Ο «απολιτίκ» πολιτικός που κινούνταν στο όριο

Ο Μπουτάρης άνοιξε νέους δρόμους ως επιχειρηματίας στην οινοποιία, κατέκτησε 2 φορές τον Δήμο Θεσσαλονίκης και μετατοπιζόταν εύκολα στον πολιτικό χάρτη

Του Βασίλη Γαλούπη

Η σκιαγράφηση του Γιάννη Μπουτάρη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δυσκολευόταν και ο ίδιος με τα όρια, τις ταμπέλες ή τα πεδία δράσης του. Φεύγοντας από τη ζωή αφήνει, σίγουρα, μια παρακαταθήκη για την ελληνική οινοποιία, κλάδος εξόχως σημαντικός για τον παραγωγικό τομέα της χώρας μας.

Σε άλλες εποχές, που κυριαρχούσε στην αγορά το χύμα «ανώνυμο» κρασί στη νταμιτζάνα, ο Γιάννης Μπουτάρης κατάφερε να είναι από τους πρώτους που μετέτρεψε τη φιάλη σε επώνυμο προϊόν. Ήταν από αυτούς που είδαν γρήγορα ότι το ελληνικό κρασί μπορεί να γίνει ένα μέσο προσέγγισης του υπόλοιπου κόσμου και διάδοσης της κουλτούρας του τόπου μας.

Αν και τότε ήταν ακόμα ανώριμη η ελληνική αγορά για να υποδεχτεί τέτοιες αλλαγές, ο Μπουτάρης με τη δράση του και το ανοιχτό επιχειρηματικό μυαλό του πέτυχε με τα χρόνια να βοηθήσει στη συνολική ανέλιξη της οινοποιίας στη χώρα μας, ώστε σήμερα να βρίσκεται σε ένα ανταγωνιστικό επίπεδο, με πολλά περιθώρια εξέλιξης ακόμα και πλέον πολλές μάρκες μικρού, μεσαίου ή και μεγάλου βεληνεκούς.

Όταν αποφάσισε να εισέλθει στην πολιτική, βρέθηκε και ο ίδιος σε πολλά διλήμματα. Άλλοτε με το ΚΚΕ, άλλοτε με το ΠΑΣΟΚ, τη Δράση, τη ΔΗΜ.ΑΡ. ή ακόμα και ως ψηφοφόρος της Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη, απέκτησε πολλούς φίλους και κάμποσους εχθρούς. Ήταν τα δυσδιάκριτα όριά του που συχνά προκαλούσαν σύγχυση στο κοινό. Η ατζέντα του δεν ήταν πάντα ξεκάθαρη ή απόλυτα κατανοητή.

Ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης είχε τις καλές και τις κακές του στιγμές. Ούτε διέπρεψε ούτε απέτυχε. Ο κοσμοπολιτισμός του και ο άνετος τρόπος που μιλούσε ή συμπεριφερόταν έδειχναν έναν άνθρωπο συμπαθή και οικείο. Οι αστοχίες του, όμως, ήταν αυτές που σίγουρα δίχασαν. Ειδικά σε ευαίσθητα εθνικά θέματα.

Ο Γιάννης Μπουτάρης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ένας φιλελεύθερος πολιτικός, ιδεολογικά πιο κοντά, λόγου χάρη, στο Ποτάμι, βάσει πορείας, αντιλήψεων και «θολών» πεποιθήσεων. Μετατοπιζόταν εύκολα στον πολιτικό χάρτη, όμως, αν κάποιος επιχειρήσει να βγάλει ένα συμπέρασμα, θα μπορούσε να καταλήξει ευκολότερα στο ότι έκανε πολιτική το απολίτικο. «Χρειάζονται κότσια για να μείνεις έξω από το “μαντρί”» έλεγε ο ίδιος.

Με όπλο το επικοινωνιακό του χάρισμα και την υποτιθέμενη χαλαρότητα των θέσεών του, αποδείχτηκε πολύ light στα ζητήματα των Σκοπίων και των Ελληνοτουρκικών, αγγίζοντας ενδεχομένως και τα όρια της ενδοτικότητας κάποιες φορές.

Ο συγκρουσιακός Γιάννης Μπουτάρης χαρακτήριζε απαράδεκτο τον τρόπο εορτασμού των εθνικών επετείων, δηλώνοντας ενάντιος στις μαθητικές παρελάσεις: «Είναι πέρα από κάθε λογική πια. Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν γίνονται μαθητικές παρελάσεις, με εμβατήρια στρατιωτικού χαρακτήρα».

Όντας δήμαρχος, όταν ο Τσίπρας προχωρούσε στη Συμφωνία των Πρεσπών με τον Ζάεφ, έφτανε στο σημείο να καλέσει (το 2017) στη Θεσσαλονίκη τον πρωθυπουργό των Σκοπίων. Σήμερα γνωρίζουμε καλύτερα από ποτέ ότι το πρόβλημα με την ονομασία των Σκοπίων όχι μόνο δεν επιλύθηκε με τη συγκεκριμένη συμφωνία, αλλά περιπλέχθηκε, σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων. Ο Μπουτάρης δήλωνε αντίθετα κάθετος με τα συλλαλητήρια για τη Μακεδονία.

Η στάση του στο Σκοπιανό και στα Ελληνοτουρκικά προκαλούσε συχνά πυκνά έντονες αντιδράσεις. Το 2018 ασκήθηκε σωματική βία εναντίον του με την απαράδεκτη στοχοποίησή του από ακραίες ομάδες, ενέργεια που καταδικάστηκε αυτονόητα από σύσσωμο τον πολιτικό κόσμο.

Το 2012 ο «κυρ Γιάννης», όπως τον αποκαλούσαν χαϊδευτικά, χαρακτήριζε «κωλοχώρι» τη Χαλκιδική. Τον χειμώνα του 2013 επέλεγε να ξαναγίνει προκλητικός με τους απλήρωτους λογαριασμούς ρεύματος λόγω της κρίσης και τον θάνατο 13χρονης από μαγκάλι, δηλώνοντας: «Σαφώς υπάρχει πρόβλημα με τη θέρμανση, αλλά εγώ δεν βλέπω σπίτια να λαμπαδιάζουν κάθε μέρα».

Το 2016 έλεγε πως «δεν με ενδιαφέρει αν ο Κεμάλ Ατατούρκ ήταν φονιάς ή όχι» και το 2018 ότι «πρέπει να κοιτάξουμε το θέμα της ονομασίας του αεροδρομίου “Μακεδονία”, διότι οι τουρίστες νομίζουν ότι προσγειώνονται στα Σκόπια».

Λίγο πριν από τις δημοτικές εκλογές τον Οκτώβριο του 2010 είχε φραστικό επεισόδιο με τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμο: «Δεν είμαι ενάντιος στην Εκκλησία, αλλά ο Άνθιμος μού θυμίζει μουτζαχεντίν, δεν έχει διαφορά από τους μουτζαχεντίν» δήλωνε.

Το 2016 από το βήμα του δημοτικού συμβουλίου, με αφορμή εκδήλωση που διοργάνωσε η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης με τίτλο «Μένουμε χριστιανοί, μένουμε Έλληνες», επιτέθηκε στους μητροπολίτες Άνθιμο και Σεραφείμ, λέγοντας ότι ο δεύτερος «είναι για ξύλο».

Με προβοκατόρικες ή μη τοποθετήσεις «πετύχαινε» να βρίσκεται συχνά στο κάδρο της επικαιρότητας. Κατά καιρούς δεχόταν ή εξαπέλυε επιθέσεις από και προς σχεδόν όλο το φάσμα των πολιτικών σχηματισμών.

Το 2000 έβρισκε το θάρρος να παραδεχτεί δημόσια ότι κατά τη δεκαετία του 1980 έπασχε από έντονο αλκοολισμό, ενώ από τη θεραπεία του και μετά, δηλαδή από το 1991, δεν είχε καμία επαφή με το αλκοόλ: «Σήμερα, εννιά χρόνια μετά, είμαι “στεγνός”, αλλά όλο “χυμούς”. Ζω την επόμενη ζωή με πλήρη συνείδηση και πλήρη ευχαρίστηση, αισθάνομαι μέρος του “ποταμιού” που κυλάει. Νομίζω ότι τη δυστυχία του πότη δεν μπορώ να την περιγράψω».

Σύσσωμος ο πολιτικός χώρος εξέφρασε τη θλίψη του για την απώλειά του. Η πολιτική κηδεία του θα πραγματοποιηθεί αύριο στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης, όπου θα βρίσκεται από το πρωί η σορός του.

Το βιογραφικό του Γιάννη Μπουτάρη

Γεννήθηκε το 1942 στη Θεσσαλονίκη και πέθανε προχθές, Σάββατο, στα 82 του χρόνια. Σπούδασε Χημεία στο ΑΠΘ και τη δεκαετία του ’70 απέκτησε ιδιόκτητο αμπελώνα στην Ημαθία. Έχει διατελέσει πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου και μέλος Δ.Σ. του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης.

Το 2002 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος στη Θεσσαλονίκη με τον συνδυασμό υποψηφίου του ΚΚΕ και δύο χρόνια αργότερα τοποθετήθηκε στο ευρωψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ. Υπήρξε ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Δράσης του Στέφανου Μάνου. Το 2010 εξελέγη δήμαρχος Θεσσαλονίκης με την υποστήριξη ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜ.ΑΡ., Δράσης και Ντόρας Μπακογιάννη. Επανεξελέγη το 2014 και παρέμεινε έως το 2019.

Στις δύο θητείες του στήριξε την εβραϊκή κοινότητα, ενώ απηύθυνε ανοιχτό κάλεσμα στην κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ της πόλης. Στις 19 Μαΐου 2018 δέχτηκε σε εκδήλωση σωματική επίθεση με κλοτσιές, γροθιές και αντικείμενα από παρευρισκομένους. Στις βουλευτικές εκλογές του 2019 δήλωσε ότι ψήφισε Ν.Δ.

Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»