MENU

ΡΟΗ

Άλλος Θεός κάτω από την Ομόνοια

Παρατηρώ τα πρώτα κύματα τουριστών που άρχισαν σαν αποδημητικά πουλιά να επιστρέφουν θαρρείς στον προορισμό τους κι αναρωτιέμαι ποια συναισθήματα άραγε να τους ξυπνά το αθηναϊκό περιβάλλον. Γυρεύω σχεδόν...

Η καμπάνα και ο μιναρές

Οι κάτοικοι της Κομοτηνής θα έπρεπε να είχαν τιμηθεί με Νόμπελ Ειρήνης εδώ και έναν αιώνα. Κουβαλούν στην πλάτη τους την ευθύνη της εφαρμογής της Συνθήκης της Λωζάννης. Ζουν καθημερινά με την πρόκληση δίπλα...

Μητσοτακικές… δολιότητες

«Ούτε μιλά ούτε θα μιλήσει». Αυτή είναι η εκτίμηση δύο πολύπειρων στελεχών της Ε.Ε. για τον Μητσοτάκη - και οι άνθρωποι αυτοί γνωρίζουν καλά τις Βρυξέλλες. Σιωπή επέδειξε και στην επαφή του με τη φιλότουρκη Μελόνι...

Ο Κυριάκος κι ο Ταγίπ…

Αποφράς ημέρα θα είναι η σημερινή για την ελληνική διπλωματία (με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη θέση της χώρας μας), ανεξάρτητα από την έκβαση που θα έχουν οι συνομιλίες για το Ουκρανικό στην Κωνσταντινούπολη. Και μόνο...

Η αρρώστια της Δύσης

Ο Τραμπ συνάντησε τον Τζολάνι και τον επαίνεσε ως «ωραίο, νέο και σκληρό τύπο», κάπως έτσι, αυτό ήταν το νόημα πάντως. Ο πρόεδρος της μεγαλύτερης Δημοκρατίας του κόσμου έδωσε το χέρι στον τζιχαντιστή, που τα...

Ο Πούτιν «δουλεύει» τον Τραμπ;

«He’s just tapping me along» («με περιπαίζει», «με σέρνει από τη μύτη», «με κοροϊδεύει», με δουλεύει»). Οι μεταφράσεις διαφέρουν, αλλά το νόημα παραμένει το ίδιο. Στις 26 Απριλίου, αφότου καταδίκασε τις πυραυλικές...

Με την Klavdia!

Η Klavdia είναι μία από τις σημαντικότερες φωνές και προσωπικότητες που ανέλαβαν τον ρόλο να εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στον -ομολογουμένως- παρακμιακό διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision. Η παρουσία της σεμνή...

Πώς σώθηκε, στο τσακ, η οικονομία μας…

Εκείνο το πρωινό δεν είχα έμπνευση. Το ραδιοφωνάκι δίπλα έπαιζε απαλή μουσική και εγώ έσπαγα το κεφάλι μου να βρω θέμα...

Η κυβέρνηση επιτίθεται στα θύματα!

Η αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη και των συν αυτώ στη δημοσιοποίηση του πορίσματος Καρώνη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κωμική, αν δεν αφορούσε μια τόσο δυσάρεστη -«μαύρη»- υπόθεση όπως το έγκλημα...

Τροπολογία ντροπής από την κυβέρνηση

Μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα οι «άριστοι» του Μεγάρου Μαξίμου κατέθεσαν αισχρή, απολύτως «φωτογραφική» τροπολογία-σκάνδαλο, η οποία επιτρέπει στους συγγενείς των πολιτικών προσώπων να έχουν εταιρίες σε...

Ο νέος δρόμος για τη χρήση του βέτο

Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα «απειλεί» την Κομισιόν με μήνυση γιατί το σχέδιο Rearm Europe δεν «πέρασε» από το Ευρωκοινοβούλιο. Τι πλησιέστερο του «βέτο» από έναν θεσμικό φορέα της...

Ο τηλεοπτικός μας μπαχτσές…

Εδώ και πολλά χρόνια η ελληνική τηλεόραση δεν είναι αυτή που ήταν. Πάνε τα παλιά καλά χρόνια που οι οικογένειες στήνονταν μπροστά στο «χαζοκούτι» για να παρακολουθήσουν…

… Άμοιρη δημοκρατία

Άκουγα προχθές τον φιλόσοφο Στέλιο Ράμφο στην εκπομπή της Κωνσταντίνας Βαρσάμη στον Σκάι να λέει ότι ο Καποδίστριας ήταν ένα λαχείο που πέταξαν οι Έλληνες και να εξηγεί ότι η πεμπτουσία της πολιτικής του ήταν «να...

549 δισ. ευρώ το κατοχικό δάνειο

Ο Δημοσθένης Κούκουνας (1950-2022) ήταν δημοσιογράφος, εκδότης και ο σημαντικότερος ιστορικός ερευνητής ζητημάτων που σχετίζονται με την Κατοχή. Στο βιβλίο του «Κατοχικό Δάνειο – Η όλη αλήθεια για το γερμανικό...

Διεθνής ανυποληψία και αυτοαπαξίωση

Για άλλη μια φορά η Τουρκία του Ερντογάν, ο διεθνής ταραξίας της περιοχής, που έχει εισβάλει στα εδάφη όλων των γειτονικών της χωρών, που απειλεί την Ελλάδα με πόλεμο με την παραμικρή ευκαιρία που της δίνεται, που η...

Πίστη στη γερμανική «μπότα»… μέχρις εσχάτων

«Έχουμε τεράστιο σεβασμό για τα οικονομικά επιτεύγματα της Ελλάδας μετά την κρίση και κυρίως από το 2019» είπε ο Φρ. Μερτς στον Κ. Μητσοτάκη κατά τη χθεσινή συνάντησή τους στο Βερολίνο. Κι από κοντά οι Γερμανοί...

Ο Κώστας και ο αντιάνθρωπος

Κάπου στην Κυψέλη. Ώρα 07: 00. Το ξυπνητήρι στο σκεβρωμένο διαμέρισμα του Κώστα βροντά δυνατά και διαπεραστικά. Ο Κώστας, ένας πενηντάρης, μεσόκοπος και κουρασμένος άνθρωπος, σηκώνεται αργά και...

Το αληθινό έγκλημα είναι αυταπόδεικτο

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη προσπαθεί να αποποιηθεί τις ευθύνες της για το έγκλημα των Τεμπών, καλυπτόμενη πίσω από το πόρισμα του καθηγητή του ΕΜΠ Δημήτρη Καρώνη. Εκεί αναφέρεται ότι υπάρχει «υψηλό ενδεχόμενο»...

Σφίξτε τα δόντια!

Ένα τρένο κρύβει πάντα μια καταστροφή για τις ηγεσίες, τελικώς. Στην Ελλάδα ξέρουμε ποια καταστροφή. Τέμπη. Τώρα μαθαίνουμε και στην Ευρώπη. Το βίντεο που διέρρευσε από το κοινό σιδηροδρομικό ταξίδι των Μακρόν...

Μια οπτική δόση από… Acropolis

Δεν συνηθίζω να παρακολουθώ τα της Eurovision, αλλά φέτος έκανα μια μικρή εξαίρεση. Μετά το 1995 ξαναστέλνουμε τραγούδι με αιχμηρές ιστορικές νύξεις, κάτι που συνιστά γεγονός από μόνο του...

Ζακέτα τα βράδια έως τα τέλη Μαΐου

Οι δύο ειδήσεις δημοσιεύτηκαν στον ίδιο ιστότοπο, την ίδια ημέρα, με διαφορά μερικών ωρών! Στο κείμενο, όπου γίνεται λόγος για τις... ταφικές τελετές πάνω από τα πτώματα των λιωμένων παγετώνων...

Αλκοτέστ και ναρκοτέστ στους πολιτικούς

Τα πλάνα που έδειξαν οι τηλεοράσεις λίγες αμφιβολίες αφήνουν ότι ο Μακρόν και ο Μερτς δεν ένιωσαν άνετα με τα… σύνεργα που είχαν ξεχάσει πάνω στο τραπέζι και προσπάθησαν με -ομολογουμένως- αδέξιες κινήσεις να τα...

Ενεργειακή ακρίβεια, η μεγάλη πρόκληση

Έπειτα από αναμονή μηνών ξεκίνησε η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων από τις επιχειρήσεις, νομικά ή φυσικά πρόσωπα, για τη χορήγηση επιδότησης, που αφορά τις καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας για τους μήνες...

Εως και 70% οι ανατιμήσεις από το 2019 έως σήμερα!

Ανατιμήσεις-φωτιά, που ξεπερνούν κατά τρεις ή και τέσσερις φορές τη σωρευτική αύξηση του πληθωρισμού, τα τελευταία έξι χρόνια βιώνουν οι Έλληνες καταναλωτές. Οι κυβερνητικές δικαιολογίες ότι η άνοδος των μισθών...

Ανορθόδοξος αλλά αποτελεσματικός

Τον Οκτώβριο του 2009 η διεθνής κοινότητα παρακολούθησε με απορία τη βράβευση του νεοεκλεγέντος Μπαράκ Ομπάμα με το Νόμπελ Ειρήνης. Επρόκειτο για μια επιβράβευση που δεν βασιζόταν σε έργο, αλλά σε προσδοκίες. Ο...

Κερδισμένος πάλι ο Τούρκος «σουλτάνος»

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εδώ και χρόνια παραπληροφορεί τους Έλληνες, δηλώνοντας, πάντα μέσω… κύκλων, ότι ο Ερντογάν είναι «απομονωμένος», ενώ την Πέμπτη αναμένεται στην Κωνσταντινούπολη να γίνει υψηλού...

Ελληνικό υπόμνημα κατά Τουρκίας και Piaggio

Πρωτοβουλία -καθυστερημένη και σε μέσο υπηρεσιακό επίπεδο- αναλαμβάνει το υπουργείο Εξωτερικών, με την αποστολή υπομνήματος στην Ε.Ε., μετά το πλήγμα που υπέστησαν τα συμφέροντα της Ελλάδας λόγω της...

Guardian: «Η νέα Ελλάδα μοιάζει πολύ με την παλιά»

Μπορεί ο Έλληνας πρωθυπουργός να επιμένει ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον «ο ασθενής της Ευρώπης», ωστόσο καυστικό άρθρο γνώμης στην εφημερίδα «The Guardian», με τίτλο «Παρά τη βελτίωση στους αριθμούς, η νέα...

Ποδοσφαιρικά

α. Ο Ολυμπιακός πήρε -πανάξια, πρέπει να ομολογήσουμε- το πρωτάθλημα του 2025 και προχθές του απονεμήθηκε και το σχετικό κύπελλο, το οποίο παρέλαβε ο κ. Μαρινάκης και το «σήκωσε» πανευτυχής μεν, με...

Σαμαράς και Τσίπρας ενσαρκώνουν τους δήμιους του νεομητσοτακισμού…

Ώστε έλαια μηχανών προκάλεσαν την... πυρόσφαιρα που ομοίαζε οπτικά με πρόσκρουση κρουζ σε στόχο. Αυτό είναι όπως διαβάσαμε το πόρισμα των ερευνητών του ΕΜΠ... Ασφαλώς  δεν πρόκειται για την τελευταία σταγόνα...

MENU

MENU

Εφηβεία και ταυτότητα

Του Δημήτρη Αναγνωστή*

Η διαδικασία δόμησης της προσωπικής ταυτότητας του παιδιού γίνεται βαθμιαία, συχνά μέσα από αναπόφευκτες ενδοοικογενειακές συγκρούσεις. Η μετάβαση του παιδιού σε έφηβο διέπεται από ψυχοσωματικές αλλαγές που, σιγά σιγά, θα σχηματίσουν στον Εαυτό την προσωπική «στάση ζωής». Στο διάστημα αυτό της πορείας του παιδιού προς την εφηβεία γίνεται ακόμη πιο αισθητή η στάση και η συμπεριφορά του ενήλικα, γονιού – παιδαγωγού, στις μεταξύ τους σχέσεις. Από κοινωνιολογική άποψη η ποιότητα της σχέσης γονιών – παιδιού, παράλληλα με τη φιλία των γονιών μεταξύ τους, τις σχέσεις που αναπτύσσουν στον κοινωνικό τους περίγυρο, αρχής γενομένης από την ευρύτερη οικογένεια και τους γείτονες, θεωρείται η καλύτερη υποδομή για μια αποδοτική πορεία του παιδιού προς την εφηβεία και τη νεότητα. Με ιδιαίτερο δε ενδιαφέρον διαπιστώνουμε πώς αυτές οι σχέσεις καταγράφηκαν στην πολιτιστική μας κληρονομιά και παράδοση: στη μυθολογία, στα παραμύθια και στη λογοτεχνία, στη θρησκεία, στην ιστορία, την τέχνη, όπου αποτυπώθηκαν διαφοροποιήσεις, αλλαγές και συγκρούσεις.

Στο σταυροδρόμι που βρίσκεται το παιδί, κατά τη μετάβαση από μικρό άνθρωπο σε μεγάλο άνθρωπο, ρωτιέται: πώς λειτουργεί αυτός ο μεγάλος κόσμος, πώς επηρεάζει και επηρεάζεται από το δικό μου Θέλω και Είναι; Ο νέος έχει ιδέες, βιώματα και προσωπικές επιλογές, ως αποτέλεσμα βιολογίας, πληροφοριών, γνώσεων, μόρφωσης (έχοντας σαν μέσο προσπορισμού και το βιβλίο) και γενικά εμπειριών μέσα απ’ τις οποίες ο Εαυτός οριστικοποίησε συμπεράσματα. Μετά από διευκρινίσεις, αυθόρμητες περιπέτειες και σχεδιάσματα, η αίσθηση ταυτότητας, όπου ο ίδιος ο νέος αυτοπροσδιορίζεται, όπως ο ίδιος κατανοεί τον εαυτό του, τείνει να ολοκληρωθεί. Το αίσθημα σεξουαλικότητας γίνεται πιο συνειδητό. Οι ενορμήσεις των εφήβων ξυπνούν και έτσι ανακαλύπτουν το σώμα και τη φύση του, τη γενετήσια ορμή που θα οδηγήσει στον έρωτα και στην ηδονή. Θα αρχίσουν λοιπόν να αναζητούν το αντικείμενο αγάπης εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος.

Μπροστά σ’ αυτή τη διεργασία της εφηβείας, οι γονείς επεμβαίνουν συχνά επικριτικά, μεταφέροντας δικά τους προβλήματα, απόψεις και φοβίες, επιβάλλοντας τις δικές τους επιθυμίες. Άλλες φορές οι προθέσεις τους είναι καλές, άλλες φορές μπορεί να οδηγήσουν στην καταστροφή την ψυχική ζωή του παιδιού. Αντί για κηρύγματα θα έπρεπε να προσπαθήσουν να πλησιάσουν τις απόψεις που αντιστοιχούν στην ηλικία του παιδιού τους. Πώς όμως θα καταλάβουν την εποχή του, τα ενδιαφέροντά του, τις σχέσεις του με το άλλο φύλο κ.λπ., αν έχουν «ξεχάσει» τη δική τους παιδική ηλικία; Έτσι όμως δεν μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των παιδιών και τα εμποδίζουν στη διαμόρφωση του Εαυτού που βρίσκεται υπό συνεχή εξέλιξη, στη συγκρότηση της ταυτότητάς τους, εξέλιξη που συμβαίνει και μέσα από παράλληλες μορφές διαπαιδαγώγησης: σχολείο, κοινωνικές επιρροές κ.λπ., που οδηγούν από κοινού το παιδί στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, στην ενηλικίωσή του. Ληξιαρχικά αυτή έρχεται για όλους στα 18. Παρατηρούμε όμως συχνά καθυστέρηση και παράταση της διαδικασίας ενηλικίωσης, ή αντίθετα πρόωρη εξέλιξη. Ουσιαστικά καθένας ενηλικιώνεται σε διαφορετική στιγμή και στάδιο.

Η πορεία της διαμόρφωσης του Εαυτού περιλαμβάνει στο στάδιο αυτό και θεμελιακές σωματικές αλλαγές, με την εν γένει έκκριση ορμονών, την περίοδο στα κορίτσια ή το σπέρμα στα αγόρια, και την εμφάνιση χαρακτηριστικών του φύλου, αλλαγές που τροποποιούν την εξωτερική εικόνα του παιδιού που τείνει να γίνει ενήλικας. Την περίοδο αυτή ολοκληρώνεται η διαμόρφωση του κεντρικού νευρικού συστήματος και του σώματος. Αντί λοιπόν οι γονείς να θέλουν τους νέους χωρίς τάσεις για σεξ, είναι σπουδαίο να βρίσκονται στο πλάι του παιδιού τους, ώστε να το διαφωτίζουν σωστά γύρω από όσα του συμβαίνουν, και το παιδί να μην περιορίζεται στην αυτοενημέρωση, που πολλές φορές είναι λανθασμένη και βλαπτική. Αυτονόητο πως το ίδιο ισχύει και για τους παιδαγωγούς, η επίδραση των οποίων θα έπρεπε να είναι πιο ελεγμένη και συμπληρωματική σε κενά ή απορίες, αναλογικά με την ηλικία και το μαθησιακό επίπεδο.

Οι αλλαγές αυτές συχνά εκδηλώνονται με παράλληλες τάσεις αύξησης του προσωπικού ιδεαλισμού και της κριτικής σε βάρος του ρεαλισμού, και πότε πότε σε αύξηση του εγωκεντρισμού και των προσωπικών αντιδράσεων. Γι’ αυτό και το πεδίο έντασης μεταξύ εφήβων και γονιών φορτίζεται εύκολα. Συγχρόνως όμως αυξάνεται και η εμπιστοσύνη στον Εαυτό και στους άλλους. Σταθεροποιείται ο χαρακτήρας και ο Εαυτός δίνει αξία στις σχέσεις και στους δεσμούς στο περιβάλλον του, και αναπτύσσεται το αίσθημα συμπάθειας και φροντίδας. Προοδευτικά το παιδί – έφηβος μπαίνει στη φάση της νεότητας, όπου η επιδίωξη για την εφαρμογή των σωματικών, γνωστικών και ψυχοκοινωνικών ικανοτήτων βρίσκεται στο προσκήνιο.

Κατά τη διάρκεια λοιπόν της διαδικασίας διαμόρφωσης του εαυτού, ο νέος βρίσκεται σε μια ευαίσθητη κατάσταση. Μέσα του και γύρω του πολλά μεταβάλλονται: αξίες, ιδέες, ομάδες, το ίδιο το σώμα του. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ ευάλωτος σε προκλήσεις, επιρροές, συγκρούσεις, μέχρι να τις επεξεργαστεί και να ενσωματώσει ό,τι επιλέξει.

Η ψυχοσωματική μετάβαση του νέου στην ωριμότητα διέρχεται συχνά μέσα από διακυμάνσεις με αστάθεια. Στο στάδιο αυτό, πέρα από τους γονείς, αυξημένο ρόλο καλούνται να διαδραματίσουν οι δάσκαλοι. Έχοντας λάβει μια ειδικότερη εκπαίδευση, που στοχεύει στο να αποκτήσουν μια ευρύτερη ματιά πάνω στην ψυχολογία του νέου ανθρώπου, θα πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερη κατανόηση, και την αντίστοιχη εμπιστοσύνη.

Ο έφηβος βρίσκεται ενώπιον σημαντικών αποφάσεων για τη ζωή του (επάγγελμα, σύναψη δεσμών φιλίας και ερωτικών σχέσεων, επιλογή ιδεολογικών και ηθικών έλξεων, αλλαγή περιβάλλοντος, αισθητικές προτιμήσεις κ.λπ.) και συνεχών ανακατατάξεων που του προκαλούν ανάμεικτα συναισθήματα, άγχος, ανησυχία, βαθιά συγκέντρωση, με πολλά σκαμπανεβάσματα, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Κοντά σ’ αυτά και η αναταραχή που προκαλεί ο πρώτος έρωτας και ο τρόπος που θα διευθετηθεί. Όλα αυτά ενδέχεται να επηρεάσουν τον έφηβο αρνητικά, με καταστροφικές συνέπειες, λανθασμένες αποφάσεις, ναρκωτικά κ.λπ. Μπορεί όμως και να συγκροτήσει έναν στέρεο κώδικα με ιδέες και ιδανικά που να είναι πυξίδα σταθερότητας και ισορροπίας για την πορεία του στην ενήλικη ζωή.

Δυστυχώς το σημερινό κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον δεν είναι φιλικό προς τους εφήβους, ακόμη και μέσα στην ίδια την οικογένεια, αλλά προπάντων στον χώρο του σχολείου. Αρνείται να αποδεχτεί και την ψυχο-σεξουαλική τους διάσταση, επιδρώντας αναχαιτιστικά – αρνητικά στην εξέλιξή τους. Για παράδειγμα: μην έχοντας σωστή και ισορροπημένη ενημέρωση γύρω από το σεξ, οδηγούνται να πληροφορηθούν από την τηλεόραση ή το διαδίκτυο, όπου ο έρωτας παρουσιάζεται πολύ συχνά με διαστροφικές ή εγκληματικές διαστάσεις, και σπρώχνονται προς τη βία και την πορνογραφία, με αποτέλεσμα το γκρέμισμα των ονείρων τους και την απογοήτευση. Ούτε η οικογένεια στέκεται, τις περισσότερες φορές, πολιτιστικά και συναισθηματικά δίπλα τους ούτε και οι εκπαιδευτικοί φορείς συμμετέχουν με επιστημονικό τρόπο στη μόρφωση και τη διαμόρφωσή τους.

Θα συνεχίσουμε λοιπόν να βλέπουμε καθημερινά κορίτσια 13-14 χρόνων να δέρνονται στο πάτωμα ακόμα και μέσα σε σχολικά κτίρια, να μαλλιοτραβιούνται και κλοτσιούνται στο κεφάλι και το στήθος, συμμορίες αγοριών να επιτίθενται σε μεμονωμένους (συνήθως συμμαθητές ή μικρότερης ηλικίας), να τους ληστεύουν και να τους προκαλούν βαριές σωματικές βλάβες, να το θεωρούν δε αυτό αντριλίκι. Και το πιο σοκαριστικό: άλλοι συμμαθητές τριγύρω τραβάνε βίντεο με τα κινητά τους και τα αναρτούν στο διαδίκτυο με καμάρι. Και οι εκπαιδευτικοί ανύπαρκτοι. Το δε υπουργείο Παιδείας να αποστέλλει εγκυκλίους και ψηφιακά προγράμματα ενάντια στο bullying και να νίπτει τας χείρας του.

*Δρ. Ψυχίατρος-Συγγραφέας

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Τελευταία άρθρα

Άλλος Θεός κάτω από την Ομόνοια

Παρατηρώ τα πρώτα κύματα τουριστών που άρχισαν σαν αποδημητικά πουλιά να επιστρέφουν θαρρείς στον προορισμό τους κι αναρωτιέμαι ποια...

Με την Klavdia!

Η Klavdia είναι μία από τις σημαντικότερες φωνές και προσωπικότητες που ανέλαβαν τον ρόλο να εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στον...

Πώς σώθηκε, στο τσακ, η οικονομία μας…

Εκείνο το πρωινό δεν είχα έμπνευση. Το ραδιοφωνάκι δίπλα έπαιζε απαλή μουσική και εγώ έσπαγα το κεφάλι μου να...

Μια οπτική δόση από… Acropolis

Δεν συνηθίζω να παρακολουθώ τα της Eurovision, αλλά φέτος έκανα μια μικρή εξαίρεση. Μετά το 1995 ξαναστέλνουμε τραγούδι με...