Του Γιώργου Κ. Στράτου
Η αγωνία και το ενδιαφέρον για πράγματα που καθένας μας θεωρεί πολύ σημαντικά όχι μόνο για τον εαυτό του αλλά για την κοινότητα στην οποία ανήκει μας επιτρέπουν να καταθέτουμε ελεύθερα και δημόσια τις επισημάνσεις και τις προτάσεις μας γι’ αυτά. Θεωρώ επιβεβλημένη τη διευκρίνιση, διότι για το σημερινό θέμα είμαι βέβαιος ότι ανησυχούν και ασχολούνται άνθρωποι αρμοδιότεροι του γράφοντος. Τις προσπάθειές τους επιθυμούν να συνδράμουν οι γραμμές που ακολουθούν.
Η κυριακάτικη θεία λειτουργία συνιστά το κορυφαίο λατρευτικό γεγονός της Εκκλησίας. Αποτελεί την κορυφαία πράξη προσέγγισης του Θεού, καθώς η συμμετοχή σ’ αυτήν ισοδυναμεί με συμμετοχή στον Μυστικό Δείπνο, ο οποίος επαναλαμβάνεται με το μυστήριο της θείας κοινωνίας. Τα τελευταία χρόνια οδηγήθηκαν ξανά στους ιερούς ναούς πάρα πολλοί συνάνθρωποί μας. Πολύ αισιόδοξο είναι το μεγάλο ποσοστό συμμετοχής νέων. Οι περισσότεροι εκκλησιάζονται πρώτη φορά στη ζωή τους. Μια απλή και περιεκτική εξήγηση όσων συμβαίνουν κατά τη θεία λειτουργία θα διευκόλυνε τη συμμετοχή τους, ενισχύοντας την πίστη τους. Το επιβάλλει άλλωστε η σημασία του ονόματός της, «λειτουργία», από τις λέξεις «λειτός», δηλαδή ο δημόσιος, ο κοινός, που προέρχεται από τον λαό, και «έργο» – σημαίνει «έργο του λαού».
Σε απλή γλώσσα και εικονογραφημένα μπορούν να αναλυθούν τα στάδια του τελετουργικού, με πληροφορίες για ό,τι συμβαίνει κάθε στιγμή. Τι διαβάζουν οι ιερείς, ποια είναι η προέλευση των κειμένων, τι σημαίνουν οι κινήσεις τους, τι συμβολίζουν τα ιερά αντικείμενα; Για παράδειγμα, πόσοι θυμόμαστε ότι το «Πάτερ ημών» είναι η «Κυριακή προσευχή», δηλαδή η προσευχή που δίδαξε ο Κύριος στους μαθητές Του σε ένα ύψωμα της Γαλιλαίας; Ή πόσοι γνωρίζουμε ότι η δομή της θείας λειτουργίας συνιστά συμβολική επανάληψη της ζωής του Χριστού;
Για τα θέματα αυτά έχουν εκδοθεί εξαιρετικά βιβλία λαμπρών ιεραρχών και θεολόγων. Πληθώρα εκκλησιαστικών ιστοσελίδων προσφέρει πλούσια ενημέρωση. Φωτισμένοι ιερείς φροντίζουν με το κήρυγμά τους να ενημερώνουν το εκκλησίασμα. Πιστεύω όμως ότι, με πρωτοβουλία της Αρχιεπισκοπής, πρέπει να εκδοθούν και να διανεμηθούν σε όλες τις Μητροπόλεις ενημερωτικά φυλλάδια. Ειδικά για τους εφήβους και τη νεολαία πρέπει να αξιοποιηθούν τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Την ξεχωριστή μέριμνα για τους νέους την αξιώνουν επιτακτικά οι συγγραφείς της θείας λειτουργίας. Τη λειτουργία έχει γράψει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, βασιζόμενος σ’ αυτήν που είχε γράψει λίγα χρόνια νωρίτερα ο Μέγας Βασίλειος. Οι δύο πατέρες της Εκκλησίας, μαζί με τον Γρηγόριο τον Θεολόγο, αποτελούν τους Τρεις Ιεράρχες, προστάτες της Παιδείας. Οι γίγαντες αυτοί της πίστης, με τη ζωή και τον θάνατό τους, τη στάση τους απέναντι στην εξουσία, στον πλούτο, στη διαφθορά, στην αδικία, στην επίδειξη, στην υπεράσπιση των φτωχών και κατατρεγμένων έχουν πολλά να μας διδάξουν για να αντέξουμε όσα ζούμε.
