Μητσοτακική Ελλάδα: Επιστροφή στην εποχή της «βαλλίστρας»

Του Αλκιβιάδη Κεφαλά

Το τουρκικό UAV Kargu-2, όπως και το αμερικανικό Perdix, λαμβάνει ομαδικές αποφάσεις επιλογής στόχων (swarm intelligence), με εξελιγμένους αλγορίθμους Τεχνικής Νοημοσύνης, χωρίς τη μεσολάβηση χειριστών. Ο σχεδιασμός, η τεχνολογική έρευνα, η ανάπτυξη και η κατασκευή ενός αντίστοιχου ρομποτικού συστήματος απαιτεί 15-20 χρόνια και 0,3-1 δισεκατομμύρια ευρώ. Εκατοντάδες αντίστοιχα προγράμματα υλοποιούνται αυτή τη στιγμή στη γειτονική χώρα, η οποία κατατάσσεται στις χώρες που διαθέτουν εναέρια ρομποτική τεχνολογία. Για αυτούς που δεν αντιλαμβάνονται ή για αυτούς που προβαίνουν σε αγορές δαπανηρών οπλικών συστημάτων της «εποχής του χαλκού», η πραγματικότητα και η σκληρή αλήθεια υπαγορεύουν ότι σύντομα εκατοντάδες τέτοια σμήνη αυτόνομων εναέριων ρομποτικών συστημάτων θα κατακλύσουν το Αιγαίο για να καταστρέψουν ό,τι πετάει, περπατάει, έρπει ή κολυμπάει, την ίδια στιγμή που οι χειριστές τους θα παίζουν τάβλι στα καφενεία της Άγκυρας. Ο Ερντογάν από το 2000 αντιλήφθηκε ότι η ρομποτική θα αλλάξει τον κόσμο και ως έξυπνος άνθρωπος που είναι διοχέτευσε τους εθνικούς πόρους της χώρας του στην εναέρια ρομποτική. 

Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν κάποιος από τους αστέρες του ελληνικού πολιτικού πανθέου θα ήταν σε θέση να αντιληφθεί και να αποφασίσει αναλόγως, ώστε η Ελλάδα να επένδυε εθνικούς πόρους σε αυτόν ή σε κάποιον αντίστοιχο τεχνολογικό τομέα για να αποκτήσει η χώρα συγκριτικό αμυντικό πλεονέκτημα. Για τους λόγους που έχουν αναλυθεί στο παρελθόν, οι πολιτικοί δεν απασχολούν τον πολύτιμο εγκέφαλό τους με τέτοιου είδους προβληματισμούς. Για αυτούς είναι αρκετά η παχυλή μισθοδοσία και τα οικονομικά προνόμια εαυτών, οικογενειών και φίλων. Κυρίως όμως είναι «αντινατιβιστές» και συνεπώς αποδέχονται ότι οι αποφάσεις για το μέλλον της χώρας δεν θα λαμβάνονται στην Αθήνα, αλλά στις πρωτεύουσες της Εσπερίας. Εκ του αποτελέσματος, οι Έλληνες πολιτικοί είναι ανίκανοι να αναλύσουν την πληροφορία. Πόσοι μπορούν να αντιληφθούν ότι η προχωρημένη έρευνα στα αυτόνομα MAVs (micro aerial vehicles – μικρό ιπτάμενα οχήματα) συστήματα μεγέθους εντόμου θα αλλάξουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, δοθέντος ότι ολόκληροι στρατιωτικοί σχηματισμοί θα αφανίζονται από συντονισμένες επιθέσεις τέτοιων αυτόνομων ιπτάμενων ρομποτικών μικρομηχανών; 

Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η χώρα είναι ότι σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο αδυνατεί να προσλαμβάνει σημαντικές πληροφορίες, να τις κατανοεί και να τις αναλύει, ώστε να λαμβάνονται οι βέλτιστες αποφάσεις. Για να επιβιώσει η χώρα, χρειάζονται βαθύτατες αλλαγές στην Παιδεία, με σκοπό την καλλιέργεια της αναλυτικής και συνθετικής διανοητικής λειτουργίας. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι, παρά την εκρηκτική αύξηση της επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης, τα γνωστικά αντικείμενα και η μέθοδος διδασκαλίας στα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν καθηλωθεί στην εποχή της Μεταπολίτευσης. Η πλειονότητα των καθηγητών δεν εκλέγεται αξιοκρατικά, αλλά με κομματικά κριτήρια. Οι ελάχιστοι καθηγητές που συμμετέχουν σε κάποια αμυντικά προγράμματα εργάζονται σε συνθήκες κρυφού σχολειού.

Η διεπιστημονικότητα, που είναι το ιερό δισκοπότηρο της σύγχρονης επιστήμης, είναι άγνωστη λέξη στην Ελλάδα. Πριν από μερικά χρόνια διεπιστημονική ερευνητική πρόταση υποβλήθηκε στο ΕΛΙΔΕΚ. Το θέμα ήταν η πρόληψη της μετάστασης του καρκίνου του παχέος εντέρου, μέσω ανάλυσης εικόνων μικροσκοπίου ατομικών δυνάμεων με αλγορίθμους Τεχνικής Νοημοσύνης και με διακριτική ικανότητα 10 nm, δηλαδή 10.000 φορές υψηλότερη από τη σημερινή. Παρότι η έρευνα είχε δημοσιευτεί σε επιστημονικό περιοδικό υψηλού δείκτη απήχησης, η ερευνητική πρόταση όχι μόνο δεν χρηματοδοτήθηκε, αλλά επιπλέον ασκήθηκε προσβλητική κριτική από τους αξιολογητές. Σήμερα η μέθοδος αποτελεί ό,τι καλύτερο διαθέτει η επιστήμη στην έγκυρη διάγνωση της μετάστασης. Η αδυναμία κατανόησης του κόσμου και η πρόβλεψη αποτελούν συστημικά ελληνικά προβλήματα. Τη στιγμή που ο κόσμος διανύει τη διαστημική του εποχή, η Ελλάδα του Μητσοτάκη επιστρέφει στην εποχή της «βαλλίστρας». Ο κόσμος αλλάζει ταχύτατα, μόνο οι Έλληνες δεν εξελίσσονται.

*∆ιδάκτωρ Φυσικής του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, UK, τ. διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών