Του Απόστολου Αποστόλου*
Τα πολιτικά κόμματα, όπως και οι άνθρωποι, γερνούν, αποδυναμώνονται, καταρρέουν κάτω από το ίδιο τους το βάρος. Καίγονται μέσα στα αδιέξοδα, αποσυντονίζονται κάτω από το βάρος του παλιού που δεν ανανεώνεται και παραμένει στις στέπες των ίδιων επιδιώξεων. Κάποιες φορές προσπαθούν να μηδενίσουν το κοντέρ τους και να ξεκινήσουν και πάλι από την αρχή, αλλά και πάλι κολυμπούν στα ίδια αξιώματα ανάγκης και στους ίδιους υπονόμους της εξουσίας. Και το σπουδαιότερο είναι ότι ζουν με την αρνητική πλευρά ενός φαντάσματος, εκείνου του φαουστικού πνεύματος που δεν θέλει να συμβιβαστεί με τον χρόνο και τις αλλαγές των εποχών.
Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και το κόμμα του ΠΑΣΟΚ. Δεν βρίσκει τον βηματισμό του, διακατέχεται από μια άπνοη πολυφωνία και από μια προοδευτική ψευδαίσθηση που χρησιμοποιείται ως άλλοθι. Και αυτό γιατί η προοδευτικότητά του έχει χαθεί μαζί με τα Μνημόνια που εκείνο αρχικά έφερε στην Ελλάδα, μαζί με το γκριζάρισμα στο Αιγαίο, μαζί με το φαγοπότι της αγοράς οπλικών συστημάτων. Τον τελευταίο καιρό περιμένει ένα άλλο πολιτικό κόμμα ως παρτενέρ για να χορέψουν μαζί τον χορό της εξουσίας. Όμως το έκανε ήδη με τη Ν.Δ. στην εποχή των Μνημονίων και προφανώς ήταν μια κακή εικόνα για τους περισσότερους πολίτες, προκαλώντας αντιδραστικές παρορμήσεις από τους ψηφοφόρους του.
Τα τελευταία 15 χρόνια στο κόμμα του ΠΑΣΟΚ πάντα υπάρχει μια εσωτερική αντιπολίτευση και μια τάση ανικανοποίητη ως προς τον αρχηγό του. Έτσι κι αλλιώς έχει αλλάξει πολλούς και συνεχίζει αυτήν την κούρσα αλλαγής με αδιάλυτη πρόθεση. Συμμετέχει πάντα στις μπανάλ συζητήσεις για κυβερνητικές συνεργασίες, αλλά χωρίς θέσεις και ρόλους. Ψάχνει να βρει τη στιγμή της πολιτικής ιστορικής του επαλήθευσης, επί ματαίω.
Επιπλέον αδυνατεί να βγει από την κρίση της ιδέας ενός κόμματος που κάποτε ήταν μεγάλο και που στη σκέψη των κομματικών στελεχών του και των οπαδών του μπορεί να ξανααποκτήσει τη δύναμή του. Λιβανίζει νεκρές λέξεις, όπως της ιστορικής ευθύνης, της πολιτικής έμπνευσης και της μεγάλης πορείας του. Ωστόσο, οι πολίτες αισθάνονται ότι διαρκώς στο κόμμα του ΠΑΣΟΚ υπάρχει ένα αίσθημα ανασφάλειας μετά την κοινή κυβερνητική μνημονιακή του πορεία με τη Ν.Δ. Έχει πλέον συγκεκριμένο «ταβάνι» ποσοστών, το οποίο δεν είναι και υποσχετικό. Και μέσα στα μικρά και περιορισμένα ποσοστά του, όλοι έχουν προτάσεις για την αναγεννησιακή προοπτική του. Το τελικό προϊόν του κουρασμένου κόμματος είναι να παραμένει ένα κόμμα χαμηλής πτήσης και με ασταθείς προορισμούς.
Σταθερά το αυτοκριτικό πνεύμα στο κόμμα του ΠΑΣΟΚ είναι σε έλλειψη. Το ΠΑΣΟΚ, ένα κόμμα με ένα πολύ μεγάλο τραπεζικό χρέος για δάνεια που έχει λάβει, και απ’ ό,τι φαίνεται το χρέος του δεν μπορεί να είναι και εύκολα διαχειρίσιμο, και χωρίς καθαρή πολιτική φυσιογνωμία, φαίνεται να μην έχει σταθερούς ορίζοντες για το μέλλον του. Ενώ οι ηγεμονισμοί από τους πολλούς μνηστήρες της ηγεσίας, οι οποίοι δεν παύουν να πολιορκούν ποτέ την προεδρική καρέκλα, το αποδυναμώνουν ακόμα περισσότερο και το καθιστούν και πάλι ετοιμόρροπο. Πέντε μήνες από την εκλογή της νέας ηγεσίας του (η οποία ήταν και πριν), άρχισε και πάλι η πολιτική εσωστρέφεια με στελέχη που δεν συντονίζονται σε μια γραμμή και ανοίγουν καινούργιο μέτωπο. Βέβαια, όπου υπάρχει φιλαρχία δεν υπάρχει συνεργασία. Ο Ιγνάτιος Λογιόλα έλεγε ότι σ’ ένα πολιορκημένο φρούριο η διαφωνία θεωρείται προδοσία.
Σήμερα στο ΠΑΣΟΚ όλοι τρέχουν κρατώντας μια πυξίδα στο χέρι για να πουν ποια θα είναι η πορεία του κόμματος. Αν και έχουν περάσει από τη Θηβαϊκή έρημο ακόμη δεν απέκτησαν έναν κομματικό κατηγορικό προσδιορισμό, συνεχίζοντας έτσι τα αδιασάφητα και λιποβριθή επιχειρήματα της κάμψης.
*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
