Το… δύσκολο 2025

Του Μανώλη Κοττάκη

Το 2024 ρίχνει αυλαία μέσα σε ένα εξαιρετικά περίεργο οικονομικό και γεωπολιτικό κλίμα. Οικονομικό διότι πληροφορίες που μας φτάνουν από διάφορα οικονομικά κέντρα στην Ευρώπη μάς «ενημερώνουν» ότι αυτή την περίοδο «ξεσκονίζονται» το προφίλ του δημόσιου χρέους αλλά και γενικότερα τα στατιστικά των οικονομιών όλων των ευρωπαϊκών χωρών, με πρώτη βεβαίως τη Γαλλία, η οποία έχει τεράστιες αποπληρωμές το 2025, αλλά (μεταξύ των υπόλοιπων χωρών) και την Ελλάδα.

Το χρέος της ως ποσοστό επί του ΑΕΠ μπορεί να έχει αποκλιμακωθεί εντυπωσιακά στην περιοχή πέριξ του 150%, συν πλην, ωστόσο σε απόλυτους αριθμούς είναι κατά πολύ μεγαλύτερο από το χρέος με το οποίο υπήχθη η Ελλάς στα Μνημόνια το 2010 και γι’ αυτό η κατάσταση της οικονομίας μας θεωρείται εξαιρετικά ευάλωτη. Παρά τις ωραιοποιήσεις.

Κάτι που δήλωσε ευθέως και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας στον «Εθνικό Κήρυκα». Όπως τόνισε, «η ανάπτυξη από τη δεκαετή κρίση χρέους παραμένει ημιτελής», η σύγκλιση με την ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται προσπάθεια, ενώ πρόφερε και την απαγορευμένη φράση «βιωσιμότητα χρέους», μολονότι τη θεώρησε «διασφαλισμένη».

Σημειωτέον ότι η Γαλλία, που έχει πολύ μικρότερο ποσοστό χρέους επί του ΑΕΠ σε σύγκριση με την Ελλάδα, έχει ήδη δεχθεί ισχυρή σύσταση για τη μείωσή του, γεγονός που ωθεί κάποιους να διασυνδέουν τη σιωπή της Κομισιόν για το ελληνικό χρέος με τις εξελίξεις στο Αιγαίο. Ανταλλαγές; Συνωμοσιολογία; Πάντως κάποτε ο κύριος Μητσοτάκης επί ΣΥΡΙΖΑ συνέδεσε το Σκοπιανό με τις συντάξεις. Συμβαίνουν αυτά. Δεν είναι πάντα συνωμοσίες.

Η σπουδή της Ελλάδος να βγει στις αγορές πάντως αμέσως με τη νέα χρονιά, πριν ενδεχομένως εκτοξευθούν τα επιτόκια, αλλά και η βιασύνη να συγκεντρώσει το συντομότερο δυνατό έσοδα από τη φορολογία (γι’ αυτό δεν δίνεται παράταση στην πληρωμή των τελών κυκλοφορίας) μας δείχνουν ότι υπό ακραίες προϋποθέσεις μπορεί να έχουμε από εθνική κρίση έως πολιτειακή κρίση. Ή και τα δύο μαζί. Δεν είναι αυτό το βασικό σενάριο αυτή τη στιγμή και δεν μας προκύπτει από διασταύρωση πληροφοριών. Το ξεκαθαρίζουμε.

Επειδή η πείρα όμως μας έχει διδάξει ότι οι εξελίξεις πολλές φορές περνάνε φευγαλέα από μπροστά μας υπό μορφή φήμης ή πληροφορίας την οποία υποτιμούμε γιατί δεν τη θεωρούμε σοβαρή αλλά «αδέσποτη», οφείλουμε να καταθέσουμε πως, όταν αναφερόμαστε σε πολιτειακή κρίση, αναφερόμαστε σε εκλογές με αφορμή την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας, κι ας έχει αποσυνδεθεί η εκλογή από τη λαϊκή ετυμηγορία με το νέο Σύνταγμα. Αν ο πρωθυπουργός προκαλέσει την Κοινοβουλευτική Ομάδα του με την επιλογή του, έχει σχέδιο.

Και όταν αναφερόμαστε σε εθνική κρίση, παραπέμπουμε σε κάποιο πραγματικό ή σκηνοθετημένο επεισόδιο στο Αιγαίο μέσα στον Ιανουάριο, που θα επιχειρήσει ξανά το ιταλικό ερευνητικό να κάνει έρευνες στην Κάσο, πάλι με τελική κατάληξη τις εκλογές.

Και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε περίπτωση που η επιλογή του πρωθυπουργού αμφισβητηθεί από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας, και ένα ελεγχόμενο θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο θα μπορούσαν να οδηγήσουν υπό προϋποθέσεις σε εθνική πολιτική αναμέτρηση. Με την αντιπολίτευση τελείως ανέτοιμη.

Αναμέτρηση η οποία θα μπορούσε να είναι και διπλή, ούτως ώστε η Νέα Δημοκρατία, υπό το καθεστώς εκβιαστικών διλημμάτων για τα εθνικά θέματα και τους θεσμούς, να εκβιάσει την αυτοδυναμία. (Πληροφορούμαστε ότι ο κύριος Ανδρουλάκης απορρίπτει την υποψηφιότητα της κυρίας Σακελλαροπούλου ως ακατάλληλης, ειδικώς μετά την ανοιχτή προτίμησή της στο πρόσωπο του Χάρη Δούκα κατά τη διάρκεια της εσωκομματικής αναμέτρησης για την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ.)

Επαναλαμβάνω, αυτό δεν είναι το βασικό σενάριο αυτή τη στιγμή, αλλά δεν γίνεται να αγνοούμε και τα σημάδια. Ο τουρκικός Τύπος, για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή ανεβάζει τους τόνους της έντασης εναντίον της πατρίδας μας κατακόρυφα και αιφνιδιαστικά, ενώ η κυβέρνηση στην Ελλάδα προσπαθεί να καλλιεργήσει την εντελώς αντίθετη εικόνα.

Ο χορός της κλιμάκωσης των δημοσιευμάτων των τελευταίων επτά ημερών άρχισε με ρεπορτάζ για την κατασκευή έργων ενεργειακής αυτονομίας στο Φαρμακονήσι, τα οποία έγιναν πριν από δύο ολόκληρους μήνες και τα οποία οι Τούρκοι, όπως αποκαλύψαμε, επιχείρησαν να παρεμποδίσουν με προβολείς. Ξαφνικά, γίνονται πρώτο θέμα στον τουρκικό Τύπο τώρα και όχι τότε. Ακολούθησαν οι δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Κύπρου κατά «βαρβάρων», που δεν τους άρεσαν. Οι δηλώσεις Ακάρ για το Καστελόριζο. Και κορύφωσαν με δημοσιεύματα κατά του πρωθυπουργού, τον οποίο θεωρούν… πολεμοχαρή και… σκληρό διαπραγματευτή.

Αυτή η άνοδος του θερμομέτρου είναι πάρα πολύ πιθανό να συνεχιστεί και μέσα στον Ιανουάριο. Οι Τούρκοι, μετά την επικράτησή τους στη Συρία, υπέγραψαν συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με την Ισπανία και την Ιταλία (τώρα γίνεται ακόμα πιο ξεκάθαρο γιατί το ιταλικό ερευνητικό που είχε μισθώσει η Ελληνική Δημοκρατία ζήτησε άδεια από την τουρκική φρεγάτα για έρευνες στην ελληνική ΑΟΖ στην Κάσο), ενώ ενεργοποίησαν-όπλισαν και τους ρωσικούς πυραύλους S-400.

Αν επιλέξουν με τον αέρα των νικητών στη Συρία να πιέσουν τα πράγματα στο Αιγαίο αμέσως μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ, τότε θα είναι εντελώς ξεκάθαρο γιατί έπαιζαν τις καθυστερήσεις επί σχεδόν δύο χρόνια και σταμάτησαν τις παραβιάσεις. Για να κερδίσουν χρόνο μέχρι να συνεννοηθούν με τη νέα αμερικανική διοίκηση, αν μπορούν να τα καταφέρουν, βεβαίως.

Ένα θερμό επεισόδιο μπορεί να προκαλέσει και εκλογές, αλλά έπειτα από αυτές και τον μεγάλο συμβιβασμό τον οποίο ονειρεύονται διάφορα κέντρα εντός και εκτός χώρας. Ο πρόεδρος Τραμπ, άλλωστε, στην προηγούμενη θητεία του το 2020 είχε προτείνει στον πρωθυπουργό να προχωρήσει στη σύγκρουση «γιατί μόνο μέσα από μία κρίση δίνονται λύσεις». Οι πρώτες δηλώσεις του για τον Παναμά, τη διώρυγα και τη Γροιλανδία δείχνουν ότι ο αναθεωρητισμός γίνεται παγκόσμιο δόγμα. Θα λείπουν οι Τούρκοι από αυτό;

Το άλλο σενάριο είναι η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, για την οποία αυτή τη στιγμή ένα σενάριο «λέει» πως, αν τμήμα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Νέας Δημοκρατίας καταψηφίσει την επιλογή του πρωθυπουργού, τότε εκείνος θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από το Κοινοβούλιο. Είναι μια εκδοχή η οποία δεν συγκεντρώνει πιθανότητες αυτή τη στιγμή.

Το Μαξίμου θεωρεί τους βουλευτές «όρνιθες». Τόσο πολύ τους σέβεται. Αλλά αν σκηνοθετηθεί κλίμα έντασης, οι εκλογές είναι μια εκδοχή. Βεβαίως, πρόκειται για ένα σχέδιο με τεράστιο πολιτικό ρίσκο. Και η άποψη που συνηγορεί ότι δεν είναι πιθανό βασίζει τα επιχειρήματά της στο γεγονός ότι σήμερα η Νέα Δημοκρατία έχει 156 βουλευτές και είναι αυτοδύναμη, ενώ αύριο, παρά την αισιοδοξία για αυτοδυναμία, θα συγκροτηθεί πιθανώς κυβέρνηση συνεργασίας και ο πρωθυπουργός θα «ελέγχεται» ως όμηρος και από άλλα κέντρα. Κάτι το οποίο απεχθάνεται. Δεν του αρέσει να μοιράζεται την εξουσία του. Το σιχαίνεται. Και σε κάθε περίπτωση, αν συνεχίσει να ονειρεύεται ευρωπαϊκά αξιώματα, πρέπει να είναι πρωθυπουργός και όχι απλός ιδιώτης τον κρίσιμο χρόνο.

Τι θα συμβεί στο τέλος θα το δούμε. Εμείς δεν κάνουμε πρόβλεψη ούτε είμαστε το μαντείο. Καταγράφουμε τις πληροφορίες. Και δεσμευόμαστε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της επόμενης χρονιάς (όπως βεβαίως κάνουμε πάντοτε, αλλά πολύ δε περισσότερο τώρα) θα καταγράφουμε τις πληροφορίες που κυκλοφορούν, είτε επιβεβαιώνονται είτε όχι.

Σε καθεστώς ελέγχου της ενημέρωσης και εμπάργκο της βασικής πληροφόρησης τίποτε δεν «πετιέται» ούτε υποτιμάται. Όλα έχουν αξία, έστω και εφήμερη. Το ρεπορτάζ πάντοτε θα προέχει.