Η επέτειος που θέλουν να «ξεχνούν» οι Γερμανοί και όχι μόνο

Του Ανδρέα Καψαμπέλη

Η χθεσινή ημέρα είναι συνδεδεμένη με μια «ξεχασμένη» επέτειο, η οποία όμως εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρη…

Σαν χθες, στις 8 Αυγούστου 1953, υπεγράφη η περίφημη συμφωνία για τη διαγραφή του γερμανικού χρέους από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι συζητήσεις μεταξύ των πιστωτών της άρχισαν στις 27 Φεβρουαρίου, οι διαπραγματεύσεις κράτησαν για έξι μήνες και τελικά ήρθε η συμφωνία του Λονδίνου, που προέβλεπε κούρεμα 60% και περίοδο χάριτος 30 ετών για την αποπληρωμή του υπολοίπου με ρήτρα εμπορικού πλεονάσματος. Τα χρέη της Γερμανίας έφταναν τα 32 δισ. μάρκα με τις τότε τιμές, χωρίς να υπολογίζονται οι πολεμικές αποζημιώσεις.

Η διάσκεψη συγκλήθηκε με πρωτοβουλία των ΗΠΑ όταν το χρέος της Δυτικής Γερμανίας είχε πλέον εκτοξευτεί σε δυσθεώρητα ύψη και ανάμεσα στις χώρες – πιστώτριες που μετείχαν στις διαβουλεύσεις ήταν επίσης ο Καναδάς, η Γαλλία, η Βρετανία, το Ιράν, η Ιταλία, η Ισπανία, η Γιουγκοσλαβία, η Νότιος Αφρική, η Ελβετία και η Ελλάδα. Η Ρωσία και οι χώρες του τότε ανατολικού μπλοκ δεν συμμετείχαν…

Η συμφωνία έμεινε γνωστή ως London Agreement on German External Debts και δεν περιελάμβανε ούτε απομείωση ούτε ελάφρυνση ούτε απλή επιμήκυνση αλλά καθαρή και ριζική διαγραφή χρέους. Όσο για τα πολεμικά χρέη, η συμφωνία του Λονδίνου προέβλεπε «πάγωμα» και τη διευθέτησή τους, μέχρι την οριστική λύση του «γερμανικού ζητήματος» κατά τον γνωστό τρόπο που έγινε τελικά μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989…

Η συμφωνία του Λονδίνου συνέβαλε καθοριστικά, μαζί με το σχέδιο Μάρσαλ, στο να επιτευχθεί το λεγόμενο «γερμανικό θαύμα». Η οικονομία απογειώθηκε και η ένταξή της στους διεθνείς θεσμούς έγινε ομαλότερα. Για χρόνια μάλιστα οι Γερμανοί απωθούσαν το γεγονός ότι η χώρα τους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν υπερχρεωμένη και ο οικονομικός εθνικισμός τους στηριζόταν σε άλλα αφηγήματα.

«Μαθαίναμε τότε ότι το οικονομικό θαύμα οφειλόταν στην εργατικότητα του λαού μας και στους Αμερικανούς, οι οποίοι μας βοήθησαν με χρήματα και για αυτό εμείς τους στηρίζουμε όπου μπορούμε. Αυτά γνώριζα για την περίοδο αυτή. Δυστυχώς ένα κομμάτι της Ιστορίας μας αγνοήθηκε επιμελώς» έχει δηλώσει χαρακτηριστικά και ο Γερμανός ειδικός σε ζητήματα χρέους Γιούργκεν Κάιζερ.

Ενδιαφέρουσα ιστορική -και όχι μόνο- λεπτομέρεια εάν όχι ειρωνεία: Η  κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα οδηγήθηκε σε φρενήρεις ρυθμούς ανάπτυξης που έκαναν πανεύκολη την αποπληρωμή του χρέους, του οποίου η τελευταία δόση δόθηκε τον Οκτώβριο του 2010, όταν η δική μας χώρα έμπαινε στα θανατηφόρα Μνημόνια.

Η περίπτωση της Γερμανίας προβαλλόταν επί δεκαετίες ως μοντέλο για τη διαγραφή του χρέους των υπερχρεωμένων χωρών ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα μετά το 2010. Αλλά οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που δεν δέχονταν κουβέντα, ξεπληρώνοντας εκτός των άλλων και με αχαριστία τη χώρα μας για τη στάση της το 1953.