Σοβαρές απειλές ή τακτική διαπραγμάτευσης από τον Τραμπ;

Τι μπορεί να σημαίνουν οι δηλώσεις του νέου Αμερικανού προέδρου για τον Καναδά, τη Γροιλανδία και τον Παναμά

Από τη Μαρία Δεναξά

Στην πρώτη του συνέντευξη Τύπου για φέτος ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απείλησε με προσάρτηση τον Καναδά, τη Γροιλανδία και τον Παναμά, εντείνοντας περαιτέρω τις ανησυχίες των συμμάχων του για την ανάληψη της εξουσίας των ΗΠΑ από τον Ρεπουμπλικάνο μεγιστάνα.

Σοβαρές απειλές ή διαπραγματευτική τακτική; Απομονωτισμός του μελλοντικού προέδρου που συνδυάζεται με νεοϊμπεριαλιστικές φιλοδοξίες ή στρατηγική; Το ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά και την ίδια ώρα επιβεβαιώνουν πως ο Ντόναλντ Τραμπ βάζει πρώτα και πάνω απ’ όλα την Αμερική εις βάρος ενδεχομένως του υπόλοιπου κόσμου.

Νέο σοκ στον Καναδά 

Μια μέρα μετά το σοκ της παραίτησης του Τζαστίν Τριντό, οι Καναδοί βάλθηκαν να καταδικάσουν τις δηλώσεις του μελλοντικού προέδρου των ΗΠΑ, που απείλησε να χρησιμοποιήσει «οικονομική ισχύ» της χώρας του για να προσαρτήσει τον γείτονά του. Αυτό που άρχισε ως ένα αστείο πριν από τα Χριστούγεννα για να ταπεινώσει τον παραιτηθέντα Καναδό πρωθυπουργό, μετά την απελπισμένη επίσκεψή του στο Μαρ-α-Λάγκο, ώστε να προσπαθήσει να πείσει τον οικοδεσπότη του να μη φορολογήσει τις καναδικές εξαγωγές, φαίνεται πως έχει γίνει πλέον εμμονή. Ο Ντόναλντ Τραμπ, που το βράδυ της Τρίτης δημοσίευσε στο Truth Social, χάρτη που δείχνει τον Καναδά ως μέρος των ΗΠΑ, επέκρινε τους Καναδούς επειδή εκμεταλλεύονται τη γενναιοδωρία των Ηνωμένων Πολιτειών. «Οι δύο χώρες μαζί, αυτό θα ήταν πραγματικά το κάτι άλλο» οραματίστηκε ο εκλεγμένος πρόεδρος ενώπιον των δημοσιογράφων. «Αν απαλλαγούμε από την τεχνητά χαραγμένη γραμμή (σύνορα), η εθνική ασφάλεια θα ήταν πολύ καλύτερη. Έχω πολλούς φίλους εκεί και οι Καναδοί είναι υπέροχοι, αλλά ξοδεύουμε εκατοντάδες δισεκατομμύρια για να τους προστατεύσουμε» είπε.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 20 Ιανουαρίου, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο στρατιωτικής δράσης, αυτή τη φορά για να πάρει τον έλεγχο της Γροιλανδίας και της Διώρυγας του Παναμά. Ενώ ο πατέρας του μιλούσε στο Μαρ-α-Λάγκο, ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ πραγματοποιούσε ιδιωτική επίσκεψη στη Γροιλανδία. Συναντήθηκε με τους κατοίκους αυτής της αυτόνομης περιοχής, η οποία είναι εξαρτώμενη από τη Δανία αλλά έχει φιλοδοξίες ανεξαρτησίας. Την ίδια ώρα, ο νέος Αμερικανός πρόεδρος υποσχόταν στο λιγοστό ακροατήριό του ότι αυτοί οι υποθετικοί νέοι Αμερικανοί πολίτες θα είχαν καλή μεταχείριση.

Ανταγωνισμός για την Αρκτική

Από τη Φλόριντα ο Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε τη Δανία να παραχωρήσει τη Γροιλανδία ή να αντιμετωπίσει απαγορευτικούς δασμούς. Επέμεινε ότι η προσάρτηση αυτού του τεράστιου εδάφους θα ήταν για το «καλό του ελεύθερου κόσμου», με φόντο τον ανταγωνισμό για την ολοένα και πιο ελεύθερη από πάγους Αρκτική με τη Ρωσία και την Κίνα. Άμεση ήταν η αντίδραση της πρωθυπουργού της Δανίας Μέτε Φρέντερικσεν, που δήλωσε ότι το μέλλον της Γροιλανδίας θα πρέπει να αποφασιστεί από τους κατοίκους της. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα ανεχτεί την κατάληψη της Γροιλανδίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες» διεμήνυσε η Γαλλία στον Ντόναλντ Τραμπ για λογαριασμό της Ε.Ε. Ο τρίτος στόχος του Τραμπ ήταν ο Παναμάς. Άλλη μια φορά τον κατηγόρησε ότι χρεώνει υπερβολικά τα αμερικανικά πλοία που διέρχονται από αυτό το υπερστρατηγικό πέρασμα μεταξύ Ατλαντικού και Ειρηνικού Ωκεανού. Η διώρυγα ανοίχτηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες στις αρχές του περασμένου αιώνα και τελικά παραδόθηκε πίσω στη χώρα της Κεντρικής Αμερικής επί προεδρίας του Δημοκρατικού Τζίμι Κάρτερ, το φέρετρο του οποίου έφτασε την Τρίτη στην Ουάσινγκτον για να γίνει η κηδεία του δημοσία δαπάνη. Ο Ντόναλντ Τραμπ θεώρησε ότι η παράδοση της διώρυγας ήταν λάθος και χαρακτήρισε την κινεζική παρουσία στον Παναμά ζωτική απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Με βάση αυτή την πρώτη συνέντευξη Τύπου του εκλεγμένου προέδρου είναι δύσκολο να γνωρίζουμε σε ποιον βαθμό ο Ντόναλντ Τραμπ θα πραγματοποιήσει τις απειλές του ή απλώς ασκεί τη μέγιστη δυνατή πίεση στους εταίρους του για να αποσπάσει παραχωρήσεις. Ωστόσο, στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, αναφερόμενος στους τρεις στόχους του, ο μελλοντικός πρόεδρος των ΗΠΑ εκφράζει τις στρατηγικές προτεραιότητές του για την Αμερική.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μπουν στον πειρασμό να επιστρέψουν στη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου, θεωρώντας την Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική αποκλειστική σφαίρα επιρροής τους και πιο μακρινό σημείο αναφοράς, αναβιώνοντας το «δόγμα Μονρόε» του 19ου αιώνα που έδινε στη χώρα το δικαίωμα να επεμβαίνει στην πίσω αυλή της.

Μάλιστα, σε αυτή τη συνέντευξη Τύπου ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε την επιθυμία να μετονομάσει τον Κόλπο του Μεξικού σε «Κόλπο της Αμερικής», δηλαδή των Ηνωμένων Πολιτειών. Για ορισμένους πολιτικούς αναλυτές δεν είναι τυχαίο που ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός διόρισε τον γερουσιαστή της Φλόριντα Μάρκο Ρούμπιο υπουργό Εξωτερικών του. Γιος εξόριστων Κουβανών, ο Ρούμπιο είναι σφοδρός πολέμιος του αριστερού καθεστώτος του Κάστρο και του τσαβιστικού καθεστώτος στη Βενεζουέλα.

Ο νέος πρόεδρος δεν βιάζεται πλέον να επιλύσει το θέμα της Ουκρανίας

Αντίθετα, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν φαίνεται πλέον να βιάζεται τόσο πολύ να επιλύσει το θέμα της Ουκρανίας, για το οποίο είχε υποσχεθεί μια ειρηνευτική διευθέτηση ενός 24 ωρών κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας. Όπως δήλωσε, οι Ηνωμένες Πολιτείες χωρίζονται από τη σύγκρουση «από έναν ωκεανό». Ενώ, όταν ρωτήθηκε αν μπορεί να επιλύσει σύντομα την κρίση, εμφανίστηκε πλέον περισσότερο επιφυλακτικός, λέγοντας: «Ελπίζω πολύ πριν από έξι μήνες».

Ακούγοντας τον δισεκατομμυριούχο από το Μαρ-α-Λάγκο, οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του ένιωσαν ένα νέο κύμα ανησυχίας. Πράγματι, ο μελλοντικός πρόεδρος θέλει να απαιτήσει από τις χώρες του ΝΑΤΟ να αφιερώνουν το 5% του ΑΕΠ τους στην άμυνα. Ένα ποσοστό που κανένα κράτος-μέλος της στρατιωτικής συμμαχίας δεν μπορεί να αφιερώσει, ούτε καν οι Ηνωμένες Πολιτείες, παρά τον τεράστιο στρατιωτικό προϋπολογισμό τους.

Αυτό μοιάζει με πρόσχημα για την Ουάσινγκτον να μειώσει την παρουσία της στη γηραιά ήπειρο, αφήνοντας τους Ευρωπαίους να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Ακόμη και για τη Μέση Ανατολή ο μελλοντικός πρόεδρος ήταν πολύ αόριστος. Έχει απειλήσει με «κολασμένα» αντίποινα αν οι όμηροι, μεταξύ των οποίων και αρκετοί Αμερικανοί, που βρίσκονται ακόμη στα χέρια της Χαμάς δεν απελευθερωθούν πριν αναλάβει τα καθήκοντά του. Ωστόσο, οι αδιάκοποι ισραηλινοί βομβαρδισμοί για περισσότερο από έναν χρόνο δεν έχουν αναγκάσει τους ισλαμιστές μαχητές να απελευθερώσουν τους αιχμαλώτους τους.

Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»