Σε «κουτσό άλογο» πόνταρε ο Μητσοτάκης

Του Βασίλη Γαλούπη

Δυο πόρτες έχει η ζωή, άνοιξα μια και μπήκα, τραγουδούσε κάποτε ο Στέλιος Καζαντζίδης. Για τον Μάικ Πομπέο θα μπορούσε να παραφραστεί ο στίχος σε «άνοιξα μια και… βγήκα». Ο ίδιος έστρωνε για καιρό μεθοδικά το χαλί της επιστροφής του στο υπουργείο Εξωτερικών. Ποντάροντας σωστά στην επικράτηση Τραμπ, αύξανε όσο πλησίαζαν οι εκλογές της 5^ης Νοεμβρίου τις παρασκηνιακές συναντήσεις του με ηγέτες κρατών και στελέχη κυβερνήσεων.

Αυτό που δεν υπολόγιζε ο Πομπέο ήταν πως ο Τραμπ δεν θα τον εμπιστευθεί ξανά. Αντί να ανοίξει τη μεγάλη πόρτα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, βρέθηκε τελικά στα αζήτητα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που επένδυε, μετά και την πρόσφατη συνάντησή τους, σχεδόν αποκλειστικά στο «χαρτί» Πομπέο, το είδε να καίγεται. Ο Ελληνας πρωθυπουργός ήταν ένα από τα πρωτοπαλίκαρα της πολιτικής Μπάιντεν. Ηλπιζε ότι ο Πομπέο θα τον βοηθήσει να έχει μια ομαλή υποδοχή από τον Τραμπ. Ο Μητσοτάκης πήρε γρήγορα την πρώτη κρυάδα, αφού ο Πομπέο αποδείχθηκε «κουτσό άλογο».

Τώρα ο Ελληνας πρωθυπουργός θα πρέπει να αλλάξει ατζέντα, αν θέλει να συνεννοείται στις ίδιες, και εντελώς διαφορετικές, συχνότητες που εκπέμπει ο Τραμπ. Λίγες μέρες μετά τη συνάντησή του σε ελληνικό εστιατόριο με τον Πομπέο και μόλις μερικές ώρες μετά την «πόρτα» στον πρώην ΥΠΕΞ από τον Τραμπ, ο Μητσοτάκης δέχθηκε χθες το τηλεφώνημα του νικητή των αμερικανικών εκλογών. Ο ένοικος του Μαξίμου δεν έχει άλλη επιλογή από το να ακολουθήσει τα νέα «θέλω» του Λευκού Οίκου…

Ενα απ’ αυτά τα «θέλω» έχει να κάνει με την Ουκρανία. Είναι και ο λόγος που ο Πομπέο θα μείνει εκτός κυβέρνησης Τραμπ. Το 2017 ο μεγιστάνας τον εμπιστεύτηκε τοποθετώντας τον στην κορυφή της πυραμίδας της CIA. Εναν χρόνο αργότερα τον αναβάθμισε σε υπουργό Εξωτερικών. Μέχρι να ηττηθεί στις εκλογές του 2020 οι σχέσεις των δύο ανδρών ήταν καλές. Εκεί που ράγισε κι έσπασε το γυαλί ήταν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

Ως τα τέλη του περασμένου Μαΐου οι «New York Times» έχριζαν ως πρώτο φαβορί για τη θέση του αντιπροέδρου, στην περίπτωση νίκης του Τραμπ, τον Πομπέο. Τα ρεπορτάζ τους, όμως, αποδείχθηκαν ανακριβή, αφού η κόντρα Τραμπ – Πομπέο είχε ξεπεράσει τα όρια της… θερμότητας. Ολα άρχισαν μετά τη ρωσική εισβολή. Τον Αύγουστο του 2022 ο Πομπέο εκδηλώθηκε για πρώτη φορά ανοιχτά σε βάρος του Τραμπ. Μετά την έφοδο του FBI στο σπίτι του πρώην προέδρου για το γνωστό θέμα της κατοχής απόρρητων εγγράφων, ο Πομπέο επέκρινε τη στάση Τραμπ: «Κανείς δεν μπορεί να βγάλει και να κρατήσει απόρρητες πληροφορίες έξω από το μέρος που θα έπρεπε να βρίσκονται τα διαβαθμισμένα έγγραφα. Αυτό είναι σίγουρα αλήθεια».

Με τον Πομπέο να υποστηρίζει εξαρχής σθεναρά την πολιτική Μπάιντεν στην Ουκρανία, μοιράζοντας πακτωλό δισεκατομμυρίων Αμερικανών φορολογουμένων στο διεφθαρμένο καθεστώς του Ζελένσκι, η απόστασή του από τις θέσεις Τραμπ έγιναν γρήγορα χαοτικές. Τον Μάρτιο του 2023, στο Συνέδριο Συντηρητικής Πολιτικής Δράσης, ο πρώην ΥΠΕΞ ήταν ακόμα πιο επιθετικός για τον Τραμπ: «Οι Ρεπουμπλικάνοι δεν πρέπει να ακολουθούν ηγέτες που είναι διασημότητες κι έχουν τη δική τους πολιτική ταυτότητα κι ατζέντα, αυτούς με τον φουσκωμένο εγωισμό που αρνούνται να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα». Λίγες μέρες αργότερα, κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο Fox News, ο Πομπέο ισχυρίστηκε ότι δεν αναφερόταν στον Τραμπ. Ομως, στην ίδια συνέντευξη φρόντισε να γίνει εκ νέου επικριτικός, αυτή τη φορά για τη δημοσιονομική πολιτική του πρώην αφεντικού του.

Το παιχνίδι του Πομπέο εκδηλώθηκε λίγες εβδομάδες αργότερα, όταν ανακοίνωσε την πρόθεσή του για την ηγεσία των Ρεπουμπλικάνων, με στόχο να είναι υποψήφιος πρόεδρος στις φετινές εκλογές. Μια πιθανή εκλογή του Πομπέο δεν θα επιφύλασσε αλλαγή ατζέντας στο Ουκρανικό και στις βασικές πολιτικές του Μπάιντεν. Επειτα από έντονες παρασκηνιακές διεργασίες και βλέποντας ότι η παρτίδα δεν του βγαίνει, ο Πομπέο αποφάσισε σύντομα, τον Απρίλιο του 2023, να αποσυρθεί από μια κούρσα που δεν είχε αρχίσει καν. «Δεν είναι ακόμα η στιγμή μου» είπε. Ταυτόχρονα έκανε ακόμα μία επίθεση, διά της πλαγίας, στον Τραμπ: «Νομίζω ότι οι Αμερικανοί διψούν για ανθρώπους που έχουν επιχειρήματα, όχι μόνο αναρτημένα tweets». Πρόσθεσε ακόμα πιο δηκτικά: «Μπορεί να μην είναι ο Τραμπ το κατάλληλο άτομο για την προεδρία».

Ο Πομπέο, όταν εκπροσωπούσε το Κάνσας στη Βουλή, είχε ασκήσει κριτική στον Τραμπ και πριν αυτός εκλεγεί το 2016. Προεκλογικά τον χαρακτήριζε «αυταρχικό». Ομως ο πρόεδρος των ΗΠΑ τον εμπιστεύτηκε κι έκτοτε ο Πομπέο άλλαξε μελωδία.

Από τότε έχουν αλλάξει πολλά. Ο πολυέξοδος και αδιέξοδος πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας έπρεπε να έχει ήδη τελειώσει, κατά τον Τραμπ. Είναι ένα από τα θέματα που τοποθέτησε ψηλά στην ατζέντα του σε όλη την προεκλογική εκστρατεία του. Από τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων που θα έχει με τον Πούτιν και τον Ζελένσκι θα εξαρτηθούν πολλά για το ζύγισμα των ικανοτήτων του στην εξωτερική πολιτική, όπως και για το κατά πόσο έχει ωριμάσει την τετραετία που βρέθηκε εκτός Λευκού Οίκου.

Ο Πομπέο μετατράπηκε από το 2022 σε έναν φλογερό θαυμαστή του Μπάιντεν. Η «ταυτότητά» του θύμιζε περισσότερο πολιτικό των Δημοκρατικών, παρά των Ρεπουμπλικάνων. Στο κόμμα Τραμπ οι φωνές υπέρ της αέναης χρηματοδότησης του ουκρανικού καθεστώτος για έναν πόλεμο χωρίς πιθανότητα νίκης ήταν ελάχιστες. Ο Πομπέο έμοιαζε με μια παραφωνία που διαρκώς ναρκοθετούσε, δομικά, την υποψηφιότητα του πρώην προέδρου.