Του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου*
Η στροφή των Ηνωμένων Πολιτειών και η επιβολή δασμών προς άλλες χώρες έρχονται να ανατρέψουν όσα γνωρίζαμε για το παγκόσμιο εμπόριο και να προκαλέσουν μία αναταραχή σε όλο τον πλανήτη.
Αρκεί να δει κάποιος την εικόνα των χρηματιστηρίων τις τελευταίες ημέρες για να καταλάβει πόσο σοβαρή εξέλιξη είναι αυτή και πόσο πολύ αφορά την παγκόσμια οικονομία αλλά και τη διενέργεια του εμπορίου.
Ξεχνάμε, λοιπόν, την ελεύθερη διακίνηση προϊόντων, μία κατάσταση στη δημιουργία της οποίας είχαν πρωτοστατήσει οι ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται είναι χρήσιμο να αφήσουμε στην άκρη τον πανικό και να δούμε το πώς μπορούμε να αντιδράσουμε ως χώρα.
Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι τις οικονομικές επιπτώσεις των επιλογών Τραμπ θα τις βιώσουν πρώτοι απ’ όλους οι Αμερικανοί καταναλωτές και ο λόγος θα είναι οι ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις και η ακρίβεια που θα πλήξουν και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μην ξεχνάμε ότι και οι ΗΠΑ εισάγουν πάρα πολλά προϊόντα, όπως τρόφιμα και πρώτες ύλες, οπότε όταν απαιτηθούν μεγαλύτερα ποσά για την εισαγωγή τους σημαίνει ότι θα ανέβει και η τιμή τους για τους κατοίκους της Αμερικής.
Θεωρώ απίθανο να μην το έχει προβλέψει αυτό ο Ντόναλντ Τραμπ, οπότε δεν αποκλείεται πίσω από τις αποφάσεις του για επιβολή δασμών να κρύβεται μία προσπάθεια πίεσης προς άλλες χώρες.
Για να περάσω στα της ελληνικής οικονομίας, περισσότερη ανησυχία προκαλούν οι έμμεσες επιπτώσεις από τις άμεσες. Οι άμεσες εξαγωγές της Ελλάδας προς την Αμερική φτάνουν τα 2,4 δισ. ευρώ. Δεν είμαστε δηλαδή τόσο πολύ εξαρτημένοι από τις εμπορικές μας σχέσεις με τις ΗΠΑ. Σίγουρα θα πληγούν κάποιοι τομείς, όπως ο πρωτογενής, όμως ο μεγαλύτερος κίνδυνος συνολικά για την οικονομία μας είναι άλλος.
Από τους δασμούς Τραμπ θα επηρεαστούν σε πολύ μεγάλο βαθμό οι οικονομίες ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών με τα οποία διατηρούμε στενούς εμπορικούς δεσμούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου το 65% των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αν πληγούν αυτές οι οικονομίες, είναι επόμενο να υπάρξουν δυσάρεστες συνέπειες και για την ελληνική, ενώ ένας τομέας που τα τελευταία χρόνια αποτελεί κεντρικό αναπτυξιακό βραχίονα της Ελλάδας θα σημειώσει πτώση. Αναφέρομαι στον τουρισμό, που πραγματικά όλα αυτά τα χρόνια με τις συνεχείς κρίσεις έχει στηρίξει σε μεγάλο βαθμό την ελληνική οικονομία. Πλέον η χώρα πρέπει να αναζητήσει τις ευκαιρίες διείσδυσης των ελληνικών προϊόντων σε άλλες μεγάλες αγορές.
Για την ώρα, πάντως, είμαστε σε αναμονή για τους τρόπους αντίδρασης της Ε.Ε. απέναντι στην πολιτική Τραμπ. Μόνο αν υπάρξουν μία ενιαία γραμμή και μία ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών υπάρχει ελπίδα να περιοριστούν οι κίνδυνοι για την πορεία της οικονομίας της ευρωπαϊκής αγοράς.
*Πρόεδρος ΕΕΑ, επίτιμος διδάκτορας ΠΑ.ΠΕΙ. και Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών
