Αλβανία – Λιβύη: Από φιάσκο σε γκάφα στην εξωτερική πολιτική

Μετά το φιάσκο Μητσοτάκη, ο οποίος ως όλα δείχνουν υπέκυψε στις αρνήσεις Ράμα, να επισκεφθεί τη Χειμάρρα, τώρα αποκαλύπτεται ότι αποσύρεται ο Έλληνας πρέσβης στη Λιβύη, ο οποίος μόλις προ μηνών τοποθετήθηκε εκεί, αλλά ουδέποτε ανέλαβε

Στον… κακό τον καιρό, επειδή λόγω αυτού αδυνατούσε να πετάξει με ελικόπτερο ο πρωθυπουργός, απέδωσε τη ματαίωση της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Χειμάρρα το μέγαρο Μαξίμου. Κάτι που μάλλον προκαλεί περισσότερα ερωτηματικά παρά δίδει πειστικές και ικανοποιητικές απαντήσεις.

Κατά τα λοιπά, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, γνωστός για τις φιλοτουρκικές πιρουέτες του, τρίβει τα χέρια του, αφού απέφυγε την επίσκεψη Έλληνα πρωθυπουργού στη Χειμάρρα. Μια άκρως πολυδιαφημισμένη και προαναγγελθείσα επίσκεψη από το μέγαρο Μαξίμου, ως την πρώτη μετά από δεκαετίες, από την επίσκεψη του πατρός Μητσοτάκη, Κωνσταντίνου.

Προαναγγελία, όμως, που κατέληξε σε φιάσκο. Και αποδεικνύει για πολλοστή φορά ότι αυτή η κυβέρνηση βάζει την επικοινωνία πάνω από την εξωτερική πολιτική. Οι γκάφες, ωστόσο, δεν κρύβονται όσο κι αν τις θάβει το σύνολο των ελληνικών φιλοκυβερνητικών ΜΜΕ. Έμεινε, λοιπόν, ο Κ.Μητσοτάκης με τον Ράμα να γελάει πίσω από την πλάτη του και να του λέει: «Θα έχετε την ελπίδα να βρείτε χρόνο να επισκεφθείτε την ελληνική μειονότητα σε επόμενο χρόνο».

Αλλά και το άλλο μέτωπο, το συνυποσχετικό με την Αλβανία για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την ΑΟΖ Ελλάδας – Αλβανίας, επίσης παραπέμφθηκε στο μέλλον. Άραγε, τι πήγε να κάνει στην Αλβανία ο πρωθυπουργός, αφού ούτε δέσμευση για συνυποσχετικό πήρε, ούτε και επίσκεψη στη μειονότητα έκανε;

Χωρίς πρέσβη

Την ίδια στιγμή, στο άλλο… πονεμένο μέτωπο, τη Λιβύη, αν και η κυβέρνηση διαφήμιζε παλαιότερα σε πανηγυρικούς τόνους το εκ νέου άνοιγμα της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη της Λιβύης, και μάλιστα πρόσφατα, όταν Τουρκία και «κυβέρνηση» της Τρίπολης υπέγραφαν το μνημόνιο Νο2 (μετά το Νο1 για τη δήθεν κοινή ΑΟΖ Τουρκίας – Λιβύης, στο τέλος του 2019), ανακοίνωνε την τοποθέτηση του νέου πρέσβη στην Τρίπολη, τώρα τον… παίρνει πίσω!

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στις 28 Νοεμβρίου 2022, κατά τη συνεδρίαση του Ανώτατου Υπηρεσιακού Συμβουλίου του υπουργείου Εξωτερικών, αποφασίστηκε ο -πανηγυρικά τοποθετηθείς στην Τρίπολη- πρέσβης, Ν.Κοτροκόης, να επιστρέψει -και επίσημα- στην Κεντρική Υπηρεσία του υπουργείου.

Απίστευτα όσα συμβαίνουν στο ΥΠΕΞ και συνολικότερα στην ελληνική εξωτερική πολιτική. Στην πραγματικότητα, ο πρέσβης ουδέποτε ανέλαβε τα καθήκοντά του σε αυτό το σημαντικό πόστο για τα ελληνικά συμφέροντα, αφού όταν αφίχθη στην Τρίπολη, αμέσως μετά… απεσύρθη, δήθεν για να τρίξει τα δόντια η Αθήνα στην «κυβέρνηση» της Τρίπολης για τα σούρτα φέρτα της με την Άγκυρα.

Παροιμιώδης, επίσης, θα μείνει και η πρόσφατη ακύρωση της… «απόβασης» Δένδια στην Τρίπολη, όταν, ενώ ήταν προγραμματισμένη επίσκεψή του εκεί, πληροφορήθηκε ότι θα τον υποδεχόταν στο αεροδρόμιο η υπουργός Εξωτερικών της μεταβατικής κυβέρνησης της Λιβύης, Μανγκούς. Άραγε, ποιος περίμενε να τον υποδεχτεί;

Παρά ταύτα, και για να τη «σπάσει» διπλωματικά στην «κυβέρνηση» της Τρίπολης, αρνήθηκε να πραγματοποιήσει την επίσκεψη και έφυγε. Να σημειωθεί ότι καθ’ όλα τα προηγούμενα χρόνια, η κυβέρνηση και ειδικά ο υπουργός Εξωτερικών μιλούσαν με τα θερμότερα λόγια για τη Μανγκούς. Αλλοπρόσαλλες καταστάσεις!

Αντί να μαζέψει τα σπασμένα, τώρα η Αθήνα απέσυρε τον πρέσβη της. Σύμφωνα με φημολογία, δεν αποκλείεται στην Τρίπολη να μεταφερθεί, προκειμένου να εκτελέσει τα καθήκοντα του πρέσβη, ο Έλληνας νυν πρόξενος στη Βεγγάζη (Ανατολική Λιβύη). Όπως και να έχει, η διαχείριση του Λιβυκού δείχνει ένα ακόμα φιάσκο.

Αυτοπαγίδευση

Εφόσον ο Ν.Δένδιας δεν ήθελε να «νομιμοποιήσει» την «κυβέρνηση» της Τρίπολης, η οποία πάντως αναγνωρίζεται διεθνώς ως η μεταβατική, απλά δε θα έπρεπε να πάει καθόλου στην Τρίπολη.

Στην προσπάθεια της Αθήνας, πάντως, να μη «νομιμοποιήσει» την Τρίπολη που κλείνει «συμφωνίες» με την Άγκυρα, αυτοπαγιδεύτηκε. Έτσι, για παράδειγμα, πρόσφατα στην Ιταλία στη Σύνοδο «Μεσογειακοί Διάλογοι», όπου έλαβε μέρος πλειάδα Δυτικών και άλλων υπουργών Εξωτερικών (μέχρι και ο  πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, ήταν), επειδή παρούσα ήταν η υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης, ο Ν.Δένδιας δεν πήγε. Η Αθήνα έστειλε τον υπουργό Ενέργειας, Κ.Σκρέκα.

Ουσιαστικά, δηλαδή, η Ελλάδα την οποία έχουν βγάλει οι Δυτικοί «εταίροι» εκτός των διεργασιών για την επίλυση του Λιβυκού, έμεινε για μια ακόμη φορά εκτός νυμφώνος. Αντίθετα, για πολλοστή φορά παρών ήταν ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μ.Τσαβούσογλου.

Σε αυτή τη συνάντηση, ανάμεσα στους άλλους, πήραν μέρος ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, οι υπουργοί Εξωτερικών Αιγύπτου, Ισπανίας, Τουρκίας, Ιορδανίας, Λιβάνου, Κροατίας, ο υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών για θέματα Ευρώπης, ο γενικός γραμματέας του Συνδέσμου των Αραβικών Κρατών, ο αναπληρωτής βοηθός υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Ιράν(!), ο ειδικός απεσταλμένος του γ.γ. του ΟΗΕ για τη Συρία, κ.ο.κ.

Να σημειωθεί ότι τον προηγούμενο μήνα ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Λιβύη πραγματοποίησε περιοδεία που περιελάμβανε την Τουρκία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο.

Κόντρες Αθήνας – Τρίπολης

Χθες, λοιπόν, ξέσπασε ένα ακόμη επεισόδιο στην «κόντρα» Αθήνας – Τρίπολης που είναι βούτυρο στο ψωμί της Αγκύρας και που δείχνει υποτροπή στο μέτωπο του Λιβυκού.

Ο Εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, απάντησε σε μια επιθετική προς την Ελλάδα ανακοίνωση του λιβυκού υπουργείου Εξωτερικών. Απορίας άξιον είναι πάντως. Αφού η Αθήνα και ο υπουργός Εξωτερικών ουσιαστικά αρνείται τη νομιμότητα της Λίβυας υπουργού Εξωτερικών (παρ’ ότι ήταν θερμότατος παλαιότερα έναντί της), γιατί απαντά το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών σε ένα «μη νόμιμο» ΥΠΕΞ άλλης χώρας;

Ανεξαρτήτως της… διπλωματικής τρικυμίας εν κρανίω στην Αθήνα, ο Α.Παπαϊωάννου ανέφερε: «Σε αντίθεση με όσους συνάπτουν παράνομα και ανυπόστατα «μνημόνια» που αγνοούν και καταστρατηγούν βασικούς κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, η Ελλάδα ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας. Κάτι το οποίο άλλωστε έχει πράξει και στις οριοθετήσεις ΑΟΖ με Αίγυπτο και Ιταλία.

Υποχρέωση της μεταβατικής κυβέρνησης της Λιβύης είναι να οδηγήσει, άμεσα, τη χώρα σε εκλογές. Προσβλέπουμε να συνεργαστούμε σε πνεύμα ειλικρίνειας και αλληλοσεβασμού και πάντα στο πλαίσιο των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας με μια εκλεγμένη κυβέρνηση της Λιβύης, η οποία θα έχει τη νομιμοποίηση και την αρμοδιότητα να συνάπτει έγκυρες Διεθνείς Συμφωνίες, σύμφωνα και με τον Οδικό Χάρτη του Φόρουμ για τον Πολιτικό Διάλογο στη Λιβύη (LPDF) του 2020».

Κατά της Ελλάδας

Προηγουμένως, το ΥΠΕΞ της «κυβέρνησης» της Τρίπολης είχε εκδώσει την εξής ανακοίνωση: «Τη στιγμή που η Μεσόγειος θα πρέπει να τύχει του ενδιαφέροντος των χωρών που βρέχονται απ’ αυτή και δεδομένου ότι θα πρέπει να αποτελεί θάλασσα ειρήνης και ανάπτυξης μεταξύ των μεσογειακών χωρών, η Ελλάδα ενεργεί με ζήλο για την εκμετάλλευση της λιβυκής κρίσης και μας επιβάλει τετελεσμένα σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση των ελληνολιβυκών θαλασσίων συνόρων, συνάπτοντας συμβόλαια εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε αμφισβητούμενη μεταξύ μας περιοχή (νοτιοδυτικά της Κρήτης).

Το υπουργείο Εξωτερικών, καταδικάζοντας και προειδοποιώντας για τις επιπτώσεις αυτής της συμπεριφοράς, για την οποία και έγινε επίσημη διαμαρτυρία, τονίζουμε ότι θα προχωρήσουμε στην υπεράσπιση των θαλασσίων συνόρων και κυρίαρχων δικαιωμάτων μας στις θαλάσσιες περιοχές μας, με όλα τα εφικτά νομικά και διπλωματικά μέσα και ειδικότερα, μετά την επαλήθευση των αναφορών που μνημονεύουν ότι οι ελληνικές αρχές έχουν συνάψει συμβόλαια με ξένες εταιρείες για έργα έρευνας και εξερεύνησης υδρογονανθράκων, που εκτελεί το πλοίο SANCO SWIFT, εξειδικευμένο για έρευνα και ανίχνευση, στην ανατολική Μεσόγειο.»

Στα δικαστήρια

Άκρως ενδιαφέρον είναι, πάντως, ότι κατά του τελευταίου μνημονίου Τουρκίας – «κυβέρνησης« Τρίπολης προσέφυγαν στα δικαστήρια πέντε δικηγόροι της χώρας.

Ανάμεσα στα άλλα, τονίζουν ότι «η πολιτική συμφωνία (σ.σ. που υπάρχει ανάμεσα στις διάφορες παρατάξεις στη Λιβύη) δε δίδει το δικαίωμα στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας (σ.σ. «μεταβατική κυβέρνηση» Τρίπολης) να συνάψει οποιεσδήποτε συμφωνίες». Επιπλέον, ότι «η συμφωνία που ονομάστηκε μνημόνιο κατανόησης, είναι μια πλήρης και ευρεία πετρελαϊκή συμφωνία», που «παραβιάζει αρκετές διατάξεις του νόμου περί πετρελαίου, με πιο αξιοσημείωτη την έλλειψη τεχνογνωσίας των τουρκικών εταιρειών σε αυτό τον τομέα».

Ακόμα, υπογραμμίζουν ότι «η συμφωνία αφαιρεί από τη National Oil Corporation (σ.σ. κρατική λιβυκή εταιρεία πετρελαίων) την αποκλειστική της αρμοδιότητα στο εμπόριο πετρελαίου και περιλαμβάνει κείμενα με διαφορετικές ερμηνείες». Τέλος ότι η τουρκική δήλωση ότι «εταιρείες της θα ξεκινήσουν την υλοποίηση της συμφωνίας χωρίς να λάβουν συμβόλαια παραχώρησης αντιβαίνει στους νόμους».