Του Σάββα Καλεντερίδη
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1922, κι ενώ ήταν σε εξέλιξη η γενοκτονία των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων, ο τουρκικός στρατός εισήλθε στην πόλη της Σμύρνης. Μαζί εισήλθε και ο στρατηγός Νουρετίν, ο οποίος είχε διατελέσει διοικητής της Κεντρικής Στρατιάς, με έδρα την Αμάσεια, η οποία είχε συσταθεί με αποκλειστικό σκοπό την ολοκλήρωση της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Ο Νουρετίν παραπέμφθηκε σε δίκη, έπειτα από πρωτοβουλία βουλευτών της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, για τα στυγερά εγκλήματά του εις βάρος των Ελλήνων του Πόντου. Τον έσωσε από την καταδίκη με προσωπική παρέμβαση ο Μουσταφά Κεμάλ, ο οποίος το 1922 τον τοποθέτησε στη θέση του διοικητή της 1ης Στρατιάς, κατά τη μεγάλη αντεπίθεση του τουρκικού στρατού, που κατέληξε στην κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου.
Με την είσοδο του τουρκικού στρατού στην πόλη της Σμύρνης, ο Νουρετίν ανέλαβε στρατιωτικός και πολιτικός διοικητής και εγκαταστάθηκε στο Διοικητήριο (Κονάκ) της πόλης, όπου άρχισε να σχεδιάζει την επόμενη ημέρα. Δηλαδή τη δολοφονία της θρησκευτικής ηγεσίας της πόλης και μετά την πυρπόλησή της.
Ο Γάλλος πρόξενος, κοινωνός των σχεδίων του Νουρετίν, κάλεσε τον μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο, τον ενημέρωσε για τον επικείμενο θάνατό του και του πρότεινε να επιβιβαστεί σε βάρκα, για να μεταφερθεί σε γαλλικό πλοίο, για να φθάσει σώος στην Ελλάδα. Ο μητροπολίτης Χρυσόστομος αρνήθηκε και την επομένη ο Νουρετίν τον παρέδωσε στο μαινόμενο πλήθος, το οποίο τον κατακρεούργησε. Δεν έχει βρεθεί ποτέ το λείψανό του ούτε η τοποθεσία της ταφής του.
Από τη νύχτα της 19ης Νοεμβρίου οι τζιχαντιστές, που εξοπλίστηκαν και ενεργούν με βάση σχέδιο του Ερντογάν και του τουρκικού κράτους για εξόντωση των ελληνορθόδοξων χριστιανών, των αλαουιτών και των Κούρδων της περιοχής, για την προσάρτηση της ευρύτερης περιοχής Χαλεπίου και Ιντλίμπ στην Τουρκία, ελέγχουν την ιστορική πόλη του Χαλεπίου, έδρα της ομώνυμης μητρόπολης του ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Αντιοχείας.
Ο μητροπολίτης Χαλεπίου Εφραίμ Μααλούλι, που σπούδασε θεολογία στη Θεολογική Σχολή του ΕΚΠΑ, ενώ είχαν εισέλθει οι τζιχαντιστές στην πόλη, αρνήθηκε να εγκαταλείψει το ποίμνιό του και εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
Ποιμαντική επιστολή από τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Εφραίμ Μααλούλι, μητροπολίτη Χαλεπίου, Αλεξανδρέττας και των Εξαρτημάτων τους
30 Νοεμβρίου 2024
«Αγαπητά μας παιδιά, είθε η ειρήνη του Κυρίου να είναι μαζί σας.
Καταρχάς, θα ήθελα να σας χαιρετήσω και να σας πω: Καλησπέρα, ευχόμενος ο κόσμος μας να παραμείνει σε ειρήνη και εσείς να είστε υγιείς.
Ευχαριστούμε όλους όσοι επικοινώνησαν μαζί μας για να βεβαιωθούν για την κατάστασή μας, εμείς που παραμένουμε στο Χαλέπι. Σας διαβεβαιώνουμε όλους ότι είμαστε καλά, δόξα τω Θεώ.
Υπό αυτές τις συνθήκες, αγαπητοί, είναι σοφό για όσους παραμένουν στο Χαλέπι να αποφεύγουν τις μετακινήσεις, να διατηρούν την ηρεμία και την υπομονή τους και να προσεύχονται στον Κύριο, ζητώντας το έλεός Του για τον κόσμο και να φέρει ειρήνη σε αυτόν. Για όσους μας άφησαν, προσευχόμαστε στον Κύριο να καθοδηγήσει τα βήματά τους και να φτάσουν με ασφάλεια στον προορισμό τους.
Διαβεβαιώνουμε εσάς, τα αγαπητά μας παιδιά στο Χαλέπι, ότι παραμένουμε εδώ στο Χαλέπι δίπλα στο ποίμνιό μας σε όλες τις συνθήκες, από τις πιο δύσκολες μέχρι τις πιο όμορφες. Αυτή είναι η ποιμαντική μας αποστολή, και θα παραμείνουμε σταθεροί σε αυτήν. Θα είμαστε στήριγμά σας όταν μας χρειαστείτε, οπότε μην διστάσετε να επικοινωνήσετε απευθείας μαζί μας.
Σας διαβεβαιώνουμε ότι οι προσευχές θα συνεχιστούν στις εκκλησίες μας, ανάλογα με τις συνθήκες και τις διαθέσιμες δυνατότητες. Με την προσευχή, αγαπητοί, καταθέτουμε τα βάρη μας στον Θεό και στηρίζουμε την ελπίδα μας σε Αυτόν. Γι’ αυτό σας λέω: Να προσεύχεστε αδιάλειπτα. Ας υπομείνουμε συμμετέχοντας στον δρόμο του Σταυρού του Χριστού, μέχρι να αναστηθούμε μαζί Του στην Ανάστασή Του».
Ο μητροπολίτης Χαλεπίου Εφραίμ, ακολουθώντας τα βήματα του Χρυσοστόμου Σμύρνης, έμεινε εκεί, με το ποίμνιό του, υπερασπιζόμενος τα όσια και τα ιερά της θέσης του.
Λίγες ημέρες μετά, η Ελληνική Οργάνωση Αντιοχείας δημοσίευσε ανοιχτή επιστολή που απευθύνεται προς τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας. Πρόκειται για κραυγή αγωνίας μιας ιστορικής κοινότητας, η οποία κινδυνεύει με εξόντωση και καλεί σε βοήθεια την Ελλάδα. Είναι μία επιστολή που σπάει κόκαλα και καρδιές:
«Επιστολή προς τον εξοχότατο κ. Γιώργο Γεραπετρίτη,
υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος.
Στο Χαλέπι τα παιδιά των συγγενών μας και οι οικογένειές τους ζουν σε μεγάλο κίνδυνο. Η ζωή τους κινδυνεύει, εγκαταλείπονται για να αντιμετωπίσουν τη μοίρα τους. Τον περασμένο μήνα σημάδεψαν την τραγική ανάμνηση της σφαγής του 1850 στο Χαλέπι, όπου καταστράφηκαν χριστιανικές συνοικίες.
Ένας από τους λόγους αυτής της τραγωδίας ήταν η υποστήριξη που έδωσαν οι Έλληνες της Αντιόχειας στο Χαλέπι στην Ελληνική Επανάσταση. Αν και τα σύνορα μας χωρίζουν, το αίμα που χύθηκε στο Χαλέπι είναι το ίδιο αίμα που χύθηκε στον αγώνα για την Ελλάδα.
Είναι το αίμα των προγόνων μας, που έμειναν ενωμένοι ως Έλληνες, ως ορθόδοξοι χριστιανοί και ως υπερασπιστές της ελληνικής ταυτότητας. Για αιώνες έχουμε υποστεί καταπίεση -υπό τους Οθωμανούς και κατά τη διάρκεια της ισλαμικής κυριαρχίας- επειδή ποτέ δεν εγκαταλείψαμε τη σύνδεσή μας με την Κωνσταντινούπολη και την υπόλοιπη Ελλάδα.
Σήμερα οι χριστιανοί του Χαλεπίου στέκονται μόνοι. Το καθεστώς έχει εγκαταλείψει τις γειτονιές μας, αφήνοντάς μας να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις μόνοι μας. Δεν σας ξεχάσαμε όμως. Ακόμη και κάτω από αιώνες διωγμού κρατήσαμε ζωντανή την πίστη μας, τα ονόματά μας και τη βυζαντινή μας κληρονομιά.
Μείναμε πάντα πιστοί στην Ελλάδα, ακόμα κι όταν μας κόστισε ακριβά. Σας καλούμε τώρα, αδελφοί και αδελφές μας, με πίστη και κληρονομιά, να δράσετε. Το Χαλέπι ήταν κάποτε η μεγαλύτερη χριστιανική πόλη του Λεβάντε, κέντρο του ελληνικού πολιτισμού, της πίστης και της τέχνης. Μην το αφήσετε να πέσει.
Χρησιμοποιήστε όλη τη διπλωματική δύναμη της Ελλάδας για να προστατέψετε τους χριστιανούς του Χαλεπίου. Συνεργαστείτε με τα έθνη -Τουρκία, Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα- για να διασφαλίσετε ότι αυτή η αρχαία κοινότητα θα επιβιώσει.
Τα παιδιά του Χαλεπίου, που οι πρόγονοί τους στήριξαν την Ελλάδα στις πιο μαύρες εποχές της, βασίζονται σε εσάς. Το αίμα στις φλέβες τους είναι ίδιο με το δικό σας. Το μέλλον τους είναι συνδεδεμένο με το δικό σας, όπως ήταν πάντα.
Η Ελληνική Οργάνωση της Αντιόχειας»
Εμείς, από την πλευρά μας, ευχόμαστε έστω και τώρα η Ελλάδα να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να αποτρέψει τη γενοκτονία των Ελληνορθοδόξων της περιοχής και να συνειδητοποιήσει ποιοι είναι και τι πρεσβεύουν οι συνομιλητές της κυβέρνησης, Ερντογάν και Φιντάν.
Πριν να είναι πολύ αργά για τον Ελληνισμό της Κύπρου και της Ελλάδας.
