Του Κώστα Πρώιμου
Εξακολουθούν να παίζουν αγρίως, με τη νοημοσύνη και την καταρρακωμένη ψυχολογία του κοσμάκη. Διάφοροι γυμνοσάλιαγκες και χαμαιλέοντες της πολιτικής. Από κοντά, τους συμπληρώνουν στις αήθεις και κατάπτυστες συμβουλές αρκετοί «εκφραστές» της υψηλής διανόησης.
Μαλώνουν τις μάζες για τις σπάταλες επιλογές τους, με περισπούδαστο ύφος, σε μια οργανωμένη προσπάθεια τάχα μου ορθολογικής επιβολής των νέων κανόνων άθλιας διαβίωσης και απόλυτης υπακοής. Τι, ότι δεν είμαστε φτωχοί αλλά αισθανόμαστε φτωχοί μας είπαν, τι, ότι κακώς «ανοιγόμαστε» με δάνεια και χρεώσεις για την αγορά παρελκόμενων ή ειδών ψυχαγωγίας, τι, να μην αφήνουμε αναμμένο τον θερμοσίφωνα πολλές ώρες, να χρησιμοποιούμε και κεριά πού και πού, για να επαναφέρουμε τον ρομαντισμό σε μια «στεγνή» από αισθήματα οικογενειακή ατμόσφαιρα. Έχει και παρακάτω όμως η εγκληματική τους προπαγάνδα: να μην πηγαίνουμε διακοπές το καλοκαίρι, μιας και προφανώς είμαστε κουτοί αφού δεν έχουμε ανακαλύψει τις κρυφές χάρες του ίδιου μας του σπιτιού αλλά και της άδειας Αθήνας του Αυγούστου… Ειδικά για το τελευταίο, διακινήθηκε ολόκληρη καμπάνια πέρσι μέσα στον Ιούλιο, στα πρότυπα της λογικής εκείνου του περιβόητου κυβερνητικού σλόγκαν «μένουμε σπίτι», στο ξέσπασμα του covid19. (Ασφαλώς μέναμε με τα παράθυρα κλειστά επειδή μας απειλούσε τη ζωή ο ιός, ενώ τώρα δεν πάμε διακοπές λόγω αφραγκίας.)
Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, τα οποία φιλοξενούν νουθεσίες και επιστημονικού επιπέδου συμβουλές για μια λιτή στα όρια της ανέχειας διαβίωση, δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου τα φέρνει πολύ δύσκολα πλέον, ταυτόχρονα καταχωρούν συχνά πυκνά απίθανες και κατ΄ιδεολογική αντίφαση δημοσιεύσεις: «τρομεροί» τύποι με γκαράζ «φορτωμένα» από υπεραυτοκίνητα που αποτελούν τις ιδιωτικές τους συλλογές, ρολόγια ανά χείρας που εκκινούν από τριάντα χιλιάρικα, δεκάδες ακίνητα, μια χλιδή από άλλο πλανήτη εν γένει, στη διάθεση πολλών-ολίγων που ωστόσο «ξεφυτρώνουν» εν μέσω πρωτόγνωρης οικονομικής ύφεσης σαν τα μανιτάρια στο δάσος, μετά από τη βροχή.
Ιδιωτικά σκάφη αναρίθμητα, τα οποία αγγίζουν μήκη δυσθεώρητα ακόμη και άνω των εκατό μέτρων, ανταγωνίζονται και σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν σε χλιδή και τεχνολογία και τα φαραωνικής κατασκευής – υπερπολυτελή κρουαζιερόπλοια.
Βίτσια τρελά, που καλύπτουν όλες τις διαστροφές και τα συμπλέγματα που μπορεί να αναπτύξει ένας «αχόρταγος» ανθρώπινος εγκέφαλος. Μπήκε, όπως μας πληροφορούν, ο δείνα στο τάδε εστιατόριο και παρήγγειλε κρασί των δέκα χιλιάδων ευρώ, μπριζόλες των χιλίων και κουβαλούσε μαζί του και δέκα νοικιάρικες γκλαμουράτες – «ξελιγωμένες», για να επιδείξει την απόλυτη κυριαρχία του, σε όλες τις «αρσενικές εκφάνσεις» και τα ψυχοσωματικά πεδία. (Πρέπει ο έρημος να έτρωγε «σοβαρές πόρτες» από τις ωραίες της γειτονιάς του στην ευαίσθητη ηλικία, όταν τον χαρακτήριζαν τα “τρία ά” της μοίρας του: άσχημος, άσημος και άφραγκος.) Την ίδια χρονική στιγμή, εκατομμύρια άνθρωποι στη χώρα εργάζονται νυχθημερόν μονίμως εκβιαζόμενοι ηθικά, πολιτικά και οικονομικά για να «θρέψουν» από το υστέρημά τους όχι την οικογένειά τους μα εν τέλει το ίδιο σύστημα που με μια σκανδαλώδη ευκολία παράγει πολυεκατομμυριούχους στην πλειοψηφία τους κρατικοδίαιτους.
Ασφαλώς το ανωτέρω οικονομικό-κοινωνικό φαινόμενο το οποίο παρουσιάζει πρωτοφανή έξαρση χάρις στις αθέατες διευκολύνσεις του αναρχοκαπιταλισμού είναι παγκόσμιο. Οικονομίες σε ύφεση, λαοί άκρως χειμαζόμενοι, με τον πλούτο να συγκεντρώνεται αβίαστα στα χέρια και τις καταθέσεις μιας πάρα πολύ μικρής ομάδας ανθρώπων.
Τη στιγμή που «σου κουνάνε το δάχτυλο» επειδή χρεώθηκες μια τηλεόραση 32 ιντσών την οποία νομοτελειακά δεν μπορείς να αποπληρώσεις ούτε με μηνιαίες δόσεις, προβάλουν ως άκρως επιτυχημένο και κοινωνικό πρότυπο ένα ρετάλι «πνιγμένο» στην κόκα να χύνει στο πάτωμα για την πλάκα του σαμπάνιες αξίας δεκάδων χιλιάδων ευρώ, ή να αγοράζει την πέμπτη κατά σειρά Ferrari του ενός εκατομμυρίου δολαρίων.
Επιπροσθέτως, οι γνήσιοι εκπρόσωποι ενός αδυσώπητου οικονομικού μοντέλου εξακολουθούν μετά μανίας να «διυλίζουν τον κώνωπα» περί του 13ου και 14ου μισθού, εξηγώντας μας ως έγκριτοι – άκριτοι και χωρίς καμία σχετική τεκμηρίωση (άκουσον άκουσον) τις ολέθριες συνέπειες που θα έχει η επαναφορά του στις… οικονομικά ασθενέστερες τάξεις. Αντ’ αυτού του επιεικώς απαράδεκτου πολιτικού ευφυολογήματος, γιατί δεν μπαίνουν στον κόπο να χρησιμοποιήσουν όλους τους διαθέσιμους και ενδεδειγμένους κρατικούς μηχανισμούς και τις γνώσεις τους, ώστε να δικαιολογήσουν σε εμάς, τους φτωχοποιημένους εργοδότες τους, την οικονομική άνεση που πολλοί «κύριοι» και «κυρίες» σπαταλούν οn camera αυτά τα δυσθεώρητα ποσά για το τίποτα; Ποιοι δίνουν έδαφος σε αυτές τις κοινωνικές προκλήσεις; Πού τα βρήκαν αυτοί όλα αυτά τα χρήματα; Ποιοι τους τα έδωσαν; Προκύπτουν αυτά τα υπερκέρδη από τους ισολογισμούς των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων;
Οι παραπάνω απορίες που απορρέουν από την κοινή λογική, θα μπορούσαν να είναι εύλογες ερωτήσεις διατυπωμένες από ανακριτές και εν συνεχεία από τους οικονομικούς εισαγγελείς…
Πραγματικά, πώς γίνεται, οι πάγκοι των λαϊκών αγορών ανά την ελληνική επικράτεια να «τρίζουν» από το βάρος των προϊόντων και να έχει πάει η ώρα δωδεκάμισι το μεσημέρι; Σε μια χώρα που σύμφωνα με το κραταιό αφήγημα ευημερεί; Με τους παραγωγούς και τους πωλητές να σιχτιρίζουν και να μην το πιστεύουν; Ποιοι έχουν συνδιαμορφώσει αυτούς τους δύο παράλληλους και εκ διαμέτρου αντίθετους κόσμους σε μια μικρή κατά τα άλλα ευρωπαϊκή χώρα;
ΥΓ. Αν, ως ανάπτυξη και ευημερία ορίζεται το να μη μπορεί η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών να πληρώσει τον λογαριασμό του ρεύματος στα ίσα παρά να μπλέκεται στο στρεσογόνο σπιράλ των παρατάσεων, ενώ ταυτόχρονα κάποιοι αλλάζουν τα ιδιωτικά αεροπλάνα και τα σκάφη σαν πουκάμισα, ή μοστράρουν μια εξωφρενική χλιδή δημοσίως κάθε τρεις και λίγο, τότε εμφανώς κάτι δεν έχουμε καταλάβει καλά.
Προφανώς τον καφεδάκο που πολλοί προτιμήσαμε να πιούμε ανέμελοι ή ως ανεύθυνοι «τιμωροί», στην παραλία εκείνη την αποφράδα Κυριακή του 2023, τον έχουμε ήδη πληρώσει κυριολεκτικά «χρυσό»…
Θυμάμαι ήμουν στην εφηβεία όταν η οικογένεια αποφάσισε να πάρει εξοχικό. Έπεσαν ολοι επάνω μας….. Μα κάθε χρόνο στο ίδιο μερος; μα έχει έξοδα συντήρησης…κόπο…κλπ.
Το πήραμε τελικά. Διαλέξαμε πρώτα το οικόπεδο να μας αρέσει, να έχει μακρινή θέα, κοντά τη θάλασσα, καλό κλίμα. Μετά χτίσαμε ένα συνηθισμένο σπίτι με τον κήπο του και τις βεράντες του. Τι ωραία χρόνια που περάσαμε και περνούμε ακόμα εκεί. Με την οικογένεια, με φίλους….
Θυμάμαι τη μαμά μου που ελεγε: κι αν έρθουν χρόνια δύσκολα και δεν μπορείς να πηγαίνεις κάθε χρόνο διακοπές σ άλλο μερος; έξοδα συντηρησης; σίγουρα λιγότερα από διακοπές σε ξενοδοχείο….Όλα βγήκαν ακριβώς έτσι. Αλλα χρόνια τότε και γονείς που είχαν ζήσει κατοχες και πεινες και λαχταρούσαν κάτι δικό τους και η Ελλάδα ανέβαινε και ο κόσμος έφτιαχνε, προόδευε.
Σήμερα περιμένω πως και πως νάρθει η ώρα να πάμε στο εξοχικό! Καλοκαιράκι , να μυρίζω τη θάλασσα, τον καθαρό αέρα, να κοιμάμαι αμέσως και να ξυπνάω ξεκούραστη, να μετράω τα κοράκια στα σύρματα που έρχονται κάτω όταν λείπουμε και τρώνε τη γατοτροφή….Ποτέ δεν το βαρέθηκα το σπίτι αυτό ούτε τη περιοχή που μετά από τόσα χρόνια ακόμα ανακαλύπτω τις ομορφιές της. Ευτυχώς που μας το άφησαν οι γονείς μας και το χαιρόμαστε. Και σε κορωνοιούς και στα δύσκολα και πάντα. Πάμε και σε ξενοδοχεία που και που αλλά σαν το σπιτι μας πουθενά.
Από που θεωρούμε ότι προέρχεται το (ας αποδεχθούμε για την οικονομία της συζήτησης) χαμηλό αγοραστικό επίπεδο, και τι προτείνουμε;
Σταχυολογώ:
1. Να αυξηθούν λέει οι μισθοί. Κανόνας 1ου 6μηνου σε οποιαδήποτε οικονομική σχολή: αν αυξήσεις τους μισθούς, επέρχεται πληθωρισμός. Πως; Οι παραγωγοί-έμποροι κάθε είδους επικαλούνται το αυξημένο κόστος και αυξάνουν τις τιμές.
2. Να ελεγχθεί λέει η αγορά. Να φορολογηθούν τα «υπερκέρδη» (ασαφής όρος), ή να μπει πλαφόν στα κέρδη. Χωρια που το ότι τέτοια στρέβλωση είναι πλήρως αντίθετη με την κοινοτική νομοθεσία (άρα κάποιος θα σύρει τη χώρα στα δικαστήρια και πιθανότατα θα δικαιωθεί), οι καρχαρίες θα βρουν ευκαιρία να μειώσουν το εργατικό δυναμικό, τους μισθούς του κλπ.
3. Να μειωθεί λέει η έμμεση φορολογία. Σε μια χώρα με τέτοιο χρέος, μια τέτοια κίνηση θα είχε σοβαρό αντίκτυπο στις αξιολογήσεις κλπ. Επιπροσθέτως, ουδείς εγγυάται οτι η μείωση θα περάσει στις τιμές, ιδίως όταν δεχόμαστε τη θεωρία των «υπερκερδών».
Η απάντηση είναι συγκεκριμένη κατά την ταπεινή γνώμη μου: Σταματάμε να καταναλώνουμε, ομαδικά και συντονισμένα. Υπάρχουν τα εργαλεία (μέσα κοιν. δικτύωσης) για ομαδική κινητοποίηση πλέον. Κανεις δεν το προτείνει, ούτε καν τα πιο «μη συστημικά» πολιτικά μορφώματα, καιτοι είναι επισης μια βασική αρχή των οικονομικών: οι τιμές μειώνονται όταν μειώνεται η ζήτηση.
Το τι αποτελεί ανελαστική απαίτηση (αρα και ζήτηση) για τον καθένα είναι βέβαια πολυ υποκειμενικό. Καναπές των 3000€ υπάρχει, όπως και καναπές των 300€. Διακοπές με 150€ τη βραδια υπάρχουν, όπως και σε κάμπινγκ με 30€. Δυνατότητα να αγοράζεις καφέ take away με 2+€ τη μέρα υπάρχει, να φτιάχνεις και στο σπίτι σου μπορεις. Ηλιακό θερμοσίφωνα μπορεις να βάλεις (επιδοτείται μάλιστα), μπορεις και να μη βάλεις. Το κρέας στη Βαρβάκειο έχει μέγιστο 10€ το κιλό. Μην πηγαίνετε στα αγαπημένα σας σούπερ. Ο άλλος πάει 25 Μαρτίου έξω να φάει μπακαλιάρο, που θα του κόστιζε 10€ να τον αγοράσει (με 12€ φάγαμε 6 άτομα). Καλα μας κάνουν!
Αν δεν ξυπνήσουμε να καταλάβουμε ότι το παιχνίδι της προβολής χλιδής είναι απλά η σκανδάλη για να υπερκαταναλώσουμε, είμαστε χαμένοι. Και φυσικά καμια υλική ευδαιμονία δεν εγγυάται την ευτυχία.