Η οπαδική βία δεν εξαλείφεται με… βολικά ημίμετρα

Του Πάνου Σώκου

Ανακοινώθηκαν, χθες, τα μέτρα για την καταπολέμηση της οπαδικής βίας. Ξαναζεσταμένο φαγητό και μία από τα ίδια, είπαν πολλοί και ιδίως όσοι έχουν σχέση με τον χώρο και παρακολουθούν τις τελευταίες δεκαετίες το φαινόμενο να φουντώνει, να δολοφονούνται άνθρωποι και κάθε τόσο να ανακοινώνονται τα ίδια και τα ίδια μέτρα. Μέτρα που σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να αποδεικνύονταν και αποτελεσματικά, αλλά το διαχρονικό πρόβλημα είναι ότι δεν εφαρμόζονται και πολύ γρήγορα αδρανούν και ακυρώνονται στην πράξη. 

Η κυβέρνηση, χθες, μέσω του εκπροσώπου της, παρουσίασε ένα δήθεν σκληρό και αποφασιστικό πρόσωπο, τσουβαλιάζοντας τους πάντες, αλλά το μόνο που δεν είπε και το οποίο δεν έχει πει ποτέ καμία κυβέρνηση, παρότι μπορεί να έφερνε κάποιο αποτέλεσμα, είναι το εξής: «Για καθετί που γίνεται, για κάθε επεισόδιο να πληρώνει η ΠΑΕ στην οποία ανήκουν οι οπαδοί που τα προκαλούν». Μόνο όταν ο ιδιοκτήτης, όποιος και να είναι, δει ότι η εταιρία του πλήττεται και πονάει η τσέπη του χάνοντας εκατομμύρια από έσοδα θα ιδρώσει το αφτί του και θα ασχοληθεί κι ο ίδιος σοβαρά με την πάταξη του φαινομένου. Όσο οι ευθύνες διαχέονται σε όλους και οι τιμωρίες επιβάλλονται σε όλους, φταίνε ή δεν φταίνε, το αποτέλεσμα θα είναι πάντα «μηδέν – μηδέν». Επίσης, δεν χωρά αμφιβολία ότι υπάρχουν παράγοντες που με δηλώσεις τους τροφοδοτούν τη βία, στην οποία, στη συνέχεια, προβαίνουν οργανωμένες ομάδες και συνδεσμίτες. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει στις αθλητικές εκπομπές της Κυριακής ακραίες εκφράσεις από ιδιοκτήτες ομάδων ή άλλους κορυφαίους παράγοντες, εκφράσεις λεκτικής βίας, που εκλαμβάνονται από τους «οπαδικούς στρατούς» ως παρακίνηση σε κανονική βία; Έχει επέμβει ποτέ κανένας εισαγγελέας εναντίον αυτών των παραγόντων; Έχει ανακοινώσει ποτέ η κυβέρνηση μέτρα εναντίον αυτών των παραγόντων που εκφράζονται με αυτόν τον τρόπο και επί της ουσίας παρακινούν σε βία; Ποτέ, δυστυχώς! Πρόκειται για δηλώσεις και συμπεριφορές που οπλίζουν τα χέρια των «κακοποιών οπαδών», που δεν έχουν καμία σχέση με τους φιλάθλους και τη φίλαθλη ιδέα. Επίσης, ασχολήθηκε ποτέ η Πολιτεία ή η Δικαιοσύνη με τις πηγές χρηματοδότησης αυτών των ομάδων βίας, που κρύβονται κάτω από τον μανδύα των συνδέσμων; Ποια σχέση έχουν με τις ΠΑΕ, ποιος είναι εκείνος ο δίαυλος που τους συνδέει; Ανακοινώθηκε το καλοκαίρι το κλείσιμο των συνδέσμων, πλην ενός κεντρικού για κάθε ομάδα. Ας δεχτούμε ότι ήταν ένα θετικό μέτρο. Όμως αυτό τι σημαίνει; Ότι τα μέλη των συνδέσμων (σ.σ.: και αναφερόμαστε σε εκείνα τα μέλη που χρησιμοποιούν τους συνδέσμους ως «άντρα συμμοριών») έγιναν καλά παιδιά και λούφαξαν στο σπίτι τους; Φυσικά, όχι! Υπάρχουν και ενεργούν με άλλα καμουφλάζ και στο σκοτάδι… 

Η οπαδική βία είναι και ένα βαθύτερο κοινωνικό πρόβλημα που τροφοδοτείται και από τις κοινωνικές ανισότητες, που διευρύνονται και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη (ανεργία, φτώχεια, ακρίβεια, κακοπληρωμένες δουλειές), τον κοινωνικό αποκλεισμό νέων κατά βάση ατόμων, και την αποστασιοποίησή τους από τις πηγές παραγωγής πλούτου. Στις μέρες μας είναι ένα φαινόμενο που έχει συνδεθεί και με το κοινό έγκλημα αλλά και με κατ’ επίφαση αντισυστημικές πολιτικές δυνάμεις, που συνδέονται με τον φασισμό και τον ναζισμό, παρασέρνοντας μια σημαντική μερίδα νέων ανθρώπων, που θεωρούν ότι εκεί βρίσκουν μια διέξοδο αντίστασης και αμφισβήτησης, αλλά και ισχύος έναντι του συστήματος.

Η οπαδική βία ως διαχρονικό πρόβλημα ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά. Δεν είχε, όμως, πάντα την ίδια έκταση. Όπως αναφέρει -μεταξύ άλλων- σε έρευνά της η κυρία Μαρία Κράνη, κοινωνιολόγος, ΜΔΕ Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, «στην Ελλάδα, μέχρι το 1980, τα περιστατικά βίας στα ελληνικά γήπεδα ήταν σπάνια και μεμονωμένα, ενώ από το 1980 και μετά παρατηρείται βαθμιαία αύξηση των επεισοδίων, καθώς και ποιοτική μεταβολή στα χαρακτηριστικά τους, γεγονός που συμπίπτει με την επαγγελματοποίηση και εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου. Τα επεισόδια άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και να λαμβάνουν χώρα ανεξάρτητα από την έκβαση του αγώνα. Επιπλέον, δεν περιορίζονται πια εντός των αγωνιστικών χώρων, αλλά επεκτείνονται στους γύρω από το γήπεδο χώρους, σε σιδηροδρομικούς σταθμούς, σε στέκια φανατικών οπαδών, σε σημεία εντός και γύρω του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου, και στις εθνικές οδούς στη διάρκεια μετακινήσεων των οπαδών από πόλη σε πόλη. Η λίστα των θανατηφόρων επεισοδίων οπαδικής βίας που έχουν σημειωθεί στην Ελλάδα είναι μεγάλη, ενώ στη συντριπτική πλειοψηφία τους τα θύματα δεν είχαν καμία ανάμειξη στα επεισόδια».