Στην Ελλάδα της παρακμής…

Του Μανώλη Κοττάκη

Ποιος, άραγε, πρέπει να είναι ο στόχος μιας φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής; Η αύξηση του πλούτου και ο δίκαιος καταμερισμός του σε κάθε κοινωνική ομάδα ή η αναδιανομή των φόρων που καταβάλλουν οι πολίτες προς το κράτος;

Λογικώς, το πρώτο. Σε συνθήκες υποτιθέμενης οικονομικής ανάπτυξης, βελτίωσης των δημοσιονομικών δεδομένων και ανόδου της Ελλάδας στην κατάταξη των περίφημων οίκων αξιολόγησης, η εθνική απάντηση δεν θα έπρεπε να είναι το «κράτος πατερούλης», που μοιράζει επιδόματα όταν βλέπει τα «σκούρα» στις δημοσκοπήσεις. 

Η εθνική απάντηση θα όφειλε να είναι μία πολιτική που ανεβάζει εισοδηματική σκάλα κάθε κοινωνική ομάδα. Η πολιτική που βγάζει τους φτωχούς από τη φτώχεια τους και τους φέρνει στο κατώφλι της μεσαίας τάξης. Η πολιτική που βγάζει τη μεσαία τάξη από το πολυετές άγχος της και τη φέρνει στα πρόθυρα της κορυφής. Αυτός πρέπει να είναι ο εθνικός στόχος μιας φιλελεύθερης κυβέρνησης: όλοι μία σκάλα πάνω! Όχι όλοι μια ζωή στο όριο να μετράνε και το τελευταίο ευρώ.

Αυτή είναι μια ελεύθερη κοινωνία, αυτή είναι μια ανοιχτή κοινωνία, αυτή είναι μια αξιοπρεπής κοινωνία, αυτή είναι μια κοινωνία ελπίδας. Αυτή που γεννά την προσδοκία της ανόδου σε κάθε κοινωνική ομάδα, όπως συνέβη τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, τότε που ο Έλλην θεωρούσε ότι «κάθε επόμενος χρόνος θα είναι καλύτερος για την πατρίδα μου και την οικογένειά μου». 

Η κυβέρνηση αυτή δεν εφαρμόζει ούτε κατ’ ελάχιστον αυτή την πολιτική. Η στρατηγική της έχει στόχο την εξαγορά κοινωνικής ανοχής. Έχει στόχο την αύξηση του πλούτου μόνο για τους πολιτικούς της φίλους και ενδεχομένως χρηματοδότες, που αποτελούν το ρετιρέ της κοινωνίας. Και τη βαθιά περιφρόνηση προς τις λοιπές κοινωνικές ομάδες, στις οποίες, ακολουθώντας την πολιτική του ξεροκόμματου, δίνει μία φορά στις τόσες ένα επίδομα για να είναι και υποχρεωμένες απέναντί της. Ενώ, υπό άλλες προϋποθέσεις, θα έπρεπε να την πάρουν στο κυνήγι. 

Τα γεγονότα είναι ξεκάθαρα: μέσα σε αυτή την εξαετία, η ηγεμονεύουσα πολιτική τάξη και η συνοδοιπόροι της ακολουθούν μια συνταγή που θα δικαιώσει τον Σόιμπλε και πάλι στο μέλλον, και θα αποτελέσει τη ρίζα των νέων προβλημάτων. Οι άνθρωποι έχουν λύσει τα προβλήματά τους και έχουν εξασφαλίσει τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά τους. Ζουν ζωή χαρισάμενη. Ενώ οι πολίτες που δεν έχουν αγκωνάρι να πιαστούν, γιατί όλο το σύστημα είναι «πιασμένο» και «διαβρωμένο», είναι καταδικασμένοι να ζουν σε καθεστώς εξάρτησης από την ελεημοσύνη του ηγεμόνος. Ο οποίος έχει και απαίτηση να χειροκροτείται κάθε φορά που δείχνει το έλεός του στο φιλοθεάμον κοινό. Κανείς όμως δεν λέει ότι τα 250 ευρώ, που μοιράζει για επίδομα στα περήφανα γηρατειά ο κύριος πρωθυπουργός, ισούνται με το κόστος ενός δείπνου για δύο στα αγαπημένα του ρεστοράν.

Ο Σόιμπλε είχε εκμυστηρευτεί σε κλειστό κύκλο επιχειρηματιών και αναλυτών, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Αθήνα στα χρόνια των Μνημονίων, ότι «ο βασικός υπεύθυνος για τη χρεοκοπία σας είναι η ελίτ σας. Η πολιτική ελίτ, η επιχειρηματική ελίτ, η τραπεζική ελίτ, η ακαδημαϊκή ελίτ, η δημοσιογραφική ελίτ, ακόμα και η θρησκευτική ελίτ! Όλοι απέτυχαν». Και δεν τόλμησε να του απαντήσει κανείς τίποτε.

Ε, λοιπόν, η κυβέρνησή μας εφαρμόζει ως οικονομική πολιτική ακριβώς αυτό που κατήγγειλε ο Σόιμπλε σε κλειστό κύκλο. Ακόμα και όταν κάνει μια φιλολαϊκή παροχή, πάντοτε στο πίσω μέρος του μυαλού της έχει τους πολιτικούς της φίλους. Με τη μείωση στον ΕΝΦΙΑ υπό την προϋπόθεση της ασφάλισης κατοικίας ωφελήθηκε συγκεκριμένος κλάδος. Ενώ για τους φορολογουμένους η δαπάνη είναι «μία ή άλλη» μετά την καταβολή των ασφαλίστρων, μην πω περισσότερο. Με τα «ρέστα» που δίνει με… κουπόνια στη νεολαία για το περίφημο Market place και το Youth Pass (είναι υπόδουλοι ακόμα και στις… αλλοδαπές λέξεις) επιχειρεί να τροφοδοτήσει τον τζίρο φίλιων δυνάμεων. 

Κάποια στιγμή πρέπει να τοποθετηθούν τα πράγματα στη σωστή τους βάση. Η Ελλάς χρειάζεται άλμα ποιότητας, όχι αναδιανομή μιζέριας. Πρέπει να πάρουμε απόφαση για το πώς πρέπει να είναι μια αληθινά φιλελεύθερη οικονομική πολιτική με κοινωνικό πρόσημο και ποια είναι η πραγματική θέση της χώρας.

Στις εξαγωγές μάς έχουν ξεπεράσει ακόμα και η Κροατία με τη Σλοβενία. Στην αξιολόγηση του αξιόχρεου από τους οίκους αξιολόγησης μας περνούν όλες σχεδόν οι πρώην ανατολικές χώρες. Στην αγοραστική δύναμη είμαστε λίγο πάνω – λίγο κάτω από τη Βουλγαρία. Στο ύψος της ανεργίας, παρά την πτώση της, είμαστε στις τελευταίες θέσεις της Eurostat.

Έχουμε τεράστιο πρόβλημα στέγης και δεν είμαστε στην Κατοχή. Για να μένουν σε φτηνά Airbnb χιλιάδες οικονομικά αδύναμοι Ευρωπαίοι τουρίστες, πετάμε τους Έλληνες έξω από τα σπίτια. Για να γνωρίσουν τον κόσμο οι ξένοι, κάνουμε άνω κάτω τον κόσμο των Ελλήνων. Και, αντί να δώσουμε λύση στο πρόβλημα, βάζουμε ενοικιαστές και ιδιοκτήτες να «πλακώνονται» για το ύψος του δηλωθέντος ενοικίου.

Έχει μεταναστεύσει η καλύτερη γενιά Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό και, παρά τις προσπάθειες της Κεραμέως, δεν επιστρέφουν στο «κράτος πατερούλη» των επιδομάτων. Επιλέγουν αυθεντικά κοινωνικά κράτη με τον άνθρωπο στο επίκεντρο.

Όλα αυτά δεν είναι για να καμαρώνουμε.

Εντάξει, η Ν.Δ. αυτή τη στιγμή δεν έχει αντίπαλο, γιατί η αντιπολίτευση είναι το ίδιο κρατικιστική με εκείνη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί η Ελλάς να πορευτεί στον 21ο αιώνα με ένα σχήμα μεγάλων και βαθέων κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ δύο πόλων, ο ένας εκ των οποίων θα ζει ζωή χαρισάμενη με κρατικό χρήμα, ΕΣΠΑ, Ταμεία Ανάκαμψης, δημόσιες συμβάσεις και ό,τι άλλο κινείται και πετάει, και ο άλλος θα «ψωμολυσσάει» και θα ευχαριστεί τον πολυχρονεμένο κάθε φορά που μοιράζει ξεροκόμματα. Η πολιτική δεν πρέπει να είναι μισθοφόρος και βασικός μέτοχος των ελίτ, αλλά βασικός σύμμαχος των πολιτών.

Η απέραντη σιωπή που υπάρχει στην κοινωνία δεν πρέπει να παρεξηγείται. Η κοινωνική ομαλότητα είναι προϋπόθεση για την πολιτική σταθερότητα. Όμως, όταν βλέπεις πολίτες μέσα σε καταστήματα να αγοράζουν ένα δωράκι αξίας 30 ευρώ, αλλά να δειλιάζουν να αγοράσουν ακόμα ένα, φθηνότερο, υπολογίζοντας ακόμα και τα 20 ευρώ, πρέπει να είσαι σεμνός όταν κάνεις δώρο ένα νοίκι ή το 1/4 μιας σύνταξης. Και να τρέμεις μη τυχόν όλοι αυτοί εξεγερθούν.

Με αυτά τα μυαλά δεν θα αργήσει η ώρα που θα δικαιωθεί ένας κορυφαίος Έλλην επιχειρηματίας, ο οποίος το καλοκαίρι του 2019 μού είπε στη Χαλκιδική: « Εντάξει, ο Κυριάκος θα κυβερνήσει. Αλλά η χώρα θα χρειαστεί στο μέλλον έναν Έλληνα Όρμπαν. Μη με παρεξηγείς! Εννοώ έναν πρωθυπουργό που θα έχει συσπειρωμένες δίπλα του όλες τις υγιείς δυνάμεις της οικονομίας, αλλά συσπειρωμένο δίπλα του και το 50% του λαού. Εάν μια κυβέρνηση δεν έχει για ασπίδα της έναν ικανοποιημένο λαό, τότε δεν μπορεί να διασφαλίσει ούτε τα δικά μας συμφέροντα».