Του Κωνσταντίνου Βαθιώτη*
Η πρόσφατη τροπολογία για τον Προσωπικό Αριθμό, την οποία κατέθεσε, κατά κυριολεξίαν, νύχτα η κυβέρνηση Μητσοτάκη (απαράμιλλη πρωταθλήτρια από το 2019 στην κατά συρροήν καταπάτηση του Συντάγματος και, ειδικότερα, στην προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων του πολίτη), όχι μόνο δεν μπορεί να κατευνάσει τις ανησυχίες που έχουν εκφρασθεί επανειλημμένως από αυτήν την στήλη, αλλ’ αντιθέτως τις επιτείνει. Ιδού γιατί: Σύμφωνα με το άρ. 31 του Νόμου 5188/2025, διά του οποίου προστέθηκε άρθρο 11α στον Νόμο 4727/2020, «o προσωπικός αριθμός αναγράφεται στο Δελτίο Ταυτότητας Ελλήνων πολιτών και αποθηκεύεται στο ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μέσο αποθήκευσης του δελτίου ταυτότητας, με σκοπό την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και τη διευκόλυνση των συναλλαγών του Δημοσίου με τους πολίτες» (κατά τούτο, είναι ψευδεπίγραφος ο τίτλος του άρθρου, όπου γίνεται λόγος μόνο για «Αναγραφή Προσωπικού Αριθμού»).
Η διατύπωση αυτή οφείλεται στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ), η οποία, με την υπ’ αριθμ. 1/2025 γνωμοδότησή της, έκρινε ότι η βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών από τη Δημόσια Διοίκηση αποτελεί «κατ’ αρχήν νόμιμο και θεμιτό σκοπό», για την εκπλήρωση του οποίου «μπορεί να θεωρηθεί κατάλληλη η συμπερίληψη του Προσωπικού Αριθμού στο Δελτίο Ταυτότητας».
Ενώ, όμως, στο αρχικό σχέδιο της υποβληθείσας διατάξεως προβλεπόταν ότι ο σκοπός της συμπερίληψης του Προσωπικού Αριθμού στο Δελτίο Ταυτότητας είναι «η παροχή Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και η διευκόλυνση των πολιτών σε συναλλαγές τους με το Δημόσιο», η ΑΠΔΠΧ έκρινε ότι ο σκοπός της συμπερίληψης του Προσωπικού Αριθμού στο Δελτίο Ταυτότητας «είναι καλύτερο [sic] να αναδιατυπωθεί, προκειμένου να αντανακλάται ακριβέστερα ο προσδοκώμενος σκοπός της εν λόγω διάταξης».
Ειδικότερα, η Αρχή ζήτησε να αναδιατυπωθεί ο διττός αυτός σκοπός κατά το δεύτερο σκέλος του ως εξής: «…με σκοπό την παροχή Υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και τη διευκόλυνση των συναλλαγών του Δημοσίου με τους πολίτες».
Η αναδιατύπωση αυτή είναι κάθε άλλο παρά αμελητέα για τον εξής λόγο: Ενώ, με βάση την αρχική διατύπωση, πέραν της παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, προκρινόταν η διευκόλυνση των πολιτών στις συναλλαγές τους με το Δημόσιο και, ως εκ τούτου, σε ό,τι αφορά την διευκόλυνση αυτή, κερδισμένος υπονοείτο ότι ήταν ο πολίτης και όχι το Δημόσιο, με βάση το αναδιατυπωμένο δεύτερο σκέλος του σκοπού συμπερίληψης του Προσωπικού Αριθμού στο Δελτίο Ταυτότητας, συμβαίνει το ακριβώς ανάποδο: εφόσον, δίπλα στην παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, εμφανίζεται ως ισοδύναμος στόχος η διευκόλυνση των συναλλαγών του Δημοσίου με τους πολίτες, κερδισμένο ως προς την διευκόλυνση υπονοείται ότι βγαίνει το Δημόσιο και, αντιστοίχως, χαμένος της υπόθεσης είναι ο πολίτης. Το κέρδος του Δημοσίου εκτιμάται ότι θα είναι προεχόντως η απεριόριστη δυνατότητά του να ελέγχει ψηφιακά τον βίο των πολιτών και να τους φακελώνει ηλεκτρονικά.
Επιπροσθέτως, όποιος μεταβεί στην σελίδα 21 της πρόσφατης τροπολογίας/προσθήκης στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με την οποία προστέθηκε το άρ. 11α στον Ν. 4727/2020, θα διαπιστώσει ότι τα οφέλη της αξιολογούμενης ρύθμισης αφορούν μόνο την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και όχι την βελτίωση της εξυπηρέτησης του πολίτη, όταν αυτός συναλλάσσεται με την Δημόσια Διοίκηση. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η προτεινόμενη ρύθμιση αξιολογείται θετικά, καθώς αναβαθμίζεται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης».
Δεν χωρεί, λοιπόν, καμία αμφιβολία ότι η κυβέρνηση εμπαίζει ανερυθρίαστα τον ελληνικό λαό, μη διστάζοντας να του λέει κατάμουτρα ότι τον εμπαίζει! Όποιος από εμάς, όμως, διατηρεί την στοιχειώδη ικανότητά του να κατανοεί τι διαβάζει, από το σχετικό χωρίο της έκθεσης γενικών συνεπειών οδηγείται στο εξής προφανές συμπέρασμα:
Με την επίμαχη τροπολογία το συμφέρον του πολίτη παραγκωνίζεται, αφού τηρείται εκκωφαντική σιγή ιχθύος ως προς το τυχόν πλεονέκτημα της εξυπηρέτησής του από το Δημόσιο με την χρήση του Προσωπικού Αριθμού, ενώ, από την άλλη πλευρά, οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης δεν παρέχονται απλώς, αλλά πολύ περισσότερο προβάλλονται ως ποιοτικά αναβαθμισμένες.
Συνακολούθως, η κυβέρνηση φαίνεται πως εστιάζει μονομερώς στην επιτήρηση του πολίτη, η οποία, ως ποιοτικά αναβαθμισμένη, υπονοείται ότι θα είναι ασφυκτική, αδιαφορώντας ταυτοχρόνως για την διευκόλυνση-εξυπηρέτησή του, που, όμως, προπαγανδίζεται υποκριτικά ως το άγιο δισκοπότηρο στις συναλλαγές του πολίτη με το Δημόσιο.
ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ
Πέρα από την ακαταλληλότητα του Προσωπικού Αριθμού να συμβάλλει στην διευκόλυνση του πολίτη όταν συναλλάσσεται με το Δημόσιο αλλά και την αποκρυπτόμενη-ύπουλη στόχευση της θέσπισής του, που είναι η διευκόλυνση του Δημοσίου στο πλαίσιο της συναλλαγής του πολίτη με αυτό (και όχι το ανάστροφο), η Αρχή Προστασίας Δεδομένων ομολόγησε στην προαναφερθείσα γνωμοδότησή της την επικινδυνότητα της αναγραφής του Προσωπικού Αριθμού.
Ειδικότερα, απεφάνθη ότι: «λόγω της παραδοχής ότι παραμένουν κίνδυνοι από την αναγραφή του ΠΑ στα ΔΤ, η Αρχή επισημαίνει ότι κατόπιν ικανού χρονικού διαστήματος κατά τη διάρκεια του οποίου […] θα έχει επιτευχθεί […] ο εφοδιασμός του συνόλου των φορέων του Δημοσίου με τον αναγκαίο ηλεκτρονικό εξοπλισμό που θα επιτρέπει την ανάγνωση του ηλεκτρονικού μέσου αποθήκευσης των ΔΤ, δεν θα είναι πλέον απαραίτητη η αναγραφή του ΠΑ στα ΔΤ και συνεπώς συστήνεται η επαναξιολόγηση της διάταξης περί υποχρεωτικής αναγραφής του ΠΑ στο ΔΤ».
ΦΛΕΓΟΝΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Ενόψει των ανωτέρω επισημάνσεων, εγείρονται πέντε φλέγοντα ερωτήματα:
1. Για ποιον λόγο η κυβέρνηση δεν ανέμενε μέχρι να τεθεί σε λειτουργία ο απαραίτητος ηλεκτρονικός εξοπλισμός, ώστε να προχωρήσει αμέσως μετά στην έκδοση του Προσωπικού Αριθμού; Προς τι αυτή η ύποπτη βιασύνη;
2. Γιατί ο Προσωπικός Αριθμός πρέπει να αναγράφεται εμφανώς πάνω στο Δελτίο Ταυτότητας, εφόσον, σύμφωνα με τις παραδοχές της ίδιας της Αρχής Προστασίας Δεδομένων, η αναγραφή εγκυμονεί κινδύνους;
3. Γιατί δεν αρκεί η υποχρεωτική αναγραφή του Προσωπικού Αριθμού στο Δελτίο Ταυτότητας, αλλά προσαπαιτείται η αποθήκευσή του στο ενσωματωμένο ηλεκτρονικό τσιπ;
4. Είναι συμβατή αυτή η αποθήκευση με την υπ’ αριθμ. 2388/2019 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, διά της οποίας είχε ακυρωθεί η ΚΥΑ του 2018 με θέμα «Έκδοση νέου τύπου Δελτίου Ταυτότητας Ελλήνων πολιτών», καθ’ ο μέρος στο άρ. 3 παρ. 4 αυτής προβλεπόταν ότι «στο ενσωματωμένο ηλεκτρονικό μέσο αποθήκευσης αποθηκεύονται τα στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης»;
Το ΣτΕ είχε λάβει μια θέση που φαίνεται ότι τώρα, με το άρ. 31 Ν. 5188/2025, ερρίφθη στον κάλαθο των νομικών αχρήστων: Οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης έχουν ευρύτατο περιεχόμενο, τα δε στοιχεία που απαιτούνται για τις Υπηρεσίες Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης δεν είναι κρίσιμα για την απόδειξη της ταυτότητας των Ελλήνων πολιτών, οπότε η αποθήκευσή τους δεν βρίσκει έρεισμα στις οικείες εξουσιοδοτικές διατάξεις.
5. Πραγματοποιήθηκε η επικαιροποίηση των εκτιμήσεων αντικτύπου, όπως ζήτησε η ΑΠΔΠΧ, σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων «τόσο για την επεξεργασία του ΠΑ από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, όσο και από την Ελληνική Αστυνομία […] εν όψει της νέας διάταξης, ώστε να προσδιοριστούν τυχόν νέα, πρόσθετα μέτρα»;
ΠΟΝΤΙΚΑΝΘΡΩΠΟΙ
Τα προεκτεθέντα προβλήματα, που εμπίπτουν τόσο στο πεδίο της αποτελεσματικότητας όσο και στο πεδίο της ασφάλειας, μας δίνουν την αφορμή να ισχυριστούμε ότι ο Προσωπικός Αριθμός είναι το «πειραματικό εμβόλιο» της ηλεκτρονικής δικτατορίας, το οποίο, μάλιστα, σε αντίθεση με το εμβόλιο της υγειονομικής δικτατορίας, θα είναι καθολικά υποχρεωτικό (άπαντες αριθμοποιημένοι με το ζόρι!). Υπό αυτό το πρίσμα, είναι βάσιμες οι υπόνοιες ότι η υποχρεωτική εισαγωγή του Προσωπικού Αριθμού στην καθημερινή ζωή των πολιτών υπηρετεί τον δαιμονικό σκοπό της οργουελικής επιτήρησης και του ηλεκτρονικού τους φακελώματος.
Η συναλλακτική διευκόλυνση είναι απλώς το «ευωδιαστό», αλλά εσωτερικά «μουχλιασμένο τυράκι», το οποίο αποσκοπεί να οδηγήσει όσο περισσότερους από εμάς γίνεται στην αντίχριστη φάκα μιας κυβέρνησης που είναι ψηφιακά αδηφάγα και μεταχειρίζεται εξευτελιστικά τους πολίτες σαν ποντικανθρώπους.
Η ορθή ερμηνεία του πασίγνωστου πλέον σλόγκαν «γρήγορα – εύκολα – σίγουρα» μπορεί να βοηθήσει τον πολίτη να αντιληφθεί τον προπαγανδιστικό εμπαιγμό του εκ μέρους της κυβέρνησης: ό,τι γίνεται «γρήγορα και εύκολα» δεν εγγυάται ασφάλεια. Το χρυσάφι του 21ου (απατ)αιώνα, δηλ. τα προσωπικά μας δεδομένα, το ορέγονται πολλοί – πρωτίστως οι σατανοκίνητοι αριθμοποιητές μας!
*Πρ. Αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ.
