρά θεμελιώδης έρευνα. Εγώ προτιμώ την επιστήμη».

Το 2020 ο Χασάμπης, μαζί με τον Τζον Τζάμπερ, ανέπτυξαν στην Deep Mind μια τεχνολογία Τεχνητής Νοημοσύνης που ονομάζεται AlphaFold. Με αυτό το εργαλείο μπόρεσαν να προβλέπουν αξιόπιστα το φυσικό σχήμα των πρωτεϊνών και των ενζύμων, δηλαδή τους μικροσκοπικούς μηχανισμούς που οδηγούν τη συμπεριφορά των ιών, των βακτηρίων, του ανθρώπινου σώματος και όλων των άλλων ζωντανών όντων.

Για τον Ίλον Μασκ ο Χασάμπης είναι ο μόνος εν ζωή επιστήμονας της Τεχνητής Νοημοσύνης που θαυμάζει. Ο Αμερικανός μεγιστάνας είχε πει κάποτε στον Κύπριο ότι ήλπιζε πως, με τη βοήθειά του, η ανθρωπότητα θα μπορούσε να αποφύγει τις απειλές στη Γη αποικίζοντας τον Άρη. Ο Μασκ κουβέντιαζε με τον Χασάμπη για ώρες, αφού του έκανε μια ξενάγηση στα κεντρικά γραφεία της SpaceX το 2012, ενώ επένδυσε και στην εταιρία του, ώστε να μάθει περισσότερα για την τεχνολογία της Deep Mind.

Ο Χασάμπης «χαρτογράφησε τη δομή και των 200 εκατομμυρίων πρωτεϊνών που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής στη Γη» είπε η επιτροπή που του απέμεινε το Βραβείο Νόμπελ. Κάτι τέτοιο θα έπαιρνε δεκαετίες, αλλά ο Χασάμπης το κατάφερε μέσα σε λίγες ώρες. Στο εξής, η τεχνολογία που του χάρισε την ανώτατη διάκριση μπορεί να οδηγήσει σε καινούργια φάρμακα για εκατομμύρια ανθρώπους.

Βιογραφικό

Γεννήθηκε το 1976 στην Αγγλία, από Κύπριο πατέρα και μητέρα από τη Σιγκαπούρη. Ξεκίνησε να παίζει σκάκι όταν ήταν τεσσάρων ετών και στα 13 του ήταν αναγνωρισμένος διεθνώς σκακιστής. Το 1997 αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Κέμπριτζ με κορυφαίες διακρίσεις στην Επιστήμη των Υπολογιστών και το 1998 ίδρυσε τη δική του εταιρία, την Elixir Studios, που σχεδίαζε παιχνίδια υπολογιστών.

Το 2009 ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στη Γνωστική Νευροεπιστήμη στο University College του Λονδίνου. Το 2010 ίδρυσε την εταιρία Τεχνητής Νοημοσύνης Deep Mind Technologies, προσδοκώντας στη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης «για να λύσει όλα τα άλλα προβλήματα». Αρχικά η εταιρία επικεντρωνόταν στη δημιουργία αλγορίθμων εκμάθησης για παιχνίδια. Η έρευνα της Deep Mind τράβηξε την προσοχή του τεχνολογικού γίγαντα Google, ο οποίος την εξαγόρασε το 2014. Ο Χασάμπης παραμένει διευθύνων σύμβουλος της Deep Mind.

Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»