Ο Πρόεδρος κι ο πήχης…

Του Μανώλη Κοττάκη

Γνωρίζω τον νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κώστα Τασούλα, χωρίς να ανήκω στον κύκλο των φιλικών του προσώπων, τα τελευταία 25 χρόνια, από την εκλογή του στο Κοινοβούλιο το 2000.

Τον έχω συναντήσει στο Μέτσοβο να υποδέχεται ως βουλευτής Ιωαννίνων τον Κάρολο Παπούλια ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να πίνει στην υγειά του τσίπουρο από τη Μολυβδοσκέπαστη, το 2005.

Τον έχω πετύχει να γευματίζει μόνος, με ένα πιάτο ρεβίθια και μια σαλάτα μπροστά του, στο ιστορικό ρεστοράν του Παγκρατίου «Φάτσιο», προσφάτως.

Τον έχω δει στα Cinemax της Κηφισιάς να παρακολουθεί μόνος του κινηματογραφική ταινία για τον Τσόρτσιλ, παλαιότερα.

Τον έχω ακούσει στο τηλέφωνο να μου λέει «σου στέλνω από το αρχείο του Ευάγγελου Αβέρωφ το απόρρητο υπόμνημά του προς τον πρωθυπουργό της οικουμενικής Ξενοφώντα Ζολώτα για το ενδεχόμενο προσφυγής της χώρας, το 1990, στο ΔΝΤ. Έχει ιστορική αξία, δες το!», το 2010, στα Μνημόνια, λίγο μετά το Καστελόριζο.

Έχουμε συμπέσει μαζί, στο περιθώριο κοινωνικής εκδήλωσης των οικογενειών Σωτήρη Χατζηγάκη – Αννίκας Νομικού-Παπαντωνίου, όπου γνώρισα την εξαίρετη σύζυγό του και έναν από τους δύο υιούς του.

Το 2021 έκανε δεκτό το αίτημα της επιτροπής μας στην Αίγινα, χρηματοδότησε με 30.000 ευρώ τη μεταφορά της έκθεσης της Βουλής για τον Ιωάννη Καποδίστρια στο πρώτο Κυβερνείο της νεότερης Ελλάδας και αναβίωσε το γραφείο του σε επιμέλεια του φίλου Γιάννη Μετζικώφ, ενώ μας έκανε την τιμή να μιλήσει χωρίς χειρόγραφο μπροστά στο Μαξίμου, μαζί με την πρόεδρο της εθνικής επιτροπής και παλαιά μου γνώριμη Γιάννα Αγγελοπούλου.

Μόλις πρόσφατα ενδιαφέρθηκε για τη χρηματοδότηση του καποδιστριακού περιοδικού «Αιγιναία», με σκοπό τη συνέχιση της έκδοσής του. Πάντα θα θυμάμαι ότι με κάλεσε για να ρωτήσει αν ξέρω τους εκδότες του, κάτι που αποδεικνύει ότι δεν ασχολείται μόνο με την περιφέρειά του, όπως αδίκως τον κατηγόρησε το ΠΑΣΟΚ.

Και, βεβαίως, έχω απολαύσει το χιούμορ του ουκ ολίγες φορές στο ιστορικό «Ντεσιρέ» της Δημοκρίτου, όπου σύχναζε ο Ευάγγελος Αβέρωφ και αργότερα ο Αντώνης Σαμαράς.

Τραυμάτισε το προφίλ του 

Στο παλμαρέ του θα προσθέσω και την αγορά και διάσωση των ιστορικών λινοτυπικών τυπογραφικών μηχανών της «Εστίας», της οποίας είναι επί δεκαετίες αναγνώστης.

Ο Κώστας Τασούλας έχει διαβάσει πολύ στη ζωή του, μιλά πάντοτε ως γνήσιος κοινοβουλευτικός από στήθους και είμαι βέβαιος ότι έχει όλες τις προϋποθέσεις να είναι πολύ καλύτερος Πρόεδρος της Δημοκρατίας από τη μόλις απελθούσα.

Ωστόσο, η ίδια η ζωή λέει σε εμάς τους δημοσιογράφους πως, αν ήσουν αυστηρός με κάποιον που δεν ήξερες προσωπικά, οφείλεις να είσαι δύο φορές πιο αυστηρός με κάποιον που γνωρίζεις.

Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, έμπειρος όσο λίγοι και με γνώση της ιστορικότητας ενός θεσμού τον οποίο καλείται να υπηρετήσει, γνωρίζει άριστα μέσα του τρία πράγματα: πρώτον, ότι ο θεσμός έχει ευτελιστεί στα μάτια των πολιτών τα τελευταία πέντε χρόνια και χρειάζεται ανόρθωση για να μην υποστεί παλινόρθωση. Η βασιλική οικογένεια είναι εσχάτως δημοφιλέστερη από τον αρχηγό του κράτους.

Δεύτερον, ότι η υπόθεση της δικογραφίας του μπαζώματος τραυμάτισε ισχυρά το προφίλ του ιδίου πριν από την εκλογή του. Πρώτη φορά στα μεταπολιτευτικά χρονικά η αντιπολίτευση, μείζων και ελάσσων, απαίτησε την απόσυρση της υποψηφιότητας Προέδρου της Δημοκρατίας.

Το τρίτο που γνωρίζει, ως έμπειρος και συνεργασθείς με τρεις πρωθυπουργούς και με έναν πρόεδρο της Ν.Δ. ως διευθυντής του γραφείου του, είναι πως άλλη η σχέση του προέδρου της Βουλής με τον πρωθυπουργό και άλλη η σχέση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον πρωθυπουργό.

Στην πρώτη περίπτωση, από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα γνωρίζουμε ότι οι δύο άνδρες έχουν παραδοσιακά, πλην μιας εξαιρέσεως, το 2015, σχέση εμπιστοσύνης.

Την ίδια που είχαν, ανεξαρτήτως μεγεθών, ο Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο Γιάννης Αλευράς με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο «Νανάς» Τσαλδάρης με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ο Απόστολος Κακλαμάνης με τον Κώστα Σημίτη κ.ο.κ.

Πολιτειακό ναρκοπέδιο 

Η σχέση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον πρωθυπουργό είναι, όμως, άλλη. Δεν πρέπει να επιδιώκει τη σύγκρουση μαζί του επειδή θα έχουμε πολιτειακή κρίση, αλλά και δεν οφείλει να ταυτίζεται μαζί του.

Είναι ο ρυθμιστής του πολιτεύματος. Αναφέρεται στον ελληνικό λαό στο σύνολό του. Δεν μεροληπτεί, δεν είναι κομματικός Πρόεδρος. Και, βεβαίως, δεν είναι «εκτελεστικός» Πρόεδρος. Δεν κάνει ό,τι του υποδεικνύει ο πρωθυπουργός.

Εάν ο κύριος Τασούλας ψηλαφίσει προσεκτικά το σημερινό τοπίο, σίγουρα θα κατανοήσει ότι αναλαμβάνει Πρόεδρος σε ένα πολιτειακό ναρκοπέδιο. Θα βαδίσει πάνω σε τεντωμένο σχοινί. Έχει όλες τις προϋποθέσεις να μην πατήσει τις νάρκες. Έχει όλα τα στοιχεία που θα τον βοηθήσουν να μην πέσει από το σχοινί και να τον κατασπαράξουν τα λιοντάρια.

Υπό μία προϋπόθεση, όμως: να θυμάται ότι δεν χρωστά σε κανέναν, πλην του Νικήτα Κακλαμάνη, που κάλυψε τυχόν λάθη του. Άλλοι τού χρωστούν, καθώς πήρε για χάρη τους πολιτικό κόστος που δεν του αναλογεί.

Αν ο νέος Πρόεδρος αναπτύξει προσεκτικά το δικό του θεσμικό βήμα, γρήγορα ό,τι τον ακολουθεί σήμερα θα ξεχαστεί και θα αντικατασταθεί από την έκπληξη. Ο -μελαγχολικός από κατασκευή- Τασούλας είναι ο ιδεώδης Πρόεδρος αυτής της μελαγχολικής Δημοκρατίας.

Αν ωστόσο συνεχίσει να φορά το κοστούμι του προέδρου της Βουλής και παραμείνει ο ανώτατος άρχων μιας πτέρυγας των 160 εδρών και ψήφων, τότε σύντομα θα αντιμετωπίσει προβλήματα μεγαλύτερα από αυτά της κυρίας Σακελλαροπούλου. Γιατί η ταύτισή του με τη φθειρόμενη Ν.Δ. θα είναι πιο ισχυρή.

Η πρόκληση για αυτόν είναι τεράστια. Χωρίς να είναι πολιτικά κάτι φοβερό, μπορεί, αν δείξει χαρακτήρα, να γίνει κάτι φοβερά εθνικά χρήσιμο. Από τον ίδιο εξαρτάται.

Τα αισθήματά μας είναι γνωστά και τα εκφράζουμε κόντρα στο σημερινό ρεύμα αμφισβήτησής του, παίρνοντας και εμείς το δικό μας κόστος. Αλλά, εφόσον δεν πάει κάτι καλά, θα υπερισχύσει το γνωστό ρητό: «Φιλτάτη η αλήθεια»!

Δεν θα μας είναι εύκολο, αλλά δεν θα του χαριστούμε. Βαθμολογούμαστε όλοι, πλέον. Η εποχή είναι ιδρυτική και ο πήχης ψηλά για όλους. Τον νου μας να μην περάσουμε από κάτω…