Ο Γερμανός καγκελάριος έχασε το απόγευμα της Δευτέρας την εμπιστοσύνη της Μπούντεσταγκ, ανοίγοντας τον δρόμο για προσφυγή στις κάλπες στις 23 Φεβρουαρίου
Από τη Μαρία Δεναξά
Θα ξαναζήσει το SPD τον Φεβρουάριο το δράμα του 2005, όταν οι πρόωρες εκλογές που προκήρυξε ο Γκέρχαρντ Σρέντερ οδήγησαν σε εκλογική ήττα; Πρόκειται για ένα ριψοκίνδυνο στοίχημα για τον Όλαφ Σολτς, που έχασε, όπως αναμενόταν, το απόγευμα της Δευτέρας την εμπιστοσύνη της Μπούντεσταγκ, ανοίγοντας τον δρόμο για πρόωρες βουλευτικές εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου. Μια σπάνια κίνηση στην πολιτική ιστορία της Γερμανίας.
«Στόχος μου είναι να επισπεύσω τις βουλευτικές εκλογές» εξήγησε ο Σολτς στην ομιλία του ενώπιον της Εθνοσυνέλευσης, υπενθυμίζοντας τον εξαιρετικό χαρακτήρα της ψήφου εμπιστοσύνης, η οποία έχει χρησιμοποιηθεί μόνο πέντε φορές πριν από αυτόν στην ιστορία της γερμανικής δημοκρατίας και είναι ο πρωταρχικός μηχανισμός για τη διάλυση του Κοινοβουλίου και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών στη Γερμανία.
Σε δύο από αυτές τις περιπτώσεις, ο στόχος ήταν οι προκάτοχοί του να εξασφαλίσουν την ανανεωμένη υποστήριξη της Μπούντεσταγκ. Στις άλλες τρεις, ο στόχος ήταν να μπορέσουν να διαλύσουν την Εθνοσυνέλευση και να προκηρύξουν νέες εκλογές.
Ύστερα από τρεις ώρες τεταμένης και ενίοτε οξείας συζήτησης, ο Όλαφ Σολτς, σύμφωνα με τις επιθυμίες του, «έχασε» την εμπιστοσύνη. Με εξαίρεση τους βουλευτές του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματός του (SPD), όλα τα πολιτικά κόμματα ψήφισαν εναντίον του ή απείχαν.
Ιστορικό γεγονός
Όπως έχουν επισημάνει αρκετοί πολιτικοί αναλυτές, η υποβολή της ψήφου εμπιστοσύνης παραμένει ένα ιστορικό γεγονός στη Γερμανία, της οποίας η Ιστορία έχει καταστήσει τη σταθερότητα πυλώνα της πολιτικής της κουλτούρας.
Το εργαλείο αυτό χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά τον Ιούλιο του 2005, από τον πρώην μέντορα του Όλαφ Σολτς, τον Γκέρχαρντ Σρέντερ. Εκείνη την εποχή, ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος ηγείτο ενός συνασπισμού με τους Πρασίνους (Bündnis 90/Die Grünen) και είχε την πλειοψηφία στην Μπούντεσταγκ. Αντιμέτωπος όμως με την απροθυμία του δικού του στρατοπέδου να στηρίξει τις εξαιρετικά αντιδημοφιλείς οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις της Ατζέντας 2010, ο Σρέντερ αποφάσισε να αφήσει τους ψηφοφόρους να επιλέξουν, με την πεποίθηση ότι θα βγει ισχυρότερος από αυτό το στοίχημα.
Η στρατηγική του Σολτς θυμίζει εκείνη του Σρέντερ, ο οποίος τελικά έχασε την εξουσία από την Άνγκελα Μέρκελ, πριν από 19 χρόνια. Σε αντίθεση όμως με τον Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο Όλαφ Σολτς δεν είχε άλλη επιλογή μετά την απώλεια της πλειοψηφίας στην Μπούντεσταγκ.
Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δίνουν στο SPD λίγες πιθανότητες επιτυχίας.
«Έθεσα το ζήτημα της ψήφου εμπιστοσύνης όχι με στόχο να το κερδίσω, αλλά να το χάσω, ώστε ο ομοσπονδιακός πρόεδρος να διαλύσει την Μπούντεσταγκ» υπενθύμισε ο Σρέντερ σε συνέντευξή του το Σαββατοκύριακο στην εφημερίδα «Süddeutsche Zeitung».
Ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, που όντως έχασε την εμπιστοσύνη των βουλευτών, όπως σκόπευε, είχε δηλώσει ότι «δεν κοιμόταν ολόκληρες νύχτες», μη γνωρίζοντας αν ο τότε πρόεδρος της δημοκρατίας Χορστ Κέλερ θα ακολουθούσε το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας και θα προκήρυττε νέες εκλογές ή όχι.
«Αν ο ομοσπονδιακός πρόεδρος έλεγε ότι δεν ήθελε να διαλύσει τη Μπούντεσταγκ, τι θα κάναμε; Θα ήταν μια διπλή ντροπή» δήλωσε ο πρώην καγκελάριος στη «SZ».
Εκ των υστέρων, ο Σρέντερ δεν θα έπρεπε να φοβάται τόσο τον πρόεδρο της δημοκρατίας όσο το εκλογικό σώμα. Στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον Οκτώβριο του 2005, το κόμμα του ήρθε δεύτερο, λίγες μόλις μονάδες πίσω από το CDU της Άνγκελα Μέρκελ. Η Γερμανία θυμάται ακόμη εκείνη την περίφημη εκλογική βραδιά, όταν ο Σρέντερ, ένας πικραμένος ηττημένος, ισχυρίστηκε ότι νίκησε. Λίγες εβδομάδες αργότερα, παρέδωσε απρόθυμα την Καγκελαρία στη νεαρή Άνγκελα Μέρκελ, η οποία κέρδισε άλλες τρεις βουλευτικές εκλογές και κυβέρνησε τη χώρα επί 16 ολόκληρα χρόνια.
«Πόκερ» που μπορεί να έχει οδυνηρή κατάληξη για το SPD, όπως το 2005
Μεταξύ του Γκέρχαρντ Σρέντερ και του Όλαφ Σολτς υπάρχει μια σημαντική διαφορά: ο Σολτς δεν είχε άλλη επιλογή. Αλλά και το πόκερ του Σολτς μπορεί να έχει την ίδια οδυνηρή κατάληξη για το SPD όπως το 2005, σύμφωνα με διάφορες δημοσκοπήσεις.
Στην καλύτερη περίπτωση, οι Σοσιαλδημοκράτες πιστώνονται το 17% της πρόθεσης ψήφου, πολύ πίσω από τους Χριστιανοδημοκράτες του Φρίντριχ Μερτς (CDU/CSU) και τη ριζοσπαστική δεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD).
Όσο για τον Όλαφ Σολτς, είναι ένα από τα πιο αντιπαθή πολιτικά πρόσωπα της χώρας, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία.
«Πάντα τον υποτιμούσαν, αλλά δεν αποκλείω να κερδίσει, όπως έκανε το 2021» υποστηρίζει η πολιτική αναλύτρια Τζούλια Ρέουσενμπαχ από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. «Τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν πολύ γρήγορα σε μια τόσο σύντομη προεκλογική εκστρατεία. Οι άλλοι υποψήφιοι θα πρέπει να αποφύγουν τυχόν λάθη» τονίζει.
Ο Σολτς πιστεύει ακράδαντα σε αυτό, καθώς υπενθυμίζει ξανά και ξανά ότι όλες οι δημοσκοπήσεις είχαν προβλέψει πως το κόμμα του θα έχανε το 2021. Όμως, το SPD επικράτησε, έστω και οριακά.
Σε αντίθεση με τον Γκέρχαρντ Σρέντερ το 2005, ο οποίος απολάμβανε την πλειοψηφία στην Μπούντεσταγκ, κανείς δεν κατηγορεί τον Σολτς ότι χρησιμοποίησε το ζήτημα της ψήφου εμπιστοσύνης για να «ενισχύσει την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία». Ο Σολτς δεν είχε άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιήσει αυτό το συνταγματικό εργαλείο μετά την αποχώρηση του Φιλελεύθερου υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ από την κυβέρνηση, που σήμαινε το πρόωρο τέλος της, πριν από έναν μήνα.
Στην αντιπολίτευση, αλλά ακόμη και στο εσωτερικό της κυβέρνησης Σολτς υπάρχει πραγματική ανακούφιση για το τέλος του τριμερούς συνασπισμού, μοναδικού στην ιστορία της Γερμανίας, αλλά πολύ δύσκολου στην άσκηση διακυβέρνησης, μεταξύ Σοσιαλδημοκρατών, Φιλελευθέρων και Πρασίνων.
Εδώ και μήνες, η συντηρητική Δεξιά και η ριζοσπαστική Δεξιά ζητούσαν την παραίτηση του καγκελαρίου και τη διεξαγωγή νέων εκλογών, με τη βεβαιότητα ότι θα βγουν νικητές. Σωστό ή λάθος; Η απάντηση θα δοθεί στις 23 Φεβρουαρίου.
Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»
