Να λογοδοτήσουν για τα κριτήρια επιλογής 

Του Γιώργου Χατζηδημητρίου

Όσοι από εμάς διατηρούν μια καλή σχέση με την υψηλή τέχνη της αγιογραφίας και κάπως έχουμε σταθεί συγκεντρωμένοι με δέος, ανεξάρτητα από τον βαθμό προσήλωσής μας στην πίστη, μπροστά σε ένα λευκό τελάρο, μπορούν χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία να απορρίψουν την (ας την πούμε…) αισθητική πρόταση της επίμαχης έκθεσης στην Πινακοθήκη. 

Αξίζει τον κόπο να αναζητήσει κανείς για το θέμα τις απόψεις του Κόντογλου και του Τσαρούχη. Από τη δική μου ταπεινότητα, θα αρκεστώ σε τούτο μόνο: Όταν στην Ευρώπη επικρατούσε κατασκότεινος Μεσαίωνας και οι καλλιτέχνες δεν τολμούσαν να προβάλλουν τα έργα τους για να μην προκαλέσουν το «ενδιαφέρον» της Ιεράς Εξέτασης, οι δικοί μας ταπεινοί αγιογράφοι ζωγράφιζαν στις Εκκλησιές μας και στα μοναστήρια εικονίσματα και τοιχογραφίες σπάνιου καλλιτεχνικού κάλλους με εκτυφλωτικά χρώματα. Ένας κόσμος ιερός, που ερχόταν από ένα απροσμάχητο θάμβος! Δεν παίζεις εν ου παικτοίς με αυτά, υποστηρίζω, και στέκομαι αμετακίνητα στην άποψή μου!

Δυστυχώς, ο θόρυβος που σήκωσε με τη μικροπολιτικού χαρακτήρα πράξη του ο βάνδαλος βουλευτής αποσυντόνισε τον δημόσιο προβληματισμό, έστρεψε την κουβέντα σε αλλότρια και μπήκαμε όλοι -αλλά κανονικά αυτή τη φορά- στη «Σαγήνη του αλλόκοτου»…. 

Οι εκφραστές της εθνικής αισθητικής μάς εξήγησαν ότι τα έργα του καλλιτέχνη «συνομιλούν», λέει, με «τις σκοτεινές ελαιογραφίες του Γκόγια», που έγραψε κι ο ποιητής μας Νίκος Καββαδίας. Θα μπορούσαν άνετα να το κάνουν κάπου αλλού. Όχι στην Εθνική Πινακοθήκη, όπου για να εκθέσει κάποιος από τους καλλιτέχνες της νέας γενιάς -τυχαίνει να γνωρίζω μερικούς που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα και δεν μπορούν να περάσουν ούτε καν έξω από το κτίριο- θα πρέπει να πετύχει το λαχείο. Κι ο άλλος ήταν εκεί επί οχτώ μήνες… 

Η τέχνη, βεβαίως, δεν υπόκειται σε κανέναν απολύτως περιορισμό. Και κάποια σχόλια που ακούστηκαν, για τα όρια της ελευθερίας, προκάλεσαν σύγκρυο. Από την άκριτη υιοθέτηση της woke ατζέντας περάσαμε κατευθείαν, χωρίς ενδιάμεση στάση, στις ακραίες δοξασίες του τραμπισμού. 

Εν κατακλείδι, η Εθνική Πινακοθήκη οφείλει να λογοδοτήσει για τα κριτήρια με τα οποία επιλέγει τους εκθέτες της. Δεν είμαστε ακαλλιέργητη μάζα, που τρώει το κουτόχορτο ατελώνιστο… Διαχειρίζονται δημόσιους πόρους και συνεπώς έχουμε αξιώσεις σοβαρότητος και ευθύνης, κυρία Μενδώνη (για όσους την αγνοούν, είναι η υπουργός «Πολιτισμού» της… έρημης χώρας).

Δεν θα καθορίσουμε εμείς -και δεν μας πέφτει λόγος- τι ακριβώς είναι προοδευτικό και τι όχι. Ωστόσο η Εθνική Πινακοθήκη φιλοξενεί -ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε- έργα υψίστης σημασίας, που έχουν αποδείξει την αντοχή τους στον χρόνο. Αυτοί που θέλουν να γίνουν γνωστοί προκαλώντας μπορούνε να πάνε άνετα σε κάποια από τις πολλές ιδιωτικές γκαλερί, όπου θα έχουν την ευκαιρία να μυήσουν με δικά τους έξοδα τους αλλοπαρμένους θαυμαστές τους στη «Σαγήνη του Αλλόκοτου»…