Δοκιμάστε να έρθετε κοντά Του

Tου Μανώλη Κοττάκη

Το πρωί του περασμένου Σαββάτου, 30 συμμαθητές μου εθελοντές, με επικεφαλής τον καπετάνιο Παναγιώτη Μακαρατζή, πήγαν στη βραχονησίδα Λαγούσες, ανοιχτά της Αίγινας, και χοροστατούντος του πατέρα Φανούρη έκαναν τρισάγιο στη μνήμη των 41 αξιωματικών του αντιτορπιλικού πολεμικού μας πλοίου «Ύδρα», το οποίο βύθισαν οι Γερμανοί στις 20 Απριλίου 1941 εκεί. Το κάνουν επί πέντε χρόνια, γιατί θεωρούν ότι χωρίς τη μνήμη δεν πάμε πουθενά.

Το βράδυ της ίδιας ημέρας, οι ίδιοι άνθρωποι, αν και έβρεχε, πήγαν ξανά με τις βάρκες τους στον βράχο, όπου έχουν ζωγραφίσει την ελληνική σημαία, και μέσα στο σκοτάδι άναψαν ψάλλοντας 41 καντηλάκια για τις ψυχές αυτών των αξιωματικών, τους οποίους επιχείρησαν να σώσουν οι κάτοικοι της κοινότητας Κυψέλης (στην οποία γεννήθηκα) με κίνδυνο της ζωής τους. Οι συμμαθητές μου πήγαν και το βράδυ, γιατί θεωρούν ότι και χωρίς την πίστη δεν πάμε πουθενά.

Το πρωί της Κυριακής του Θωμά, ο πατέρας Ανδρέας Ντότσικας και ο πατέρας Αριστομένης Ματσάγγας (ψυχολόγος, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και σύντομα εθελοντής ιατρός στο Νοσοκομείο της Αίγινας «Άγιος Διονύσιος») κοινωνούσαν, μέσα σε κλίμα κατάνυξης μπροστά στα ιερά λείψανα και στην κάρα του αγίου Νεκταρίου στη Μονή Αγίας Τριάδας, δεκάδες Έλληνες και Ρουμάνους χριστιανούς ορθοδόξους.

Ενώ η ηγουμένη του μοναστηριού Τιμοθέη αποκάλυπτε σε συνομιλητές της ότι το μοναστήρι έδωσε ευλογία προκειμένου να γυριστεί σε σίριαλ και η ζωή του αγίου Νεκταρίου. Μετά το Άγιον Όρος με τους μοναχούς και τον άγιο Παΐσιο, θα δούμε στις οθόνες μας, πρώτα ο Θεός, και το γυναικείο Άγιον Όρος, καθώς στην Αίγινα όλα τα μοναστήρια έχουν μόνο μοναχές.

Ο εξαιρετικός μητροπολίτης μας Εφραίμ, του οποίου ο αδελφός είναι ο «άγιος Κορέας», λειτούργησε χθες στον Άγιο Θωμά. Προσευχόμενος μπροστά στην κάρα του αγίου, έφερα στο μυαλό μου τις εικόνες που είδα το φετινό άγιο Πάσχα στη βόρεια Ελλάδα και στο νησί.

Θυμήθηκα τον πατέρα Παλαιολόγο, προϊστάμενο της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης Γρηγορίου Παλαμά, να μου διηγείται ιστορίες για την κρύπτη των μακεδονομάχων που υπάρχει στα υπόγεια του ναού και σύντομα θα ανακαινιστεί. Θυμήθηκα με κατάνυξη τις ιστορίες που μου είπε για το κάτω μέρος του ναού του Αγίου Δημητρίου, όπου βασανίστηκε ο άγιος της πόλης, το οποίο επισκέπτονται χιλιάδες κόσμου – και μουσουλμάνοι, που αφήνουν ευχές στα τουρκικά υπέρ υγείας. Θυμήθηκα την κατάνυξη που αισθάνθηκα για πολλοστή φορά στη Μονή Λαοδηγήτριας, 500 μέτρα από το τουρκικό προξενείο, στο άκουσμα του «σήμερον κρεμάται» και του «Χριστός Ανέστη» από τον πατέρα Βαρνάβα, τον «Τζον Λένον της εκκλησίας» όπως τον έχω βαφτίσει, από τα χαρακτηριστικά στρογγυλά γυαλιά που φορά.

Και βεβαίως θυμήθηκα την ανατριχίλα στην πλατεία Αριστοτέλους από το σπαρακτικό «ίλεος ίλεος» του παναγιότατου μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Φιλοθέου στη συνάντηση των πέντε επιταφίων, ενώπιον 10.000 ορθοδόξων από την Ελλάδα, τη Σερβία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τα Σκόπια.

Αργότερα, ο παναγιότατος μου εμπιστεύτηκε το πόσο νωρίς γεμίζουν τις Κυριακές από πιστούς οι ναοί της Θεσσαλονίκης και με ενημέρωσε ότι στους μισούς ναούς, για όποιον το επιθυμεί, κάθε Κυριακή γίνεται και δεύτερη λειτουργία. Χαλαρά και το «δι’ ευχών». Η προσέλευση νέων ανθρώπων για τη θεία κοινωνία, που τόσο λοιδορήθηκε στην πανδημία, είναι εντυπωσιακή στις δεύτερες λειτουργίες. 

Στο Μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου (επιστρέφω), το βράδυ της Ανάστασης, σύμφωνα με τις διηγήσεις της ηγουμένης και του πατέρα Ανδρέα, πρέπει να κοινώνησαν πάνω από 200 άνθρωποι. Τέλη Μαΐου θα έρθει από τις ΗΠΑ στο μοναστήρι ο ορθοπεδικός πατέρας Παύλος, ο οποίος παρέχει τις υπηρεσίες του στον άγιο αλλά και στο Νοσοκομείο της Αίγινας – δωρεάν.

Όλος αυτός ο κόσμος που σας περιγράφω είναι ένα θαύμα από μόνος του. Υπάρχει και δρα σε έναν τόσο κυνικό κόσμο!

Δεν ξέρω αν μπορώ να σας μεταδώσω τα συναισθήματα που μοιραζόμαστε μαζί τους, για όσους δεν πιστεύετε. Της γαλήνης, της ηρεμίας, της νηφαλιότητας, του αναστοχασμού και της αυτοκριτικής μπροστά στις εικόνες του Χριστού και της Παναγίας.

Αλλά αυτό που αναρωτιόμαστε χιλιάδες χριστιανοί -και το αισθανόμαστε κάθε φορά που ανάβουμε ένα κερί, ένα καντήλι ή μια λαμπάδα στη χάρη των αγίων μας- είναι το εξής: πώς είναι για κάποιους συμπολίτες μας, τους οποίους σεβόμαστε για τις επιλογές τους, η ζωή χωρίς Χριστό;

Μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς Χριστό και χωρίς τους σύγχρονους απεσταλμένους μαθητές του; Υπάρχει ζωή μακριά από τους επιλεγμένους από Εκείνον μοναχούς και τις μοναχές μας που θυσίασαν την κοσμική ζωή τους στη Χάρη Του;

Και βεβαίως μακριά από τους σοβαρούς καλόκαρδους ιερείς μας, όπως ο παπα-Δημήτρης και ο παπα-Μάρκος στην Αντίπαρο, ή ο πατέρας Πορφύριος της Μονής Σινά, που κρατούν όρθιους τόπους ολόκληρους, μεγάλα προσκυνήματα του χριστιανισμού και κοινότητες στην ύπαιθρο;

Σκέφτομαι πως, αν κάποιοι συμπολίτες μας διαχωρίσουν τη βαθιά, πολλές φορές δικαιολογημένη, αντιπάθειά τους για τμήμα της εξουσίας της Εκκλησίας μας από την πίστη τους στην Ορθοδοξία, άλλη θα ήταν η στάση τους. Δεν θα μουτζούρωναν, για παράδειγμα, την εικόνα του αγίου Γεωργίου.

Γιατί, αν διάβαζαν τις διώξεις που υπέστη ο άγιος Γεώργιος από τον Διοκλητιανό, δεν θα τολμούσαν να πειράξουν το πρόσωπό του και να ζωγραφίσουν σ’ αυτό κάτι διαβολικό. Θα ζούσαν σε μια ζωή αγάπης, αλληλεγγύης, κατανόησης, μια ζωή με λιγότερα πάθη και λιγότερα μίση. Και θα ζωγράφιζαν την αγάπη, όχι την οργή.

Το να είσαι χριστιανός και να κάνεις μεγάλους σταυρούς δεν σε καθαγιάζει βεβαίως από τα λάθη σου. Ειδικώς όταν τα επαναλαμβάνεις. Σου δίνει τη δυνατότητα όμως αυτεξούσια, όπως λέει η Ορθοδοξία μας, με ελευθερία, όπως λέμε στην κοσμική ζωή, να κοιτάς ψηλά προς τον ουρανό, να σκέφτεσαι ποια είναι τα λάθη σου και να προσπαθείς να τα διορθώσεις. Να απομακρύνεσαι, κατά το δυνατόν, από την ύλη. Να γίνεσαι, αν μπορείς, καλύτερος άνθρωπος. Να υπομένεις την αδικία, γιατί καμιά φορά τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της ζωής μας τις ζούμε αδικούμενοι. Και βεβαίως να ζητάς βοήθεια. Με δυνατή προσευχή.

Διάβασα το περασμένο καλοκαίρι την Αγία Γραφή ξανά. Για όσους δεν πιστεύουν είναι ένα απλοϊκό κείμενο, για όσους πιστεύουν είναι ένας ύμνος στον ανθρωπισμό. Όποιος διαβάσει τα «ρεπορτάζ» των μαθητών του Ιησού καταλαβαίνει γιατί αυτός είναι ο αρχηγός μας και γιατί οι μαθητές Του είναι, αυτό που περιέγραψε ο Προκόπης Αγαθοκλέους σε συνέντευξή του, οι μεγάλοι μας σύμμαχοι και φίλοι. Γιατί δεν είμαστε μόνοι.

Σε όλη μου τη ζωή δεν υποδεικνύω σε κανέναν τι να κάνει – τι κόμμα να ψηφίσει, σε ποιον Θεό να πιστέψει. Σέβομαι τις πεποιθήσεις του άλλου. Όποιος έχει την ελευθερία έχει και την ευθύνη, όπως μου έλεγε ο μακαριστός Σιατίστης Παύλος.

Αλλά, για όση αξία έχει η άποψη ενός μεσήλικα για τον οποίο η πρώτη εκκλησία ήταν η μάνα του -αυτή τον έφερε κοντά, πλησίον Του-, θα πρότεινα κάτι πολύ απλό: δοκιμάστε να έρθετε κοντά Του. Πιο κοντά Του γινόμαστε καλύτεροι, έστω κι αν η απαλλαγή από τα πάθη και τα λάθη μας είναι δύσκολη. Κοντά Του αξίζει.