Του Απόστολου Αποστόλου*
Τι είναι πολιτική υποκουλτούρα; Πολιτική υποκουλτούρα είναι να μεταθέτεις το κέντρο βάρος της πολιτικής σε πλευρές που πλήττουν σοβαρά τους κεντροθετημένους στόχους του δημοκρατικού ενδιαφέροντος. Συναντάται όταν η πολιτική κινείται στο περιθώριο μιας δευτερεύουσας λειτουργίας και τροφοδοτεί μια ρητορική και μια κοινωνική κινητικότητα στα περιορισμένα περιθώρια της ελαφρότητας. Εκεί, δηλαδή, όπου κυριαρχούν η απολιτικοποίηση της πολιτικής, τα ψευδογεγονότα, η ψευδοϊστορία, η σκηνοθετημένη περιπάθεια της πραγματικότητας, η επινόηση πειστικών παρουσιάσεων που δεν είναι ούτε αληθείς ούτε ψευδείς, και εκεί όπου αναφύονται ψευδή διλήμματα ατέρμονων συζητήσεων.
Στην πράξη λοιπόν η πολιτική υποκουλτούρα είναι ο λαϊκισμός του πλεονάσματος στην οικονομία, που εκφράζεται σήμερα από την κυβέρνηση της Ν.Δ. και τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι, δηλαδή, η ευημερία των αριθμών και το απέλπιδο των πολιτών. Είναι τα επιδόματα της κυβέρνησης (παλιά ρωμαϊκή συνταγή για την επιβίωση του όχλου) και η εξαναγκαστική συνήθεια σε αυτά (στα επιδόματα) του λαού. Είναι τα κομψά ψέματα που συνοδεύονται από περιπαθείς χειρονομίες. Στα παραπάνω πλειοδοτεί η κυβέρνηση της Ν.Δ. και κυρίως ο κ. Μητσοτάκης.
Πολιτική υποκουλτούρα είναι να χρησιμοποιείται ο εξαντλημένος προοδευτισμός πριν από 150 και πλέον χρόνια ως πρωτοπορία. Επίσης, είναι η δημιουργία υγειονομικών πολιτικών ζωνών μεταξύ εκσυγχρονιστών και συντηρητικών. Είναι τα ψυχολογικά απωθημένα του εξελικτικού προβιβασμού, μέσα από χίλιες μεταμορφώσεις «ενός δήθεν καλού», που καταλήγουν σε ευκαιρίες και κέρδη των θλιβερών πολιτικών. Στα παραπάνω κρηπιδώματα θεμελίωσης είναι στρατευμένοι και ομόστοιχοι τόσο οι αριστεριστές όσο και οι νεοφιλελεύθεροι.
Πολιτική υποκουλτούρα είναι όταν οι πολιτικοί ενδιαφέρονται περισσότερο για το μέγεθος της αναγνωρισιμότητάς τους, για την επωνυμία τους, για τον χαρακτήρα του μεγαλείου τους. (Εδώ πλειοδοτούν οι νεοδημοκράτες πολιτικοί.) Πολιτική υποκουλτούρα είναι η σιωπή και η αδιαφορία μπροστά στην υπεράσπιση των κοινωνικών και εθνικών ζητημάτων. Η επαγγελματοποίηση της πολιτικής με τις εσωτερικές δομές της που καθιστούν την πολιτική ολιγοκρατισμό. Επίσης, στην πολιτική υποκουλτούρα εντάσσονται οι θρασύδειλοι πολιτικοί γυρολόγοι, «θεωρούντες» και «αναθεωρούντες» με το σύμπλεγμα του αυτόμολου. Εδώ συνασπίζονται άπαντες, όλων των κομμάτων. Αλλά, επίσης, όταν η πολιτική ηθικότητα εκπίπτει σε πράξη ατομικής σκοπιμότητας, η οποία αναιρεί ευθέως όλες τις πτυχές της ηθικής.
Πολιτική υποκουλτούρα είναι όλοι εκείνοι που θεωρούν ότι το πολιτικό σύστημα προχωρεί με κλωστές, και όσο πιο δεμένος είναι ο πολιτικός με τις κλωστές του συστήματος τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει. Επίσης, πολιτική υποκουλτούρα είναι όταν οι πολιτικοί φωνασκούν για προβλήματα ληγμένα από καιρό, ενώ εκείνα που επείγουν παραμένουν άλυτα, δυσχερή, επίφοβα, τα οποία βέβαια παραγκωνίζονται επιμελώς. Αλλά πολιτική υποκουλτούρα είναι όταν το ένα χέρι νίβει το άλλο (τα πλυντήρια της πολιτικής είναι άφθονα στην Ελλάδα) και τα δύο τελικά φασκελώνουν τους ψηφοφόρους τους.
Με όλα τα παραπάνω, η πολιτική υποκουλτούρα καλλιεργεί τον εμπύρετο μηδενισμό της πολιτικής δράσης, τις ασύστατες εκλογικεύσεις, παρανοώντας και παραφθείροντας κάθε προσπάθεια βελτίωσης της ζωής των πολιτών. Παραφράζοντας τον Ζαν Κοκτό, θα λέγαμε ότι «πολιτική υποκουλτούρα είναι όταν η βλακεία αρχίζει να σκέφτεται».
*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
