Δεν είναι μόνο το γκρίζο που κυριαρχεί στη ζωή μας

Του Μανώλη Κοττάκη 

Το συναίσθημα δεν μπορεί να περιγραφεί εύκολα. Η συγκίνηση που σου δίδει η ορκωμοσία νέων πτυχιούχων, στην προκειμένη περίπτωση του Πολιτικού της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ξεπερνά κατά πολύ την προσωπική χαρά για την αποφοίτηση ενός προσώπου οικείου και αγαπημένου σ’ εσένα όπως ο ανιψιός μου Μιχάλης που έλαβε χθες το πτυχίο του με βαθμό 8,03, παρακαλώ.

Θέλετε τα καθαρά φωτεινά πρόσωπα των παιδιών που πλημμύρισαν την περίλαμπρη Αίθουσα Τελετών της Ακαδημίας Αθηνών, στην περίφημη Τριλογία; Θέλετε οι οικογένειες που μια γροθιά ήταν γύρω τους και καμάρωναν μαζί τους για τους καρπούς των κόπων τους και ελάμβαναν κι αυτές το δικό τους πτυχίο; (Δίπλα μου στέκονταν η μητέρα μου Αναστασία, ο αδελφός μου Δημήτρης, ο έτερος ανιψιός Στέλιος και η μητέρα τους Βάλια.) Θέλετε η ευταξία μέσα στον χώρο της ορκωμοσίας; Θέλετε οι τήβεννοι (κατάλοιπο της ευρωπαϊκής παράδοσης όταν λειτουργούσαν ΑΕΙ μέσα σε μοναστήρια με διδασκάλους ρασοφόρους μοναχούς) με τις ελληνοπρεπείς γραμμές; Θέλετε ο μεγαλοπρεπής υπέροχος αθηναϊκός ήλιος της… 19ης Δεκεμβρίου που λάμπρυνε την τελετή; Θέλετε οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, ο αντιπρύτανης Ευστάθιος Ευσταθόπουλος και ο πρόεδρος του Τμήματος Αργύρης Μολύβας που ορμήνεψαν τους νέους και τις νέες με τις εύστοχες ομιλίες τους; (Ο κύριος Μολύβας, μάλιστα, τους μίλησε με παραπομπές στον Γκάντι «για την τόλμη που σαγηνεύει την τύχη» και θυμήθηκε πως, όταν ο ίδιος αποφοίτησε προ δεκαετιών από το ίδιο τμήμα, οι αδαείς τον ρωτούσαν αν «θα γίνει υπουργός ή πρωθυπουργός».) Θέλετε όλα μαζί; Κατακλυσμός τα συναισθήματα.

Για μια στιγμή χθες ομολογώ ότι αισθάνθηκα πολύ πλούσιος εκεί μέσα. Γιατί δεν καμάρωνα μόνο τον Μιχάλη. Ήμουν υπερήφανος για όλα τα παιδιά του κόσμου. Για τα Ελληνόπουλα στα οποία θα εμπιστευτούμε αύριο την Ελλάδα μας. Ένιωσα ότι όλα όσα κάνουμε καθένας από τον δικό του προμαχώνα έχουν τελικά νόημα. Δεν πάνε στον βρόντο. Δεν είναι μόνο το γκρίζο που κυριαρχεί στη ζωή μας. Υπάρχουν κι άλλα χρώματα. Το καλύτερο σας το άφησα για το τέλος.

Έχω γράψει κι άλλες φορές από αυτήν εδώ τη θέση ότι μας κτυπούν συστηματικά στις ρίζες μας. Ροζ η σημαία, ντεμοντέ ο Χριστός, εθνικισμός η πατρίδα. Θα πρότεινα σε όλους εκείνους που κάνουν σχέδια για το ουδετερόθρησκο κράτος να κάνουν έναν κόπο! Όπου τελείται ορκωμοσία πτυχιούχων ΑΕΙ να στέλνουν έναν απεσταλμένο για να βλέπουν ποιον όρκο επιλέγουν οι νέοι Έλληνες επιστήμονες, ποια δάκτυλα ενώνουν για να διαβεβαιώσουν: τον θρησκευτικό ή τον πολιτικό. Θα βρεθούν προ ζωηροτάτης εκπλήξεως.

Και οι δύο σειρές των πτυχιούχων του Πολιτικού της Νομικής που ορκίστηκαν χθες στην Ακαδημία Αθηνών επέλεξαν σε ποσοστό 99% τον θρησκευτικό όρκο. Μόνο πέντε από τους 70 που ορκίστηκαν στην πρώτη σειρά επέλεξαν τον πολιτικό με την παλάμη αναπεπταμένη κατά το ξενικό πρότυπο. Το ίδιο όμως συνέβη και στην επόμενη σειρά που ορκίστηκε. Με ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά.

Όπως μάλιστα με ενημέρωσαν οι διαπιστευμένοι φωτογράφοι των ορκωμοσιών του ΕΚΠΑ (χθες είχε ορκωμοσίες στο Πάντειο, στη Γεωπονική, στην ΑΣΟΕΕ), το ίδιο ακριβώς συμβαίνει σε όλες τις ορκωμοσίες! Πλην Πολυτεχνείου, παντού επικρατεί ο θρησκευτικός όρκος. Με τη διευκρίνιση ότι οι πτυχιούχοι του Πολυτεχνείου, για λόγους άγνωστους, δεν δίδουν κανέναν όρκο! Ούτε καν πολιτικό. Και μη φανταστεί κανείς ότι ο θρησκευτικός όρκος του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι μια εύκολη υπόθεση. Όχι! Είναι όρκος ανηφορικός. Είναι ομολογία. Και η επιλογή της γίνεται ενσυνειδήτως. 

Αντιγράφω το κείμενο του όρκου του ΕΚΠΑ που φέρει τον τίτλο «ΚΑΘΟΜΟΛΟΓΗΣΙΣ», φέρει τις υπογραφές του προέδρου του Τμήματος Χαράλαμπου Χρυσανθάκη και του αντιπρύτανη Ευστάθιου Ευσταθόπουλου και γράφεται σε πολυτονικό. Εκφωνείται ως εξής:

«Του πτυχίο της Πολιτικής Επιστήμης και Δημοσίας Διοικήσεως αξιωθείς όρκον, ομνύω προ του πρυτάνεως και του προέδρου του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημοσίας Διοικήσεως της Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Σχολής και πίστιν ομολογών τήνδε. Από του ιερού περιβόλου του σεπτού τούτου τεμένους των Μουσών εξερχόμενος κατ’ επιστήμην βιώσομαι, ασκών ταύτην δίκην θρησκείας εν πνεύματι και αληθεία. Ούτω χρήσιμον εμαυτόν αυτούς καταστήσω προς άπαντας τους δεδομένους της εμής αρωγής και εν πάση ανθρώπων κοινωνία αεί προς ειρήνην και χρηστότητα ηθών συντελέσω βαίνων εν ευθεία του βίου οδώ, προς την αληθεία και το δίκαιο αποβλέπων, και τον βίον ανυψών εις τύπον αρετής υπό την σκέπη της σοφίας. Ταύτην την επαγγελία επιτελούντι, είη μοι, συν ταις ευχαίς των ημετέρων διδασκάλων, ο Θεός βοηθός εν των βίω». Αυτός ο όρκος έχει σημασία όχι απλώς γιατί είναι θρησκευτικός χωρίς να απαιτεί από τους ορκιζόμενους να ορκιστούν στην «Αγία και Αδιαίρετο», αλλά γιατί είναι βαθιά ελληνικός. Με δασείες, περισπωμένες, ψιλές. Με έννοιες όπως σοφία, αρωγή, δίκαιον, αλήθεια, πίστη, επαγγελία, αρετή, βίος. Με λέξεις όπως «αξιωθείς». Όρκος χωρίς προστακτικές. Όρκος διαφορετικός από τον αντίστοιχο θρησκευτικό που δίδουν δήμαρχοι και περιφερειάρχες αυτές τις μέρες, οι οποίοι ορκίζονται ότι θα υπηρετήσουν πιστά την «Ελλάδα». Η λέξη «πατρίδα» έχει αφαιρεθεί αθορύβως. 

Προσπαθούν πολλοί και με επιμονή λοιπόν να ρίξουν την Ελλάδα. Αλλά η Ελλάδα δεν πέφτει! Αδίκως προσπαθούν. Ματαίως. Κατέβηκα ήρεμος με ένα πρωτόγνωρο αίσθημα πληρότητας τα σκαλιά της Ακαδημίας Αθηνών και περπάτησα προς τα γραφεία της εφημερίδας μας διά των οδών Πανεπιστημίου, Βασιλίσσης Σοφίας και Ηρώδου Αττικού. Στο ύψος των εγκαταστάσεων της Προεδρικής Φρουράς οι εύζωνες με τις φουστανέλες τσακισμένες στην τρίχα περίμεναν την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου να φύγει από το Μέγαρο και να κατευθυνθεί πεζή προς τα ενδιαιτήματά τους για να τους επιθεωρήσει. Μου άρεσε αυτό που άκουσα. Ήμουν τόσο χαρούμενος από όσα είχα δει στην Ακαδημία που, αν τυχόν έπεφτα πάνω της, θα της έλεγα… «μπράβο, Πρόεδρε, που βλέπεις τους εύζωνες χωρίς τυμπανοκρουσίες» και θα της έβαζα την ιδέα να πάει μια μέρα να παρακολουθήσει ορκωμοσία νέων πτυχιούχων Νομικής στο ναό του ορθολογισμού. Και να τους μιλήσει. Ποιος ξέρει! Μπορεί, μια φορά έστω, να έβρισκε τις απόψεις μας ενδιαφέρουσες.