Το νέο πρόβλημα Αθήνας και Σκοπίων

Του Αλέξανδρου Τάρκα*

Η κυβέρνηση, μέσω ανακοίνωσης του υπουργείου Εξωτερικών (πάλι καλά που δεν επιλέχθηκε η συνήθης ψοφοδεής τακτική των «κύκλων»), επέκρινε -πολύ σωστά- τις δηλώσεις του ισχυρού άνδρα των Σκοπίων, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, περί «άλυτου» και «υπαρκτού» μακεδονικού ζητήματος.

Επίσης ορθώς η ελληνική πλευρά δεν σχολίασε την προκλητική ανταπάντησή του (ότι «ένα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα της μακεδονικής κοινότητας»), καθώς ανάλογες θεωρίες και δηλώσεις ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας. Άλλωστε, εν μέσω πολέμου στην κοντινή Ουκρανία, η Αθήνα δεν έχει κανέναν λόγο να πυροδοτήσει ένταση στα Βαλκάνια, όπου ήδη παρεμβαίνουν η Μόσχα με περίεργες πρωτοβουλίες και αρκετές δυτικές πρωτεύουσες με αντιπαραγωγικές κινήσεις.

Ωστόσο, η ελληνική διπλωματία και -προσωπικά- ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που δήλωνε στις 24 Ιανουαρίου 2019 ότι «η Ελλάδα μπορεί ανά πασά στιγμή να βάλει βέτο στη διαδικασία ένταξης των Σκοπίων στην ευρωπαϊκή οικογένεια», κάνουν το μέγιστο λάθος να αδρανούν ενώπιον πολλών -και επιτυχημένων- κινήσεων του κ. Μίτσκοσκι διεθνώς. Πρόκειται για το νέο, μείζον πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η Αθήνα τους επόμενους μήνες και χρόνια.

Ενδεχομένως ο σημερινός πρωθυπουργός να δίνει βάση στη λανθασμένη εκτίμηση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, στις 13 Φεβρουαρίου 1993, πως «έπειτα από δέκα χρόνια κανείς δεν θα θυμάται αυτή την κουβέντα, θα το έχουμε ξεχάσει». Σίγουρα θα ήταν πιο ρεαλιστικό να αφομοιώσει τη σοφή προειδοποίηση και συμβουλή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, στις 26 Φεβρουαρίου 1992, ότι «κανείς δεν μπορεί να προβλέψει και να εγγυηθεί ποιοι συνδυασμοί δυνάμεων θα προκύψουν, στο εγγύς ή απώτερο μέλλον, στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη περιοχή» που ίσως «θελήσουν να χρησιμοποιήσουν πάλι το Μακεδονικό».

Αντίθετα, ο κ. Μίτσκοσκι δικαιώνει -από την πλευρά των δικών του συμφερόντων ασφαλώς- την πρόβλεψη του Καραμανλή, οικοδομώντας μεθοδικά έναν «συνδυασμό δυνάμεων» προς αμοιβαία εξυπηρέτηση. Γιατί μπορεί μεν να μη συνάντησε, όπως επιθυμούσε, τον κ. Τραμπ κατά την ορκωμοσία του, αλλά αξιοποιεί στο έπακρο τη θετική στάση των υπηρεσιακών στελεχών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Μεταξύ άλλων, η Ουάσινγκτον εγκωμιάζει, πρώτον, τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις που προωθεί ο κ. Μίτσκοσκι. Δεύτερον, την καταπολέμηση της διαφθοράς, με κορυφαίο παράδειγμα τον πρωθυπουργό της εποχής της Συμφωνίας των Πρεσπών Ζ. Ζάεφ και τους σοσιαλδημοκράτες συνεργάτες του έως σήμερα. Και, τρίτον, την ευλαβική υλοποίηση των μεγάλων συμβολαίων αμερικανικού κατασκευαστικού ομίλου.

Ταυτόχρονα, ο κ. Μίτσκοσκι, αφού εγγυήθηκε παρόμοια συμβόλαια της τουρκικής κατασκευαστικής Enka, προχωρεί στην ίδρυση Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας με την Άγκυρα, όπως πρότεινε προ τετραμήνου ο υπουργός Εξωτερικών Χ. Φιντάν. Μεγάλη σημασία αποδίδεται, εξάλλου, στη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου, η οποία θα προσφέρει, πολύ σύντομα, στην Τουρκία τη θέση του μεγαλύτερου επενδυτή στη λεγόμενη Βόρεια Μακεδονία, εκθρονίζοντας την Αυστρία και την Ελλάδα έπειτα από περίπου 20 χρόνια κυριαρχίας τους. Δηλαδή, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν μπορεί να εξασφαλίσει όσα πετύχαινε η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή το 2008, αν και την ίδια εποχή απειλούσε με βέτο (τόσο ισχυρά, που δεν χρειάστηκε καν να το θέσει επίσημα στη σύνοδο του ΝΑΤΟ) στην ένταξη της τότε ονομαζόμενης ΠΓΔΜ.

Παράλληλα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι αποτελεσματικές κινήσεις του κ. Μίτσκοσκι εντός Ευρώπης. Προ μηνών, εξασφάλισε δόση δανείου 50.000.000  ευρώ (ποσό μεγάλο για τα οικονομικά δεδομένα των Σκοπίων) από την Ε.Ε., αλλά, όταν η Κομισιόν ζήτησε την τήρηση ορισμένων όρων για την εκταμίευση της δεύτερης ισόποσης δόσης, ο κ. Μίτσκοσκι δεν απάντησε καν. Στράφηκε προς τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας B. Όρμπαν, τον οποίο έχει επικρίνει επανειλημμένα ο κ. Μητσοτάκης (αν και φημολογείται ότι το κλίμα μεταξύ τους είναι καλύτερο στο περιθώριο των συνεδριάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου). Με συνοπτικές διαδικασίες, ο κ. Όρμπαν ενέκρινε το 10πλάσιο δάνειο (500.000.000 ευρώ), οπότε η λογική αντίδραση της Κομισιόν θα ήταν να καταγγείλει τη δική της δανειακή σύμβαση με τα Σκόπια. Δεν συνέβη, όμως, αυτό, επειδή χάρη σε παρεμβάσεις της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Ιταλίας, χωρίς ελληνική αντίδραση, ο κ. Μίτσκοσκι ενημερώθηκε ότι η δεύτερη δόση θα είναι διαθέσιμη «μόνο» μέχρι τον Αύγουστο του 2026. Κοινώς, λίγο ακόμη και θα τον παρακαλούν να την εισπράξει.

* Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη