Του Δημήτρη Γαρούφα*
«Ομοίως τοίνυν και των πολιτών, καίπερ ανομoίων όντων, η σωτηρία της κοινωνίας έργον εστί, κοινωνία δ’ εστίν η πολιτεία, διό την αρετήν αναγκαίον είναι του πολίτου προς την πολιτείαν». (Αριστοτέλης – Πολ.,1276b, 28-31)
Καταφεύγω ακόμα μία φορά στον διαχρονικά επίκαιρο Αριστοτέλη, που από τα βάθη της Ιστορίας μάς θυμίζει ότι έργο των πολιτών είναι να ενώνουν τις προσπάθειές τους για το κοινό καλό, για τη σωτηρία της κοινωνίας, για την καλή λειτουργία του πολιτεύματος.
Στη χώρα μας διαχρονικά συνηθίζουμε να ωραιοποιούμε πρόσωπα και καταστάσεις, να μιλούμε για κοινωνία των πολιτών που δήθεν είναι ικανή να σταματά σκάνδαλα, για τις ανεξάρτητες Αρχές που αποτρέπουν αυθαιρεσίες της εκτελεστικής εξουσίας, για ανεξάρτητη Δικαιοσύνη και ΜΜΕ που δήθεν καθημερινά ελέγχουν την εκτελεστική εξουσία.
Η αλήθεια είναι όμως ότι έχουν ατονήσει οι θεσμοί και το Κοινοβούλιο διαχρονικά, εν ονόματι της κομματικής πειθαρχίας, έχει ουσιαστικά αποδυναμωθεί (γι’ αυτό και τα ΜΜΕ λίγο ενδιαφέρονται για όσα συζητούνται σε αυτό), ενώ και οι αντιδράσεις των ανεξάρτητων Αρχών εκδηλώνονται και κορυφώνονται μάλλον σε θέματα ήσσονος σημασίας. Ακόμα και η Δικαιοσύνη, που παρά τα προβλήματά της λειτουργεί ως θεσμός καλύτερα από τους άλλους, λειτουργεί με μεγάλη καθυστέρηση, σε σημείο αρνησιδικίας.
Η κοινωνία των πολιτών δεν έχει πάντα τα αντανακλαστικά που πρέπει να έχει, γιατί εξελίχθηκαν σκάνδαλα στα οποία δεν αντέδρασαν όπως έπρεπε οι πολίτες, ενώ το ποσοστό αποχής των πολιτών από τις εκλογικές διαδικασίες όσο περνούν τα χρόνια μεγαλώνει. Έτσι, στις εκλογές της 9ης Ιουνίου 2024 για την εκλογή ευρωβουλευτών η αποχή ξεπέρασε το 60%. Δηλαδή σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό οι πολίτες αδιαφόρησαν ή αρνήθηκαν να λειτουργήσουν ως πολίτες, μη συμμετέχοντας στην εκλογική διαδικασία.
Το τι μπορεί να πετύχει η κοινωνία των πολιτών όταν λειτουργεί ως κοινωνία ενεργών πολιτών αποδείχθηκε στις 28-2-2025, όταν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες λειτούργησαν ως ενεργοί πολίτες με αφορμή το έγκλημα των Τεμπών και ζήτησαν ουσιαστική λειτουργία των θεσμών. Έστειλαν μήνυμα σε κάθε κατεύθυνση, ζητώντας από τον κατώτερο των περιστάσεων πολιτικό κόσμο λογαριασμό γι’ αυτά που έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν, για όσα έγιναν λάθος, για τη διαφάνεια που λείπει, για τη Δικαιοσύνη που δεν πρέπει να απονέμεται με καθυστέρηση. Πολίτες κάθε ηλικίας ξεπέρασαν τη μικροπολιτική, ξεπέρασαν τις διαχωριστικές γραμμές και ζήτησαν να μάθουν την αλήθεια και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι, για να μην επαναληφθούν τέτοια εγκλήματα στο μέλλον. Φυσικά η εκτελεστική και η νομοθετική εξουσία είναι αδύνατον να αγνοήσουν όσα ζήτησε η λαοθάλασσα στις 28-2-2025.
Ο Αριστοτέλης από τα βάθη της Ιστορίας μάς θυμίζει ότι «δει τον πολίτην τον αγαθόν επίστασθαι και δύνασθαι και άρχεσθαι και άρχειν καλώς» (Πολ.,1277b,14-15). Δηλαδή, σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα ο καλός πολίτης πρέπει να έχει γνώση, να είναι ενημερωμένος πολίτης και να γνωρίζει και να κυβερνά και να κυβερνάται.
Ο Τζον Κένεντι στο βιβλίο του «Σκιαγραφία των γενναίων», που το έγραψε πριν εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ, λέει αναφερόμενος στο χρέος των πολιτών: «Σε μια Δημοκρατία κάθε πολίτης, άσχετα με το ενδιαφέρον που έχει για την πολιτική, ασκεί κι αυτός ένα λειτούργημα και υπέχει μια ευθύνη και σε τελική ανάλυση το είδος της κυβερνήσεως που έχουμε εξαρτάται κυρίως από το πώς εκπληρώνει καθένας τις υποχρεώσεις του. Εμείς, ο λαός, είμαστε τα αφεντικά και θα έχουμε την πολιτική ηγεσία, καλή ή κακή, που εμείς θέλουμε και αξίζουμε».
Για να λειτουργεί σωστά το πολίτευμά μας, η δημοκρατία μας πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο συμμετοχική και γι’ αυτό κάποτε πρέπει να φτάσουμε και στη διενέργεια δημοψηφισμάτων σε τοπικό η πανελλήνιο επίπεδο. Ώστε να έχει τον τελευταίο λόγο ο πολίτης και να μην αισθάνεται ότι τον θυμούνται μόνο κάθε τέσσερα χρόνια. Δυστυχώς, η εικόνα που δίνεται στον πολίτη είναι ότι η εκτελεστική και η νομοθετική εξουσία δεν θέλουν τον πολίτη ενεργό πολίτη σε πρωταγωνιστικό ρόλο.
Για να αλλάξει η κατάσταση και για να λειτουργήσει πιο σωστά το δημοκρατικό μας πολίτευμα πρέπει εμείς οι πολίτες να αλλάξουμε συμπεριφορά και, αντί να σιωπούμε, να αρχίσουμε να λειτουργούμε καθημερινά ως ενεργοί πολίτες. Να ζητάμε λογαριασμό από τους εκπροσώπους μας στο Κοινοβούλιο για όσα πράττουν και κυρίως για όσα έπρεπε να γίνουν αλλά δεν γίνονται. Να αρχίσουμε να θεωρούμε και να αντιμετωπίζουμε ως προσωπική μας υπόθεση ό,τι γίνεται στη δημόσια ζωή.
* Δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
Δεν υπαρχουν ενεργοι και ‘ανενεργοι” πολιτες. Υπαρχουν πολιτες και ιδιωτες.
Δικαιωμα ψηφου, κατα την κοινη λογικη, μπορουν να εχουν μονον οι πολιτες.
Το πως τους ξεχωριζουμε ειναι το θεμα.
ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ Ε ???
ΞΕΡΕΤΕ ΠΟΣΟΙ ΝΟΜΟΙ ΕΧΟΥΝ ΒΓΕΙ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 20 ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ???
ΔΕ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΝΕΡΓΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΔΙΟΤΙ ΕΝΟΧΛΟΥΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΜΕΝΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ
Δυστυχώς για πολλούς από εμάς “όσα έπρεπε να γίνουν αλλά δεν γίνονται” αφορούσαν/αφορούν σε ατομικά και όχι συλλογικά συμφέροντα. Όσο για τη “δημόσια ζωή” αυτή για ένα μεγάλο ποσοστό περιορίζεται στην τηλεόραση και τα λοιπά ΜΜΕ.
Επιπλέον τα σημερινά κόμματα έχουν την αίσθηση του “αφεντικού” (ιδιαίτερα τα μεγάλα/ιστορικά), οπότε νομοτελειακά βρίσκονται απέναντι από το λαό. Διαιρούν, διχάζουν, φανατίζουν και εσχάτως επιχειρούν να θέτουν διλήμματα ή μαζί μας ή απέναντί μας. Αυτός που έχει διαφορετική άποψη είναι “εχθρός” (με διάφορες βολικές ονομασίες). Η σύνθεση δεν αφορά τους κομματικούς οργανισμούς, δεν είναι “γόνιμο έδαφος” για την κομματοκρατία, δεν βολεύει γενικώς.
Εάν δεν αντιμετωπίσουμε τέτοια κόμματα ως εχθρούς αλλά προσφεύγουμε σε αυτά ως ικέτες με την προσδοκία του όποιου ηγέτη/ευεργέτη, θα συνεχίσει να μη λειτουργεί σωστά το πολίτευμά μας. Η δημοκρατία πέρα από τη συμμετοχή απαιτεί συλλογική σκέψη και ατομική ευθύνη. Εμείς όμως είμαστε υπέρ της ατομικής σκέψης και της συλλογικής ευθύνης ενώ διαμαρτυρόμαστε απέχοντας (τάχα για να στείλουμε μήνυμα). Συνεπώς δεν μπορούμε να έχουμε ΚΑΝΕΝΑ παράπονο.
Θυμηθείτε ένα απλό παράδειγμα:
Μετά την απόβαση στην Νορμανδία οι σύμμαχοι πολεμούσαν τους Γερμανούς στη Γαλλία.
Δεν ήθελαν να ακούσουν για την εξόριστη κυβέρνηση του στρατηγού Ντε Γκώλ, τύπωσαν στις ΗΠΑ γαλλικά χαρτονομίσματα που διευκόλυναν τις συναλλαγές των στρατιωτών τους με τους ντόπιους, δεν ανέφεραν καν τη λέξη Γαλλία.
Η εξόριστη κυβέρνηση έδωσε την εντολή για αντίσταση και κατάληψη πόλεων, πριν τις βομβαρδίσουν οι σύμμαχοι και μπουν οι αμερικανοί νικητές σε αυτές.
Ετοίμαζαν τη Γαλλία για προτεκτοράτο των ΗΠΑ, όπως συνέβη δηλαδή με τις χώρες που ελευθέρωσε ο Στάλιν, τις οποίες έθεσε μετά υπό την κυριαρχία του.
Η Γαλλική αντίσταση απελευθέρωσε με τους ενεργούς πολίτες πολλές γαλλικές πόλεις, έσβησε έτσι τη ντροπή της κυβέρνησης του Βισύ, έτσι η Γαλλία μπήκε στην πλευρά των νικητών και όχι των ηττημένων.
Οι πολίτες της όμως συμμετείχαν, υπέφεραν και πολλοί από αυτούς χάθηκαν.
Εδώ δεν χρειάζεται να χαθεί κανένας, μόνο να θέσουμε το ανάστημα μας απέναντι στην τύπου Βισύ κυβέρνηση του Κ Μητσοτάκη.
Εντολές από τους Γερμανούς ελάμβανε η κυβέρνηση του Βισύ, εντολές από την ΕΕ και τα ξένα κέντρα συμφερόντων παίρνει ο Μητσοτάκης.
Άλλωστε το είπε ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη Γ.Σ του ΟΗΕ, εργάζεται για την παγκοσμιοποίηση και όχι για τα συμφέροντα της χώρας του.
Συμμετέχει η Ελλάδα ενεργά σε πόλεμο που δεν μας αφορά, σιωπά όμως η κυβέρνηση για την κατοχή τμήματος της Κύπρου και για τις απειλές, τις διεκδικήσεις εθνικής μας κυριαρχίας και τον τραμπουκισμό της συμμάχου μας χώρας, της Τουρκίας.
Καταρράκωσαν τη χώρα και διέλυσαν την οικονομία οι κυβερνητικές αποφάσεις για την ενέργεια και το εμπάργκο στα φτηνά ρωσικά καύσιμα και αγροτικά εφόδια, μας έκαναν τους φτωχότερους πολίτες της ΕΕ μαζί με τη Βουλγαρία.
Απαιτείται λοιπόν αγώνας των πολιτών, πρέπει να αντισταθούμε για το συμφέρον της χώρας και για την ατομική μας ευημερία.
Οι πολίτες αντιδρούν με αφορμή την υπόθεση των Τεμπών και όχι με αίτιο τις κυβερνητικές αυθαιρεσίες σε αυτό το θέμα.
Τα Τέμπη ανέδειξαν την ανυπαρξία δικαιοσύνης, την διάλυση του κράτους, τα χάλια του διοικητικού πλαισίου και την συγκέντρωση όλων των εξουσιών στο πρόσωπο του Λουδοβίκου πρωθυπουργού.
Μια δράκα ανθρώπων, πέριξ του πρωθυπουργού, διοικεί τη χώρα παραβιάζοντας νόμους, Σύνταγμα, ηθική, αξίες και λογική.
Πρόκειται για ανθρώπους χωρίς προσόντα, ηθικές αξίες και ικανότητες.
Αδυνατούν να υποκαταστήσουν την κρατική οργάνωση, τη γνώση και την εμπειρία των στελεχών της διοίκησης και ως εκ τούτου κάνουν σωρεία λαθών τα οποία πληρώνουν οι πολίτες.
Για την αποφυγή αντιδράσεων στα στελέχη διοίκησης εφαρμόζουν τα θετικά κίνητρα με προαγωγές και δωράκια, αλλά και τα αρνητικά με δυσμενείς μεταθέσεις και τιμωρίες.
Το κράτος είμαι εγώ, λέει ο αρχηγός της οικογένειας Μητσοτάκη.
Αντέδρασαν οι πολίτες με αφορμή το έγκλημα των Τεμπών, εκατομμύρια βγήκαν στους δρόμους.
Απαιτούν δικαιοσύνη και ελληνοκεντρικότητα στη λειτουργία της ξενοκίνητης κυβέρνησης.
Χρειάζεται συνέχιση του αγώνα, χάρτινοι είναι οι καταπατητές του Συντάγματος και των νόμων του κράτους, η ασυλία που ψήφισαν και εφαρμόζουν για τον εαυτό τους, δεν μπορεί να τους επιτρέπει τη συνειδητή παραβατική συμπεριφορά.
Η χώρα και οι πολίτες της απαιτούν την επιστροφή του οξυγόνου που τους έχει αφαιρέσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Μπορούν και να επιβάλουν αυτήν τους την απαίτηση, θέληση και προσήλωση χρειάζεται.