Η μέρα που έκλαψε η ψυχή της Βραζιλίας

Του Γιώργου Χατζηδημητρίου

Ποτέ άλλοτε μια ποδοσφαιρική ήττα δεν έχει σημαδέψει τόσο την ψυχή ενός έθνους. Ο τελικός του Παγκόσμιου Κυπέλλου της 16ης Ιουλίου του 1950 στο νεόδμητο «Μαρακανά» ανάμεσα στη Βραζιλία και την Ουρουγουάη βύθισε τους Βραζιλιάνους σε ένα βαθύ ψυχικό άλγος, από το οποίο στην πραγματικότητα δεν συνήλθαν ποτέ.

Ήταν στο 79′ της αναμέτρησης. Η Βραζιλία είχε προηγηθεί με την έναρξη του δευτέρου ημιχρόνου, όταν ο Φριάσα ύστερα από έξυπνη πάσα του Αντεμίρ έκανε το παιδικό όνειρο κάθε Βραζιλιάνου πραγματικότητα καρφώνοντας τη μπάλα στα δίχτυα του Μάσπολι και κάνοντας τον σπίκερ Λουίζ Μέντες να παραληρεί από ενθουσιασμό στις κερκίδες.

Το πανηγύρι όμως δεν κράτησε πολύ. Στο 66′ ο θρυλικός αρχηγός της «Σελέστε» Ομπντούλιο Βαρέλα δίνει στον θυελλώδη έξω δεξιά Γκίτζια που περνάει τον Μπιγκόντε και ορμώντας από τα πλάγια πασάρει στον δεινότατο γκολτζή Πέπε Σκιαφίνο, ο οποίος νικά τον Μπαρμπόζα. Βουβαμάρα. Όμως ακόμα κι έτσι η Βραζιλία μπορούσε να κατακτήσει το τρόπαιο Ζιλ Ριμέ, γιατί την ευνοούσε η βαθμολογία. Κι ύστερα ήρθε εκείνο το καταραμένο 79’… Ο δαιμόνιος έξω δεξιά της «Σελέστε», ο Γκίτζια, πέρασε πάλι τον Μπιγκόντε και μπήκε ξανά στην περιοχή, αλλά αντί να πασάρει, επιλέγει αυτή τη φορά να σουτάρει στην κλειστή γωνία του Μπαρμπόζα, αιφνιδιάζοντας τον γκολκίπερ των Βραζιλιάνων.

Με το σφύριγμα της λήξης στο «Μαρακανά» φίλαθλοι έπεφταν από τις κερκίδες και στις φτωχικές φαβέλες του Ρίο, μη αντέχοντας τη θλίψη, άνθρωποι αυτοκτονούσαν, συντετριμμένοι μέσα στην οδύνη της ματαιωμένης προσδοκίας. «Ήταν τόσο εκκωφαντική η σιγή, ώστε μου πόνεσαν τα τύμπανα» θα πει αργότερα αυτός ο σπουδαίος ποδοσφαιριστής Γκίτζια, που τιμώρησε την αλαζονεία των Βραζιλιάνων. Και θα συμπληρώσει με δικαιολογημένη έπαρση: «Μόνο τρεις έχουν καταφέρει να σιγήσει το “Μαρακανά”. Ο Πάπας, ο Φρανκ Σινάτρα και εγώ». Ο Ουρουγουανός επιθετικός, με τις μόλις 12 συμμετοχές στην εθνική ομάδα της χώρας του, άφησε την τελευταία του πνοή ανήμερα την 65η επέτειο του μεγάλου κατορθώματός του.

Ο άνθρωπος που με το γκολ του βύθισε τη Βραζιλία στο πένθος, ο Αλσίδες Γκίτζια, έφυγε από τη ζωή στα 88 χρόνια του, προκαλώντας συγκίνηση στην Ουρουγουάη και στην παγκόσμια φίλαθλη γνώμη. Η ιστορία θα γράψει το όνομά του με χρυσά γράμματα. Αντίθετα, όσοι πρωταγωνίστησαν στο δράμα εκείνης της αξέχαστης μέρας βυθίστηκαν στην κοινωνική μοναξιά, τη ντροπή και το ισόβιο κατηγορητήριο.

Χρόνια πολλά μετά τον τελικό ο άτυχος γκολκίπερ Μοασίρ Μπαρμπόζα έζησε μία από τις χειρότερες στιγμές της ζωής του, όταν μια γυναίκα που τον αναγνώρισε σε ένα μαγαζί γύρισε και είπε στον γιο της: «Τον βλέπεις αυτόν, αγόρι μου; Αυτός κρέμασε τη Βραζιλία».

Οι σχεδόν δύο δεκαετίες που δούλεψε ως υπάλληλος του «Μαρακανά» του επέτρεψαν κάποια στιγμή να πάρει ως αποχαιρετιστήριο δώρο τα ξύλινα δοκάρια του γηπέδου. Ένα μεσημέρι είχε καλέσει τους φίλους του για μπάρμπεκιου και ξάφνου μια μυρωδιά λαδομπογιάς ήρθε στη μύτη όλων. Ο Μπαρμπόζα έκαιγε τα δοκάρια που του σημάδεψαν την ψυχή…