Του Δημήτρη Γαρούφα*
«Σε μια δημοκρατία κάθε πολίτης, άσχετα με το ενδιαφέρον που έχει για την πολιτική, ασκεί κι αυτός ένα λειτούργημα και υπέχει μια ευθύνη. Και σε τελική ανάλυση το είδος της κυβερνήσεως που έχουμε εξαρτάται κυρίως από το πώς εκπληρώνει καθένας τις υποχρεώσεις του. Εμείς, ο λαός, είμαστε τα αφεντικά και θα έχουμε την πολιτική ηγεσία, καλή ή κακή, που εμείς θέλουμε και αξίζουμε».
Τζον Κένεντι – «Σκιαγραφία των γενναίων», εκδ. Γαλαξίας, σελ. 238.
Η Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια αναντίρρητα βιώνει περίοδο παρακμής σε όλα τα επίπεδα και η παρακμή αυτή ήρθε νομοτελειακά ως αποτέλεσμα όσων προηγήθηκαν. Οι αιτίες αρχίζουν από τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, όταν άρχισε η κρατικοποίηση ιδιωτικών επιχειρήσεων (Ολυμπιακή Αεροπορία, όμιλος Ανδρεάδη κ.λπ.) και κυρίως αργότερα, όταν δανειζόταν η χώρα όχι για παραγωγικά έργα, αλλά για να εκμαυλιστούν οι πολίτες με επιδόματα του τύπου «έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία».
Ο διατελέσας πρύτανης της ΠΑΣΠΕ Β. Φίλιας με πίκρα περιγράφει στον επίλογο του βιβλίου του «Τα αξέχαστα και τα λησμονημένα», εκδ. Παπαζήση, σελ. 405 κ.επ. πώς προδόθηκαν τα ιδανικά της γενιάς του, επισημαίνοντας επιγραμματικά για την περίοδο της Μεταπολίτευσης: «Ποτέ στο παρελθόν -με εξαίρεση ίσως την περίοδο Βούλγαρη (του επιλεγόμενου Τσουμπέ) τον περασμένο αιώνα- η ζωή του τόπου δεν είχε φτάσει σε αυτό το σημείο κατάπτωσης. Κατάπτωσης και κατάρρευσης όλων των διαχρονικών αξιών, που δίνουν το υπόβαθρο σε μια κοινωνία να λειτουργεί συγκροτημένα και να μην αποσυντίθεται… Η Μεταπολίτευση υγροποίησε τις έννοιες της Αλλαγής, του Σοσιαλισμού, του εκσυγχρονισμού, της ανανέωσης. Τις υγροποίησε και τις σχετικοποίησε σε βαθμό αφανισμού, για να φτάσουμε στην καταβαράθρωση που παρουσιάζει σήμερα η δημόσια ζωή».
Βεβαίως δεν μπορεί να αγνοήσει κάποιος τις πρωτόγνωρες ελευθερίες που γνώρισαν οι Έλληνες πολίτες στην περίοδο της Μεταπολίτευσης και το επίτευγμα ένταξης στην ΕΟΚ που δημιούργησε ευκαιρίες για την Ελλάδα, οι οποίες δεν αξιοποιήθηκαν όμως, ενώ οι πακτωλοί χρημάτων από την ΕΟΚ χρησιμοποιήθηκαν αντί παραγωγικών έργων για στήριξη αλόγιστης κατανάλωσης. Είχαμε μαζικοποίηση των πολιτικών κομμάτων αλλά λειτουργία τους χωρίς αρχές, ενώ ταυτόχρονα είχαμε πολλά φαινόμενα διαφθοράς και προκλητική ατιμωρησία των επίορκων πολιτικών μέσω της συνταγματικά κατοχυρωμένης σύντομης παραγραφής, υπολειτουργία των θεσμών, έλλειψη διαφάνειας και γενίκευση της οικογενειοκρατίας.
Δυστυχώς φαίνεται ότι υπήρχε ένα κλίμα ανοχής όλων αυτών των παθογενειών από τον πολιτικό κόσμο. Θυμάμαι πάντα μια δήλωση του Γ. Σούρλα, ενός από τους πιο έντιμους πολιτικούς, την 1-10-2014 στον ΙΑΝΟ Αθηνών, στην παρουσίαση ενός βιβλίου μου. Επί λέξει ανέφερε ότι, όταν πρώτος (και μόνος) κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή για τον Κοσκωτά, ζητώντας έλεγχο, οι συνάδελφοί του στο Κοινοβούλιο του έκοψαν την καλημέρα, με εξαίρεση δύο βουλευτές που τους κατονόμασε ονομαστικά.
Δεν έχει νόημα να πούμε περισσότερα γι’ αυτή την περίοδο παρακμής. Το θέμα είναι ότι μετά το 2010, που έντρομοι οι πολίτες πληροφορήθηκαν πλέον την αλήθεια, στη συνείδησή τους απαξιώθηκε το πολιτικό σύστημα και λόγω νέων λαθών του πολιτικού κόσμου, που δεν συμμετείχε στον βαθμό που έπρεπε στις θυσίες των πολιτών. Οι τελευταίοι, αγανακτισμένοι από όσα αποκαλύφθηκαν και ενεργώντας παρορμητικά, δοκίμασαν σχεδόν όλα τα πολιτικά κόμματα, αλλά έμειναν απογοητευμένοι να αναρωτιούνται πώς θα βγούμε από τα αδιέξοδα.
Ασφαλώς γίνονται κάποιες προσπάθειες εκσυγχρονισμού στη λειτουργία του κράτους και υπάρχουν υπουργοί με θετικό έργο, αλλά κάποιοι άλλοι είναι εμφανώς κατώτεροι των περιστάσεων. Ο πολιτικός κόσμος στο σύνολό του πρέπει να αποκτήσει επαφή με την πραγματικότητα κι έτσι, π.χ., καλό θα ήταν κάποιοι υπουργοί να χρησιμοποιούν πότε πότε και τα μέσα μαζικής μεταφοράς για να δουν τη θλιβερή κατάσταση που βιώνουν οι πολίτες. Πρέπει να υπάρχει ταυτότητα λόγων και έργων, με το κράτος να δίνει σε όλα τα επίπεδα τον τόνο λιτότητας και νοικοκυρέματος. Γι’ αυτό πρέπει να περιοριστούν κάποιες προκλητικές δαπάνες του κρατικού μηχανισμού. Ενδεικτικά αναφέρω ότι αποτελεί πρόκληση για τον χειμαζόμενο και αγρίως φορολογούμενο Έλληνα πολίτη η πρόσληψη χιλιάδων μετακλητών υπαλλήλων ως δήθεν συμβούλων υπουργών, γιατί με την πρόσληψή τους δεν γίνεται καλύτερος ο κρατικός μηχανισμός, απλώς μάλλον βολεύονται κάποιοι ανεπάγγελτοι του κομματικού σωλήνα.
Κλείνοντας, επισημαίνω ότι όλες αυτές οι παθογένειες υπάρχουν γιατί τις ανέχονταν και δυστυχώς τις ανέχονται ακόμη οι πολίτες. Όταν αρχίσουμε να λειτουργούμε ως ενεργοί πολίτες ζητώντας καθημερινά λογαριασμό για ό,τι γίνεται ή δεν γίνεται, τότε όλα θα αρχίσουν να διορθώνονται και θα δημιουργηθεί προοπτική εξόδου μας από το τέλμα.
*Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
