Τσικνοπέμπτη σήμερα

Του Χρήστου Μπολώση

Τσικνοπέμπτη σήμερα φίλοι μου και άλλος λίγο, άλλος πολύ θα το τιμήσουμε δεόντως το έθιμο, που θέλει ένα ελαφρό (ή βαρύτατο) εκτροχιασμό από τις καθημερινές μας διατροφικές συνήθειες.

Το σκηνικό είναι γνωστό. Κάποια ψησταριά σε κάποιο μπαλκόνι, μερικά κάρβουνα, ένας ειδικός περί το ψήσιμο και γύρω του όλοι οι άλλοι, να λένε άλλος το κοντό του κι άλλο το μακρύ του και να προσπαθούν να αρτυθούν από τα εδέσματα,  κάποιος εκνευρισμός και στο τέλος όλοι στο τραπέζι και άσε τις χοληστερίνες να τραβάνε την ανηφόρα «με τα λίπη, με τα λίπη και τα γλυκάδια», που λέει και το άσμα.

ΤΙ είναι όμως η Τσικνοπέμπτη και τι συμβολίζει; Την απάντηση, μας την έδωσε το Διαδίκτυο και συγκεκριμένα η ιστοσελίδα της γνωστής σεφ, κυρίας Αργυρώς Μπαρμπαρήγου. Διαβάζουμε:

Τσικνοπέμπτη και τί συμβολίζει

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι είναι η τσικνοπέμπτη και τι συμβολίζει;

Η Tσικνοπέμπτη είναι η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου, περίοδος που οι άνθρωποι προετοιμάζονται για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Η Τσικνοπέμπτη δίνει την ευκαιρία στα νοικοκυριά να καταναλώσουν με εορταστικό και χαρούμενο τρόπο ό,τι κόκκινο κρέας τους έχει απομείνει πριν από τη νηστεία της Σαρακοστής.

Η λέξη «Τσικνοπέμπτη», προέρχεται από τη λέξη «τσίκνα» (η μυρωδιά του ψημένου κρέατος) και από τη λέξη «Πέμπτη». Γιορτάζεται άλλωστε την Πέμπτη, 11 ημέρες πριν την Καθαρά Δευτέρα. Είναι μια μέρα προετοιμασίας για τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής πριν από το Πάσχα. Μια προετοιμασία, που έγκειται στην προσπάθεια να βιώσουμε τις επερχόμενες ημέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η Τσικνοπέμπτη βρίσκεται στη 2η εβδομάδα της περιόδου που εκκλησιαστικά ονομάζεται Τριώδιο, η οποία αποτελείται από τρεις εβδομάδες πριν εισέλθουμε στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Δηλαδή, τη νηστεία πριν από το Πάσχα.

Ο λόγος που γίνεται ημέρα Πέμπτη, είναι πως η ορθόδοξη εκκλησία θεωρεί σημαντικές τις νηστείες της Τετάρτης και της Παρασκευής. Έτσι, και έγινε επιλογή της ενδιάμεσης ημέρας από την Τετάρτη και την Παρασκευή.

Έχει καθιερωθεί να κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα είτε το κρέας είναι αυτό, είτε το κρασί. Έτσι η Τσικνοπέμπτη θα μας θυμίζει το Πάσχα και τη χαρά της Αναστάσεως.

Η προέλευση αυτού του παράξενου εθίμου χάνεται στα βάθη του χρόνου. Ωστόσο, φαίνεται να συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων. Θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη.

Επίσης, η Τσικνοπέμπτη αποτελεί, ουσιαστικά, την απαρχή των εκδηλώσεων για την Αποκριά, αφού την επόμενη εβδομάδα ακολουθούν το Καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα.

Έθιμα της Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα

Πέρα από το καθιερωμένο ψήσιμο κρεάτων, κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη.

Στην Κέρκυρα γίνονται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια». Η λέξη Πετεγολέτσια σημαίνει κουτσομπολιό. Πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» τής Κέρκυρας.

Στην Πάτρα, έχουμε το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύει πως ο ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια σαν την τρελή στο λιμάνι. Έτσι, την Τσικνοπέμπτη οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του. (σ.σ. Λιγάκι τραγικό…)

Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες και αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους.

Στην Κομοτηνή, οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε μια κότα, για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα, και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

Στη Θήβα, αρχίζει ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.

Στην Ίο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.

Στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα… μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.

Σε όλη την Πελοπόννησο σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό.

Στη Σκόπελο, οι κάτοικοι δίνουν ραντεβού στο Πεύκο, για να συνεχίσουν το γλέντι και το φαγοπότι όλοι μαζί.

☞ Αυτά μας λέει η κα Μπαρμπαρήγου. Τώρα πόσα και ποια από αυτά τηρούνται ακόμα, θα σας γελάσω και δεν το θέλω.

Όμως αγαπημένοι μου φίλοι, οι Αποκριές δεν πέρασαν ακόμα. Συνεχίζονται και με αυτή την αφορμή, σας παρουσιάζω έναν μεταμφιεσμένο συμπολίτη μας σε περαζάμενους καιρούς, όπως λέει και ο Βιτσέντζος Κορνάρος στον «Ερωτόκριτό» του.

Σχόλια:

Όπως βλέπετε, η φωτογραφία είναι του 1953, ο δε μεταμφιεσμένος νομίζει, ή τον έχουν πείσει να νομίζει,  ότι έχει ντυθεί τούρκος πασάς. Τότε οι σχέσεις μας με τους απέναντι, δεν ήταν τόσο αγαπησιάρικες όπως σήμερα…

Για να δούμε όμως έτσι είναι τα πράγματα;

α. Το φέσι καλώς έχει. Βέβαια η ημισέληνος κοιτάει αλλού γι’ αλλού, αλλά αυτά είναι λεπτομέρειες και προχωράμε στο

β. Μουστάκι. Εδώ τα πράγματα μπερδεύονται λίγο, διότι αυτό δεν είναι μουστάκι τούρκου αξιωματικού, που έχει σαν χαρακτηριστικό να είναι παχύ και να γέρνει προς τα κάτω σαν να κλαίει. Εδώ το μουστάκι είναι λεβέντικο, σαν του Κίτσου Τζαβέλα και του μπαρμπούλη Θανάση Κοντογιώργη (Παντελής Ζερβός) στους «Μακρυκωσταίους και Κοντογιώργηδες» και ευρωπαϊκό σαν του Ηρακλή Πουαρό. Λάθος λοιπόν της στυλίστριας, που ήταν η…  μητέρα του «τούρκου».

γ. Για το πουκάμισο και το γελεκάκι που φορεί, δεν έχω σοβαρές ενστάσεις. Μπορεί να ήταν και έτσι.

δ. Το πιστόλι μάλλον είναι εκτός εποχής. Περισσότερο με όπλο του Τομ Μιξ, του Τζών Γουέϊν ή του Γουάιατ Ερπ μοιάζει. Ας το πιστεύσομεν, που έλεγε και ο Χάρρυ Κλυνν. Βέβαια, να τονισθεί ότι απουσιάζει η σπάθα, με την οποία οι φίλοι μας οι Τούρκοι αλάφραιναν τα θύματά τους από το βάρος του κεφαλιού τους. Μάλλον η στυλίστρια θα σκέφτηκε «Τι σπαθιά και σαχλαμάρες τώρα, να βγάλουνε κάνα μάτι τα παλιόπαιδα;». Και έτσι βρέθηκε σχεδόν άοπλος ο πασάς.

ε. Και περνάμε στη βράκα, δημιούργημα της αμπιγιέζ, που ήταν επίσης η μητέρα του… «τούρκου». Είναι ολοφάνερο ότι το ύφασμα που χρησιμοποιήθηκε είναι από κάποιο φόρεμα της… αμπιγιέζ, διότι πρώτη φορά βλέπω βράκα εμπριμέ…

στ. Και φθάνουμε στα χαριτωμένα σκαρπινάκια με το σοσονάκι το λευκό, με τη μπορντουρίτσα, τα οποία βέβαια δίνουν μία εντελώς σουρεαλιστική πινελιά στην όλη στολή.

Μετά από όλα αυτά αν γινόταν να μας ακούσει η στυλίστρια, αμπιγιέζ και μητέρα του «τούρκου»,  που ήταν και ολίγον οξύθυμη (κάτι σαν τον Πολάκη δηλαδή) , θα μας έλεγε «Ρε δε μας παρατάς! Αυτά είχαμε, αυτά φορέσαμε».

Και θα είχε απόλυτο δίκιο.

Χρόνια πολλά σε όλους σας και του χρόνου.

(Αφιερωμένα στην ημέρα)

Υπάρχει και το Lipitor…

Νεοδημοκράτης θα είναι αυτός

Σωστή η βλάμισσα

Προάγγελοι των SMS

Κανόνας απαράβατος

Είναι κι’ αυτό μια άποψη

Μη λες μεγάλα λόγια

Καθ’ όσον ο λαός στην εξουσία…

Όλοι κάτι περιμένουμε…

Ιησούς Χριστός νικά…