Του Γιώργου Χατζηδημητρίου
Δεν είναι εύκολη ούτε αυτονόητη για τους περισσότερους η απάντηση στο ερώτημα αν είναι σωστό ή δικαιολογημένο να τα κάνεις λίμπα σε μια έκθεση, όποιο κι αν είναι το περιεχόμενό της. Ας ψάξει καθένας μια απάντηση σ’ αυτό κατόπιν προσωπικής σκέψης.
Με ενδιαφέρει να παρατηρήσω κάτι άλλο. Διαβάζοντας τις συνεντεύξεις που άμεσα έδωσε ο δημιουργός των περιβόητων έργων ζωγραφικής, διαπιστώνω πως όλοι οι -πολλαπλασιαζόμενοι ραγδαίως τα πρόσφατα χρόνια- καλλιτέχνες παρόμοιου ύφους μοιράζονται ορισμένα κοινά στοιχεία. Που αυτά με τη σειρά τους δεν είναι παρά πάγιες στρεβλώσεις και ανακρίβειες, ιδιαιτέρως δημοφιλείς σε… επαναστατικούς κύκλους, που τίποτα επαναστατικό δεν εισφέρουν εδώ και πολλές δεκαετίες.
Λέει ο κ. Κατσαδιώτης: «Ας δούμε πόσοι πόλεμοι γίνονται γύρω μας εις όνομα κάθε θεού. Κι ο κάθε θεός πρέπει να μας βάλει σε μια πλευρά, του καλού, του κακού, του δίκαιου, του άδικου. Δηλαδή να μας κατατάξει». Κλασική αδιαφορία απέναντι στο γεγονός ότι δεν είναι «κάθε θεός» που χτυπάει τύμπανα πολέμου. Καταρχάς δεν νομίζω ότι οι Έλληνες πολίτες πλακωνόμαστε καθημερινώς με μπουνιές και σουγιάδες για θρησκευτικούς λόγους όπως πράττουν οι παρέες σιιτών και σουνιτών μουσουλμάνων που τα τελευταία χρόνια έφτασαν να βάζουν φωτιές στα αντίσκηνα των δομών φιλοξενίας αν έβλεπαν κανέναν συμπατριώτη τους άλλου ισλαμικού δόγματος! Ο δε δυτικός κόσμος έχει πάψει να επικαλείται καθ’ οιονδήποτε τρόπο τον χριστιανισμό προκειμένου να πετάξει τις μπόμπες του σε διάφορες γωνιές του πλανήτη. Με δημοκρατία, δικαιώματα και κοινοβουλευτισμό λέει πως θέλει να φωτίσει τους υπνωτισμένους λαούς! Πραγματικά, δεν βγάζει κανένα απολύτως νόημα να θες να εκφραστείς αντιπολεμικά παρουσιάζοντας τερατόμορφους τους αγίους της Εκκλησίας μας, η οποία υπήρξε διαχρονικά μια κιβωτός ειρήνης και ευημερίας για το ελληνικό έθνος…
Όμως υπάρχει κάτι ακόμα λιγότερο επαναστατικό που προβάλλει η επαναστατική αυτή τέχνη της παραμορφωτικής… αγιογραφίας. Διότι λέει αλλού ο ίδιος εικαστικός: «Από το 1500 βλέπουμε στην καταλανική ζωγραφική παραμόρφωση των αγίων, του Χριστού και της Παναγίας. Γκροτέσκο στοιχεία στη ζωγραφική μέσα σε εκκλησιαστικούς χώρους. […] Το 1799, όταν ο Γκόγια ολοκλήρωσε τη σειρά έργων του και την έβγαλε σε κυκλοφορία, αποσύρθηκαν τα χαρακτικά του. Γιατί συνέβη αυτό; Διότι καυτηρίαζε τα ήθη της κοινωνίας και την εξουσία της Εκκλησίας. Απολογήθηκε στην Ιερά Εξέταση. Κι ερχόμαστε 226 χρόνια αργότερα κι “απολογούμαι” για την ίδια παραμόρφωση. Την ίδια παραμόρφωση τη βλέπουμε στη δουλειά του Γκόγια. Βλέπουμε ανθρώπους με κεφάλι γαϊδουριού, βλέπουμε να μιλάει για την Εκκλησία, για τον πλούτο και την εξουσία». Πίσω από αυτές τις γραμμές δεν μπορώ παρά να διαβάσω ένα κεκαλυμμένο «εμείς γιατί να μη γίνουμε Ευρώπη;». Ένα ερώτημα στο οποίο η πλειονότητα του ελληνικού λαού δίνει σταδιακά ξεκάθαρες απαντήσεις, κυρίως λόγω κούρασης και ανίας από τη βασανιστική του επανάληψη τα τελευταία χρόνια. Επίσης, πάλι, αν το φλέγον θέμα είναι ο πλούτος και οι εξουσίες στον ευρωπαϊκό χώρο, γιατί δεν μοστράρουν σε κάποιον πίνακα παραμορφωμένοι τραπεζίτες ή έμποροι ενέργειας; Με το όνομα και το επώνυμό τους, όπως οι άγιοι.
Το τελευταίο ερώτημα είναι κοινός τόπος στα χείλη όλων όσοι συζήτησαν μαζί μου για το θέμα αυτές τις ημέρες και δείχνει την επιθυμία να υπάρχουν πραγματικά επαναστάτες εικαστικοί στην κοινωνία και όχι διάφοροι τύποι που, προκειμένου να αρέσουν και να επιδοτούνται, ακολουθούν εξολοκλήρου το ρεύμα και το σύστημα.
