Η απάντηση βρίσκεται εν μέρει στον τεράστιο πλούτο του εδάφους της κι όχι αποκλειστικά και μόνο στη στρατηγική της θέση
Από τη Μαρία Δεναξά
Θα τεθεί η Γροιλανδία υπό αμερικανική σημαία; Τις τελευταίες εβδομάδες, ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει περάσει στην επίθεση για την αυτόνομη περιοχή που συνδέεται με τη Δανία κι έχει μέγεθος τέσσερις φορές μεγαλύτερο από τη Γαλλία. Πριν από τα Χριστούγεννα είχε δηλώσει ότι ο έλεγχος του μεγαλύτερου νησιού στον κόσμο, το 80% του οποίου καλύπτεται από πάγο, είναι «απόλυτη ανάγκη για την εθνική ασφάλεια και την ελευθερία σε όλο τον κόσμο». Την Τρίτη 7 Ιανουαρίου αρνήθηκε μάλιστα να αποκλείσει τη χρήση βίας για την προσάρτησή του στις ΗΠΑ. Γιατί τέτοιο ενδιαφέρον; Η απάντηση βρίσκεται, εν μέρει, στο υπέδαφος της Γροιλανδίας και όχι αποκλειστικά στη στρατηγική της θέση, όπως πολλοί υποστηρίζουν.
Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που κάνει τους Αμερικανούς να εποφθαλμιούν το παγωμένο νησί είναι ο πλούτος του εδάφους του. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 25 από τα 34 ορυκτά που περιλαμβάνονται στον επίσημο κατάλογο των βασικών πρώτων υλών της βρίσκονται κάτω από τους πάγους της Γροιλανδίας, συμπεριλαμβανομένων των εξαιρετικά στρατηγικών σπάνιων γαιών. Υπάρχουν επίσης σίδηρος, νικέλιο, χρυσός και κοβάλτιο, τα οποία είναι περιζήτητα για την οικολογική μετάβαση και την ανάπτυξη της βιομηχανίας των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, του ηλεκτρονικού εξοπλισμού, της αιολικής και ηλιακής ενέργειας.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Γροιλανδία φιλοξενεί το 12% έως 20% των αποθεμάτων σπάνιων γαιών του πλανήτη, ενώ το 90% της παγκόσμιας παραγωγής προέρχεται σήμερα από την Κίνα. Αυτό αποτελεί ζήτημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες αρνούνται να εξαρτώνται από το Πεκίνο για την ανάπτυξή τους. Η KoBold Metals, μια εταιρία στην οποία οι Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι Τζεφ Μπέζος και Μπιλ Γκέιτς είναι μέτοχοι, συμμετέχει στην αναζήτηση σπάνιων γαιών στη Γροιλανδία. Τον Μάρτιο του 2022, η εταιρία ξεκίνησε μάλιστα τις πρώτες της γεωτρήσεις κοντά στον κόλπο Ντίσκο, στα νοτιοδυτικά τoυ νησιού, για την αναζήτηση νικελίου, χαλκού και κοβαλτίου.
«Με την αύξηση της ζήτησης για ορυκτά πρέπει να αναζητήσουμε ανεκμετάλλευτους πόρους» δήλωσε στο AFP η Ντίτε Μπράσο Σόρενσεν, γεωπολιτική εμπειρογνώμονας και αναπληρώτρια διευθύντρια της δεξαμενής σκέψης Europa. Οι ενδιαφερόμενοι επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις πηγές εφοδιασμού τους «ιδίως όσον αφορά την εξάρτησή τους από την Κίνα στις σπάνιες γαίες» τόνισε. Προς το παρόν, ωστόσο, δεν υπάρχει εξορυκτικός τομέας στη Γροιλανδία. Μόνο δύο ορυχεία λειτουργούν στην επικράτεια των σχεδόν 2,2 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, το ένα για ρουμπίνια, το οποίο αναζητά νέες επενδύσεις, και το άλλο για ανορθοσίτη, ένα μέταλλο που περιέχει τιτάνιο.
Άμμος: Ένας κρυφός, αλλά εξαιρετικά στρατηγικός πόρος
Ένας άλλος, λιγότερο γνωστός, αλλά εξαιρετικά στρατηγικός πόρος της Γροιλανδίας είναι η άμμος – κι ο Ντόναλντ Τραμπ το γνωρίζει. Αυτό το υλικό, το οποίο είναι απαραίτητο για την κατασκευή των κτιρίων, αλλά χρησιμοποιείται επίσης στις οθόνες των τηλεφώνων, στο γυαλί, ακόμη και στα καλλυντικά, γίνεται ολοένα σπάνιο στη Γη. Το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας θα μπορούσε να καταστήσει διαθέσιμο τον ζωτικό πόρο στις δυτικές κυβερνήσεις. Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Sustainability», οι ερευνητές εκτιμούν ότι «η άμμος από το λιώσιμο των παγετώνων θα μπορούσε να είναι η οικονομική σωτηρία της Γροιλανδίας». Κάθε χρόνο, το νησί λέγεται ότι παράγει σχεδόν 900 εκατομμύρια τόνους άμμου, διπλάσια ποσότητα από την Ευρώπη (400 εκατομμύρια) και σχεδόν όσο η Αφρική (1,1 δισεκατομμύρια).
Εξαιρετικά στρατηγικό, αν αναλογιστεί κανείς πως κάθε άνθρωπος χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο 18 κιλά άμμο -το βάρος μιας μικρής φώκιας- κάθε χρόνο. Και, παρόλο που υπάρχουν 120 δισεκατομμύρια τόνοι αυτού του κίτρινου χρυσού στον πλανήτη, μόνο μικρό μέρος του μπορεί να αξιοποιηθεί, καθώς η άμμος της ερήμου και των παραλιών είναι πολύ λεπτή για να χρησιμοποιηθεί στις κατασκευές. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, με τον τρέχοντα ρυθμό εξόρυξης, η άμμος που χρησιμοποιείται για κατασκευές θα μπορούσε να εξαφανιστεί μέχρι το 2100, εξ ου και το ενδιαφέρον του Τραμπ για τους πόρους της Γροιλανδίας.
Υδρογονάνθρακες και πηγή νερού
Οι πόροι υδρογονανθράκων είναι επίσης σημαντικοί. Σύμφωνα με το Γεωφυσικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, τα ύδατα της Γροιλανδίας περιέχουν 51 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Όμως, ο τομέας αυτός είναι ελεγχόμενος νομοθετικά και ρυθμιστικά, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η εξόρυξη και εκμετάλλευση του μαύρου χρυσού. Τον Ιούλιο του 2021, η αυτόνομη κυβέρνηση αποφάσισε να απαγορεύσει την αναζήτηση και παραγωγή πετρελαίου στο νησί. Το ζήτημα του νερού είναι επίσης κεντρικό για τη Γροιλανδία, όπου το λιώσιμο των πάγων θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντική πηγή γλυκού νερού σε έναν κόσμο στον οποίο εξαντλείται.
Σημαντική περιοχή
Για όλους αυτούς τους λόγους, το αυτόνομο έδαφος της Γροιλανδίας είναι μια σημαντική περιοχή τόσο από οικονομική όσο και από στρατηγική άποψη για τον Ντόναλντ Τραμπ. Η Δανία, από την πλευρά της, δήλωσε ότι είναι «ανοιχτή στον διάλογο και έτοιμη να συνεργαστεί» με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το θέμα. Η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρέντερικσεν είχε συνάντηση το βράδυ της Πέμπτης με τα κόμματα που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο για να τα ενημερώσει για τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση της κατάστασης, διαβεβαιώνοντας ότι η χώρα δεν βρίσκεται σε διπλωματική κρίση. «Νομίζω ότι πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη τον Τραμπ, αλλά όχι απαραίτητα τοις μετρητοίς» πρόσθεσε ο επικεφαλής της δανικής διπλωματίας, ο οποίος δήλωσε ότι δεν θέλει να κλιμακώσει έναν πόλεμο λέξεων «με έναν πρόεδρο που πρόκειται να μπει στο Οβάλ Γραφείο». Σε όλες τις περιπτώσεις, αν η Γροιλανδία περάσει στα χέρια των ΗΠΑ, θα είναι άλλη μια τεράστια απώλεια για την παραπαίουσα Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»
