Η ιστορία του Κατσαντώνη επαναλαμβάνεται

Οι βασανιστές του προεπαναστατικού ήρωα συνεχίζουν το έργο τους και σήμερα, τυραννώντας τον ανδριάντα του

Του Παναγιώτη Λιάκου

Η φρικτή εικόνα με τον 15χρονο Ρομά που έφτυνε και βεβήλωνε γελώντας τον ανδριάντα του Αντώνη Κατσαντώνη (1775 – 1808) δείχνει πως μερικά πράγματα στην Ιστορία παραμένουν αναλλοίωτα. Το μισελληνικό σόου που πόσταρε στο διαδίκτυο ο 15χρονος θύμισε την περιγραφή που έδωσε στο μαρτύριο του ήρωα ο σπουδαίος Λευκάδιος ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824 – 1879) στο ποίημά του με τίτλο «Ο Κατσαντώνης». Παρατίθεται το απόσπασμα, στο οποίο εξιστορείται η θραύση των οστών του Κατσαντώνη από τους γύφτους βασανιστές του.

«Δυο γύφτοι τον εστρώσανε δεμένονε στ’ αμόνι

κι αρχίσανε με το σφυρί να τονε πελεκάνε.

Σκλήθρες πετάν τα κόκαλα, σκορπάνε τα μελούδια·

νεύρα, κομμένα κρέατα σέρνονται σαν ξεσκλίδια,

και κειος τηράει τον ουρανό και γλυκοτραγουδάει:

Χτυπάτε, πελεκάτε με,

σκυλιά, τον Κατσαντώνη

δεν τον τρομάζει Αλήπασας,

φωτιά, σφυρί κι αμόνι.

Μιαν ώρα πελεκούσανε, τα χέρια τους δειλιάζουν,

οι γύφτοι βαρεθήκανε και το λαιμό του κόβουν.

Ανοιγοκλούσ’ ο λάρυγγας, μαύρο πετά το γαίμα

και μες στον κόκκινό του αφρό, μες στη βραχνή γαργάρα

μισοκομμέν’ ακούονται του τραγουδιού τα λόγια:

Χτυπάτε, πελεκάτε με,

σκυλιά, τον Κατσαντώνη

δεν τον τρομάζει Αλήπασας,

φωτιά, σφυρί κι αμόνι.

Ο πλάτανος, σαν ένιωσε στη ρίζα του το γαίμα,

αλαίμαργα το ρούφηξε να μη το πιει το χώμα,

κι εστοίχειωσε κι εθέριεψε κι άπλωσε τα κλωνάρια

τόσο χοντρά κι ατάραγα και τόσο φουντωμένα,

που τα ’βλεπ’ ο Αλήπασας τη νύχτα στ’ όνειρό του

κι εφώναζε κι ελάμπαζε μην έλθ’ εκείν’ η μέρα

που τα κλαριά του πλάτανου την Πόλη θα πλακώσουν».

Ως ηθικό δίδαγμα ας συγκρατήσουμε την «προφητεία» του ποιητή. Τα κλαδιά του δέντρου της ελευθερίας που ποτίστηκε με το αίμα των ηρώων θα σκοτίσουν τον ουρανό πάνω από τα κεφάλια των δυναστών και θα πέσουν πάνω τους, να τους πλακώσουν.

*Περιλαμβάνεται στην ποιητική συλλογή «Μνημόσυνα». Πρώτη έκδοση το 1861, από το βιβλιοπωλείο Ο Κοραής.