Η πολιτική ταυτολογία και συναντίληψη

Του Απόστολου Αποστόλου*

Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να μπαίνει στην καμπή του τέλους του ως πρωθυπουργός, όμως το σύστημα που τον υποστήριξε και οδηγεί τη χώρα στη διαδικασία της ερήμωσης είναι έτοιμο να ανεβάσει το νέο πολιτικό πρόσωπο που θα συνεχίσει το έργο του.

Το πολιτικό σύστημα έτσι και αλλιώς αποτελεί μια ατελείωτη λοκομοτίβα από κλώνους. Ο πολιτικός κλωνισμός περνάει από τη μια μορφή στην άλλη χωρίς να περνάει από την αλλαγή. Όλα δημιουργούν μια ζώνη βαρύτητας και πυκνότητας στο ίδιο, τόσο που να αποτρέπει οποιαδήποτε ρωγμή δυνητικής αλλαγής, ή κάποιας κρυφής αταξίας. Το σύστημα έτσι και αλλιώς επενδύει στη στρατηγική του ίδιου και δεν τίθεται καν ζήτημα αλλαγής. Το σύστημα θέλει με κάθε τρόπο να αποκλείσει εκείνο που έλεγε ο Άρνολντ Τόινμπι: «Στην ιστορία οι απρόβλεπτοι παράγοντες είναι οι σημαντικότεροι».

Κανένας απρόβλεπτος παράγοντας δεν πρέπει να ανατρέψει τη δυνητική επιδημία του ίδιου.  Οφείλουμε πολιτικά να περνάμε από το έναν πόλο στον άλλο, από τον έναν κυβερνήτη στον άλλον, χωρίς να περνάμε στο διαφορετικό. Πρόκειται ουσιαστικά για μια πολιτική λευχαιμία που μολύνει κάθε αλλαγή στο πέρασμά της καταργώντας την αντίφαση μέσα στο σύστημα.

Τι Μητσοτάκης, τι Δένδιας, τι Κασσελάκης, τι Τσίπρας. Ο στροβιλισμός του ίδιου καθιστά αδύνατη οποιαδήποτε αλλαγή.  Έτσι λοιπόν ο πολιτικός κύκλος προχωρά όχι με τη διαλεκτική, αλλά σε μια κρυφή ακληρία που δημιουργεί το ίδιο, μέσα από εκείνη την κίνηση που λειτουργεί περισσότερο ως ανακλώσα επιφάνεια.

Όσο και αν ο Δένδιας θέλει να παρουσιαστεί ως το άλλο στα εθνικά θέματα μέσα από μια ρητορική με δανειζόμενες αντιπολιτευτικές κορώνες δεν είναι τίποτε περισσότερο από έναν πολιτικό κλώνο του Μητσοτάκη, από μια πολιτική μετάσταση που προωθεί την ίδια λογική του συστήματος και  το μόνο που κάνει είναι  λεκτικά να  μετατρέπει τον συμβιβασμό σε μερική άρνηση  και να συνθέτει την αγωνία του πολίτη σε θυμική έκρηξη χωρίς ρίζωμα αντίστασης.

Το ίδιο συμβαίνει και με την περίπτωση του Τσίπρα που θέλει να ξαναμπεί στην πολιτική κορνίζα ανατρέποντας τον Κασσελάκη. Και εδώ η διαίρεση εξαλείφεται μπροστά στο ίδιο. Ο Τσίπρας ως μετανεωτεριστής της αριστεράς θέλει ένα κόμμα ακορντεόν που στο άνοιγμα του αερόφωνου οργάνου  να αναπνέει από  όλες τις πολιτικές, βγάζοντας ένα πλουραλιστικό συστημικό -πολιτικό φάλτσο ήχο. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο μοιράζει την πολιτική  τράπουλα  δίνοντας τον τόνο και ο Κασσελάκης. Έτσι το αντί του ενός προς τον άλλον αποτελεί την αρτίωση της φάρσας. Αλλά για κάποιους αριστερούς του μεσονυχτίου της επαναστατικής τους ματαιότητας θυμόμαστε εκείνο που έλεγε ο Κάφκα: «Οι επαναστάτες εξατμίζονται και το μόνο που μένει είναι το δοχείο της γραφειοκρατίας». Θα συμπληρώναμε και η καρέκλα της εξουσίας που σε σύντομο χρόνο αρχίζει και τρίζει, όπως τρίζει και η επαναστατική τους συνείδηση.

Στην πολιτική δεν υπάρχει το διαφορετικό παρά η επανάληψη του γκροτέσκου. Γι’ αυτό και δεν μπορείς να ιχνηλατήσεις λεπτομέρειες, αλλά βλέπεις μόνο την κλεψύδρα της πολιτικής νύχτας. Ο ιδεατός πολιτικός κλώνος σήμερα είναι παντοδύναμος. Αποκαθαρμένη η πολιτική από τη διαίρεσή της και παραδεδομένη στη μετάσταση του εαυτού της εκτρέφει τις ίδιες κατευθύνσεις, τις ίδιες εξομαλύνσεις, τις αναμενόμενες αυτόματες ρυθμιστικές εξισορροπήσεις.

«Η κόλαση είναι οι άλλοι» μας έλεγε ο Ζαν-Πολ Σάρτρ στο υπαρξιστικό θεατρικό του έργο με τίτλο «Κεκλεισμένων των θυρών». Αν ζούσε θα τρόμαζε όταν θα έβλεπε την κόλαση του Ταυτού και θα φιλοσοφούσε εκ νέου όταν θα αντίκριζε το συμπαγές, κλειστό και ομοπρόσωπο  της πολιτικής και της κοινωνίας. Αυτό τελικά που πετυχαίνει ο πολιτισμός μας είναι μια  αιμομιξία με  Ίδιο, με το Ταυτό. Να γιατί Μητσοτάκης και Δένδιας αποτελούν το ίδιο μεταμοσχευμένο πολιτικό σώμα και Κασσελάκης και Τσίπρας δεν είναι παρά η ακίνητη επανάληψη της ίδιας ταυτότητας. Εξάλλου η πολιτική χρόνια τώρα έχει γίνει γενετική μήτρα της ταυτότητας και είναι εκείνη που νίκησε την ιστορία και την κοινωνία, την οικονομία και τον πολιτισμό. Όλα ρίχνονται στον άσωτο ωκεανό της μίξης, στην αναπαραγωγή  του ίδιου, στον ταυτολογικό κύκλο της συναντίληψης.

*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας