Η ημερομηνία της γέννησης του Θεανθρώπου

Του Παντελή Βασματζίδη*

Η γέννηση του Υιού του Θεού στη «Γαλιλαία των εθνικών» (Κατά Ματθαίον Κεφ. Α εδ. 15) δεν αποτελεί ένα απλό συμβάν στο όλο σχήμα των πραγμάτων ούτε και μια τυχαία περίσταση. Είναι αποτέλεσμα προκαθορισμένων νόμων, εγκαταστημένων στο πλαίσιο του κοσμικού σχεδιασμού, που συμπίπτουν με μια σειρά γεγονότων τα οποία καταλήγουν και κορυφώνονται στη θεία Γέννηση.

Είναι φανερό πως οι συγγραφείς των βιβλίων της Καινής Διαθήκης δίδουν αντικρουόμενη πληροφόρηση σχετικά με την πραγματική χρονολογία της Γέννησης του Ιησού. Στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο αναφέρεται ότι ο Ιησούς γεννήθηκε κατά την περίοδο του βασιλιά Ηρώδη, «εν ημέραις Ηρώδου του βασιλέως» (Κεφ.Β εδ.1), ενώ στο Κατά Λουκάν, όταν ο Κυρήνιος ήταν κυβερνήτης της Συρίας, «ηγεμονεύοντος της Συρίας Κυρηνίου» (Κεφ.Β εδ.2). Οι δύο αυτές εγγραφές εγείρουν πολλές συζητήσεις, καθώς η περίοδος βασιλείας του Ηρώδη τελείωσε το 4 π.Χ. και επειδή ο Κυρήνιος, διάδοχος του Ηρώδη του Μεγάλου με την ονομασία Ηρώδης-Αρχέλαος, ήταν κυβερνήτης της Συρίας από το 4 μέχρι το 1 π.Χ. και εκ νέου αργότερα, το 6 μ.Χ. Ωστόσο, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον σχετικά με τη χρονολογία της γέννησης αφορά την ημέρα και τον μήνα.

Οι πρώτοι χριστιανοί γιόρταζαν τη γέννηση την 20ή Μαΐου και κάποιες φορές τη 19η ή 20ή Απριλίου. Μια τέτοια ημερομηνία εναρμονιζόταν πλήρως με την παραδοσιακή ιστορία της γέννησής Του, καθώς εκείνη τη νύχτα οι βοσκοί διέμειναν στα λιβάδια φροντίζοντας τα κοπάδια τους, «Και ποιμένες ήσαν εν τη χώρα τη αυτή αγραυλούντες και φυλάσσοντες φυλακάς της νυκτός επί την ποίμνην αυτών» (Κατά Λουκάν Κεφ. Β εδ. 8). Όσοι γνώριζαν τις καιρικές συνθήκες εκείνης της εποχής στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας συνηγορούσαν για το γεγονός της γέννησης του Ιησού κατά τους μήνες Απρίλιο ή Μάιο.

Επειδή το ζήτημα της γέννησης ήταν αντικείμενο διαφωνίας, η κοινότητα της Ρώμης κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ. σε μία από τις περίφημες Συνόδους της επέλεξε οριστικά την 25η ή τα μεσάνυχτα της 24ης προς την 25η Δεκεμβρίου ως αληθινή χρονική στιγμή. Φαίνεται ότι οι Άγιοι Πατέρες, προτού καταλήξουν σε αυτή την απόφαση, έλαβαν υπόψη τους ότι όλοι οι άλλοι μεγάλοι θεϊκοί απεσταλμένοι που γεννήθηκαν από Παρθένους, που ήταν οι Υιοί του Θεού και ήταν γνωστοί ως Λυτρωτές ή Σωτήρες, είχαν γεννηθεί περί την 25η Δεκεμβρίου.

Υπάρχει μια αντιστοιχία μεταξύ του Πνευματικού, του Κοσμικού και του Εγκόσμιου νόμου, η οποία αφορά μια παγκόσμια συνθήκη που εκδηλώνεται στις 23, 24 ή 25 κάθε Δεκεμβρίου. Αυτή την εποχή συμβαίνει μια κοσμική μεταβολή, η οποία αποκαλείται «γέννηση του θεού Ήλιου» και εορταζόταν πάντοτε από τους αρχαίους θεούς. Στη Ρώμη πριν από την εποχή του Χριστού γινόταν μία εορτή την 25η Δεκεμβρίου με την ονομασία «Natalis Solis Invicti», δηλαδή «Γενέθλιο του Ακατανίκητου Ήλιου», κατά την οποία οι δημόσιες εργασίες διακόπτονταν, οι μάχες και οι θανατικές εκτελέσεις αναβάλλονταν, οι φίλοι πρόσφεραν δώρα και δίδονταν ελευθερίες στους δούλους.

Πολύ πριν από τη χριστιανική εποχή οι Αιγύπτιοι εόρταζαν τη 2η Δεκεμβρίου ως ημέρα γέννησης του Όσιρι, του πολυόφθαλμου, γιατί στην αιγυπτιακή γλώσσα το «ος» σημαίνει το πολύ και το «ίρι» τον οφθαλμό. Μάλιστα, λέγεται ότι κατά τη στιγμή της γέννησής του «ακούστηκε φωνή, ότι έρχεται στο φως ο κύριος των πάντων» (Πλουτάρχου, Ηθικά 355Ε).

Την ίδια ημέρα, οι Πέρσες τιμούσαν με τελετουργίες τη γέννηση του Μίθρα, όπως και οι Έλληνες τη γέννηση του Ηρακλή, του Βάκχου και του Άδωνη. Οι Πατέρες της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας στα κείμενά τους αναφέρονται σε τελετές εορτασμού των γενεθλίων του Άδωνη σε μία σπηλιά της Βηθλεέμ. Πρόκειται για το ίδιο εσσαϊκό σπήλαιο όπου γεννήθηκε το θείο βρέφος.

Παρόμοια, οι αρχαίοι Γερμανοί, αιώνες πριν από τη γέννηση του Χριστού, εόρταζαν κάθε χρόνο την ιερή περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου, την οποία αποκαλούσαν «Yule».

Η λέξη αυτή στα γαλλικά λέγεται «Noel» και είναι αντίστοιχη με τη χαλδαϊκή «Nule». Αλλά και οι αρχαίοι Σκανδιναβοί αποκαλούσαν «Jul» χειμερινό ηλιοστάσιο και το θεωρούσαν ως η «μητέρα νύχτα».

Στη Βρετανία και την Ιρλανδία οι Δρυίδες εόρταζαν την 25η Δεκεμβρίου και άναβαν φωτιές στις κορυφές των λόφων. Η χρησιμοποίηση πράσινων κλάδων και γκυ τα Χριστούγεννα προέρχεται από αρχαίες πρακτικές. Ο Κόιντος Τερτυλλιανός (155-240 μ.Χ.), πολυγραφότατος Πατέρας της λατινικής εκκλησίας, επισημαίνει ότι η προαναφερόμενη χρήση αποτελεί «κατάφωρη ειδωλολατρία».

Η πεποίθηση ότι οι Υιοί του Θεού και ότι πολύ αξιόλογοι ηγέτες γεννήθηκαν κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, είναι μια δοξασία που έχει μυστικιστικό χαρακτήρα. Αφορά τις αρχές της μετενσάρκωσης, τους κοσμικούς κύκλους ύπαρξης και τους κοσμικούς νόμους που σχετίζονται με την περιοδική και προοδευτική εξέλιξη του πολιτισμού. Οι αυθεντίες της εκκλησίας, προκειμένου να δομήσουν μια νέα θεολογία με συγκεκριμένες αρχές και δόγματα, έπρεπε να αγνοήσουν και να παραμερίσουν πολλά στοιχεία που ήταν μη συμβατά με τους στόχους τους. Στο πλαίσιο αυτό αποτέλεσαν «θεολογικές αναγκαιότητες» μερικές αλλαγές και κάποια εφευρήματα σχετικά με τις παραδόσεις που αφορούσαν τη ζωή του Ιησού.

*συγγραφέας – ψυχίατρος