Οι γνωστές-άγνωστες εστίες έντασης

Του Πολύκαρπου Αδαμίδη

Η ανθρωπότητα τους τελευταίους μήνες, βιώνει τη διόλου αξιοζήλευτη εμπειρία, μιας συντελούμενης παγκόσμιας αντιπαράθεσης. Η αρχή έγινε με τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι συνέπειες της οποίας είναι ακόμα απροσδιόριστες.  Όπως απροσδιόριστο είναι και το ενδεχόμενο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσής της. Η πρόσφατη ιστορία της περιοχής καταδεικνύει αν μη τι άλλο του λόγου του αληθές. Μια αναμέτρηση που συντηρούνταν και σιγόβραζε ήδη από το 2014, μετεξελίχθηκε σε καθολική εισβολή από τρία μέτωπα. Και προκάλεσε οικονομικές κυρώσεις άνευ προηγουμένου. Ταυτόχρονα οδηγεί σε περιδίνηση τη διεθνή και σε κάθε περίπτωση την Ευρωπαϊκή οικονομία.

Και ως να μην ήταν αρκετό το σοκ και οι αλυσιδωτές προεκτάσεις του από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μια νέα γνωστή εστία έντασης, δημιουργεί συνθήκες παγκόσμιας πολιτικής ανάφλεξης. Ο λόγος για την Ταϊβάν, που ενώ αποτελεί σημείο διαρκούς γεωπολιτικής αξιολόγησης και επιτήρησης, για τη διεθνή ασφάλεια και ειρήνη, η μόλις ολοκληρωθείσα επίσκεψη της επικεφαλής του Αμερικανικού Κογκρέσου, διαμορφώνει μια νέα δυναμική. Απετέλεσε το πρελούδιο για την κλιμάκωση της Κινεζικής ρητορικής, που ήδη έχει πάρει τη μορφή ‘κυκλωτικών΄ στρατιωτικών ασκήσεων με πραγματικά πυρά. Κατά πως φαίνεται ο τρόπος δημοσιοποίησης της επίσκεψης, προκαλεί δυσανάλογη ένταση σε σχέση με τη σημασία της και μια αφορμή επίδειξης πυγμής από την Κίνα. Μια αντίστοιχη επίσκεψη από τον Νιούτ Γκίνγκριτζ το 1997, που κατείχε ισοδύναμο Πολιτειακό αξίωμα στις ΗΠΑ, δεν προκάλεσε ανάλογες αντιδράσεις.

Εστίες έντασης, όμως που μπορούν να υπονομεύσουν τη διεθνή ασφάλεια και την παγκόσμια ειρήνη, υπάρχουν και στη γειτονιά μας. Πραγματικά ‘γεωπολιτικά ηφαίστεια΄, που στο πρόσφατο παρελθόν έδωσαν δείγματα της γεωπολιτικής γραφής τους. Το πρώτο αφορά το Κοσσυφοπέδιο, που από το 2008 έχει κηρύξει την ανεξαρτησία του. Μια ανεξαρτησία, που δε γίνεται δεκτή από τη Σερβία, καθώς εξακολουθεί να το αντιμετωπίζει ως αποσχισθείσα επαρχία. Τις τελευταίες μέρες,  η ένταση κλιμακώθηκε και απειλήθηκε νέα ένοπλη αναμέτρηση, όταν οι Κοσοβάρικες αρχές, έκλεισαν τις διελεύσεις προς τη Σερβία. Αφορμή αποτέλεσε η απόφαση του Κοσόβου να επιβάλει την αλλαγή των πινακίδων κυκλοφορίας των οχημάτων προκειμένου να μη σχετίζονται πλέον με τη Σερβία, καθώς και αλλαγές των δελτίων ταυτότητας που αφορούν τους Σέρβους του Κοσόβου. Η απειλή της δυναμικής αντίδρασης των Σέρβων, κατόπιν και της παρέμβασης των Ευρωπαϊκών Υπηρεσιών, είχε ως αποτέλεσμα τη μετάθεση εφαρμογής των ως άνω μέτρων για την 1^η Σεπτεμβρίου και τον ορισμό συνάντησης της Σερβικής με την Κοσοβάρικη ηγεσία στις 18 Αυγούστου στις Βρυξέλλες.

Μια άλλη διαρκής πηγή έντασης που αναθερμαίνεται το τελευταίο διάστημα, είναι η Βοσνία Ερζεγοβίνη. Το Ομοσπονδιακό αυτό κράτος δημιουργήθηκε με τη Συνθήκη του Ντέιτον και ενώ είχε προηγηθεί ένας βάρβαρος πόλεμος μεταξύ Σέρβων, Μουσουλμάνων και Κροατών, των τριών δηλαδή συστατικών φυλετικών ομάδων. Ο πόλεμος διήρκησε από το 1992 έως το 1995 και είχε στον θλιβερό απολογισμό του 100.000 νεκρούς, ανείπωτες αγριότητες και 2.000.000 πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένους, σε έναν πληθυσμό 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Ο Σέρβος εκπρόσωπος στην τριμερή ηγεσία της Βοσνίας, Μίλοραντ Ντόντικ, με ιδιαίτερη επιμονή το τελευταίο χρονικό διάστημα διακηρύσσει την ανάγκη διάλυσης του Ομοσπονδιακού κράτους και αποχώρησης των Σέρβων από αυτό. Κατά πως λέγεται έχει προβεί και συνεχίζει να διενεργεί συστηματικές προμήθειες σε μέσα και εξοπλισμό ασφαλείας.

Τα μηνύματα από τη γειτονιά μας των Δυτικών Βαλκανίων είναι εξαιρετικά ανησυχητικά. Οι συνέπειες μιας νέας διμερούς ή πολυμερούς αναμέτρησης, θα υπονομεύσουν σε πρώτο χρόνο την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια. Και ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος από το Σεράγεβο ξεκίνησε. Απέναντι στην κρίση αυτή, υπάρχει και μια ευκαιρία σταθεροποιητικής παρέμβασης και διεθνούς προβολής για τη χώρα μας. Οι σχέσεις μας με τους πρωταγωνιστές, στα Δυτικά Βαλκάνια, είναι μακραίωνες και ισχυρές. Μπορεί η χώρα μας να αποτελέσει το φόρουμ διαρκούς διαβούλευσης των ενδιαφερομένων. Και να διαμορφώσουμε ατζέντα εξελίξεων. Είναι κουραστικό πια απλά να τις παρακολουθούμε.