Τα μπρος πίσω μιας διαδικασίας αποπαγκοσμιοποίησης και το… πισωγύρισμα του Τραμπ
Της Μαρίας Δεναξά
Οι περισσότερες αναλύσεις που γίνονται σήμερα στα δυτικά ΜΜΕ για το θέμα των δασμών και το πισωγύρισμα του Ντόναλντ Τραμπ στερούνται ουσίας. Επικεντρώνονται στην πολωτική -είναι αλήθεια- προσωπικότητα του Αμερικανού προέδρου και επιχειρούν να τον αποδομήσουν σύμφωνα με την οπτική γωνία και το στρατόπεδο που σχεδόν κάθε κονδυλοφόρος υπηρετεί.
Όμως ο Τραμπ δεν είναι ούτε τρελός ούτε απρόβλεπτος. Είναι απλώς αγενής, όπως συχνά είναι οι νεόπλουτοι Αμερικανοί που παριστάνουν τους καουμπόηδες – έτσι όπως τους αντιλαμβάνονται και τους χαρακτηρίζουν πολλοί στη γηραιά ήπειρο, η οποία έχει σοκαριστεί από τις ραγδαίες εξελίξεις γύρω από το θέμα των δασμών.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν, φυσικά, κάθε δικαίωμα να σοκάρονται με αυτές τις εξελίξεις, αφού, σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, όλοι τον καλούν τώρα για να τον «γλείψουν».
Παρ’ όλα αυτά, μη φαντάζεστε ότι οι Αμερικανοί ξαφνιάζονται από τέτοιου είδους λεκτικές εξάρσεις του Ντόναλντ Τραμπ, άλλωστε δεν ήταν το μόνο που είπε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην Εθνική Επιτροπή των Ρεπουμπλικάνων για τη συγκέντρωση πόρων. Δήλωσε επίσης ότι είναι ο πρόεδρος όλων των Αμερικανών και όχι των διεθνών εμπόρων και διαπραγματευτών, ότι είναι ο πρόεδρος της μεσαίας τάξης και όχι της πολιτικής τάξης!
Επιπλέον, λίγες ώρες πριν παγώσει για 90 μέρες το ζήτημα των δασμών είχε δηλώσει ότι θα επιβάλει τεράστιους τελωνειακούς δασμούς σε όλα τα φαρμακευτικά προϊόντα για να εξαναγκάσει τις φαρμακοβιομηχανίες να επαναφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ! «Είμαστε η μεγαλύτερη αγορά για τις φαρμακοβιομηχανίες, άρα δεν θα έχουν στην πραγματικότητα άλλη επιλογή» είπε.
Εν ολίγοις, η ομιλία του ήταν πολύ πιο ηγεμονική, σαφής και σοβαρή από τη χυδαία φράση που κυκλοφόρησε ευρέως.
Τώρα, για τα υπόλοιπα: Δεν γνωρίζουμε αν η Ούρσουλα, ο Μακρόν, ο Μερτς, ο Μητσοτάκης και γενικά ολόκληρη η ευρωπαρεούλα ανήκουν στους «γλείφτες» του Τραμπ, αλλά εκείνο ωστόσο που είναι σίγουρο είναι ότι η Κίνα ούτε γλείφει ούτε υποχωρεί στο μέτωπο του εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ.
Στην πρώτη κινεζική αντίδραση οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν τους δασμούς στο 104%. Η Κίνα ανταπάντησε με επιπλέον αύξηση της τάξης του 84% στους τελωνειακούς δασμούς σε εισαγόμενα αμερικανικά προϊόντα, από την Πέμπτη, και με ένα βίντεο από ομιλία του Μάο Τσε Τουνγκ διεμήνυσε πως ο (εμπορικός) πόλεμος που ξεκίνησε δεν θα τελειώσει σύντομα.
Θα πρέπει να επισημανθεί πως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% του παγκόσμιου εμπορίου. Ένα πολύ σημαντικό ποσοστό. Άρα αυτό που βιώνουμε δεν είναι τίποτα άλλο από το σοκ της αποπαγκοσμιοποίησης που μόλις ξεκίνησε και ως φαίνεται θα είναι πολύ μεγαλύτερο και σοβαρότερο από την κρίση των subrimes από το 2007 έως το 2009.
Το επερχόμενο σοκ στην παγκόσμια διεθνή σκηνή ενδέχεται να είναι συγκρίσιμο μόνο με εκείνο της πανδημίας του κορονοϊού – με μία κρίσιμη διαφορά: Θα έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια. Σε αντίθεση με το απότομο ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης, η νέα αυτή αναταραχή θα εξελιχθεί σταδιακά, μέσα από σπασμωδικές κινήσεις, γεωπολιτικές ανακατατάξεις και συνεχείς επαναπροσαρμογές. Ο Ντόναλντ Τραμπ, που έθεσε σε κίνηση τη διαδικασία με αποφασιστικότητα, παρά την προσωρινή αναστολή δασμών για 90 ημέρες, δείχνει ανυποχώρητος.
Η μετάβαση προς έναν λιγότερο παγκοσμιοποιημένο κόσμο ενδέχεται να ανοίξει τον δρόμο για μια διαφορετική μορφή ανάπτυξης, περισσότερο υγιή και βιώσιμη. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει στην αναγέννηση των εθνικών βιομηχανιών και της τοπικής γεωργίας, στη μείωση των εξαρτήσεων από προϊόντα που εισάγονται από μεγάλες αποστάσεις, καθώς και στο τέλος της αποβιομηχάνισης και των πρακτικών φορολογικής ασυδοσίας που έχουν αποδυναμώσει την εθνική κυριαρχία πολλών κρατών και ενισχύουν την απληστία της ολιγάριθμης αλλά πανίσχυρης κάστας της πλουτοκρατίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η απεμπλοκή από πολυεπίπεδες, συχνά δυσλειτουργικές υπερεθνικές δομές -όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το ΝΑΤΟ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου- ίσως αποτελέσει καταλύτη για πιο ανθρώπινες, δίκαιες, λογικές και περιβαλλοντικά φιλικές προς τους πολίτες κοινωνίες.
Για την Ελλάδα, αυτή η νέα πραγματικότητα ενδέχεται να προσφέρει μια πολύτιμη ευκαιρία επιστροφής στην αυτάρκεια και την εθνική αυτοσυνειδησία, σε ένα περιβάλλον, με λίγα λόγια, πολύ πιο ελληνικό!
