Του Α. Π. Δημόπουλου
Πώς εξηγείται μια χώρα που δεν είναι ρωσόφιλη να εκλέγει μια κυβέρνηση που είναι; Γιατί είναι μέσα από αυτό ακριβώς το εκ πρώτης όψεως παράδοξο που ο διεθνής Τύπος επιχειρεί μια ανάγνωση του πρόσφατου αποτελέσματος των εκλογών στη Γεωργία – ή μήπως το παράδοξο είναι απλώς φαινομενικό;
Πάντως, αυτό που κανείς δεν αμφισβητεί είναι ότι οι βουλευτικές εκλογές της 26ης Οκτωβρίου οδήγησαν τη Γεωργία σε ανοιχτή πολιτειακή κρίση. Γιατί αποτελεί πράγματι εικόνα ανοιχτής κρίσης η πρόεδρος της χώρας Salome Zourabichvili να αμφισβητεί ευθέως το αποτέλεσμα (που διατήρησε στην εξουσία, με ποσοστό 54% το κυβερνητικό κόμμα Γεωργιανό Όνειρο και τον Irakli Kobakhizde στην πρωθυπουργία), αποδίδοντάς το σε «ειδική επιχείρηση» της Μόσχας και να ηγείται μαζικών διαμαρτυριών όλων των(φιλοδυτικών) κομμάτων της αντιπολίτευσης. Και τα γεωπολιτικά συμφραζόμενα είναι ηχηρά. Γιατί η Γεωργία, η Ουκρανία και η γειτονική της Αρμενία αποτελούσαν χώρες της άλλοτε Σοβιετικής Ένωσης και η Ρωσία τις αντιλαμβάνεται ακόμα ως τμήμα του δικού της Lebensraum. Οπότε, με την Ουκρανία να βρίσκεται σε πόλεμο, ακριβώς με διακύβευμα αν θα ανήκει σε «Δύση ή Ανατολή»(και με την Αρμενία να απομακρύνεται ταχύτατα από τη Μόσχα), το εκλογικό αποτέλεσμα στη Γεωργία προκαλεί σύγχυση, γιατί δείχνει κινούμενο σε αντίθετη κατεύθυνση. Η Γεωργία, η οποία δεν έχει καν διπλωματικές σχέσεις με τη Μόσχα (σε συνέχεια του μεταξύ τους πολέμου το 2008) έξαφνα δείχνει να κινείται «προς Ανατολάς».
Φαντάζει αδιανόητο
Έτσι, στη Δύση αλλά και ανάμεσα στους οπαδούς της φιλοδυτικής αντιπολίτευσης στη Γεωργία (τους πολιτικούς επιγόνους δηλαδή της εποχής του Mikheil Saakashvili, ο οποίος οδήγησε την περίοδο 2004-2013 τη χώρα σε «δυτική κατεύθυνση» και σήμερα βρίσκεται στη φυλακή) το πράγμα φαντάζει «αδιανόητο». Γιατί το κόμμα Γεωργιανό Όνειρο, που μόλις επανεξελέγη, ακολουθεί εδώ και καιρό μια πολιτική διαρκώς αυξανόμενων αποστάσεων από τη Δύση (μια ανομολόγητη Ostpolitik επαναπροσέγγισης με τη Μόσχα δηλαδή) και ο λόγος που αυτό εκλαμβάνεται ως «αδιανόητο» είναι ότι, εκτός του γεγονότος ότι η Ρωσία θεωρείται από πολλούς Γεωργιανούς «χώρα-εχθρός» μετά τον πόλεμο του 2008, ο οποίος οδήγησε σε διαμελισμό της Γεωργίας (μέσω της ανεξαρτητοποίησης Αμπχαζίας και Νότιας Οσετίας), η Γεωργία έχει επίσης ως συνταγματικά κατοχυρωμένους εθνικούς στόχους της την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ.
Και πώς είναι δυνατόν, ρωτάνε οι ίδιοι, να επανεκλέγεται άνετα μια κυβέρνηση που με αυτήν την επαμφοτερίζουσα πολιτική της έχει οδηγήσει στην αναστολή της υποψηφιότητας ένταξης της χώρας στην Ε.Ε.(την οποία, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, υποστηρίζει το 90% των Γεωργιανών); Έτσι, τόσο στη Δύση όσο και εντός της γεωργιανής αντιπολίτευσης το παράδοξο αυτό επεξηγείται με μια μομφή εκλογικής νοθείας υπό την καθοδήγηση της Μόσχας. Είναι όμως έτσι;
«Πλύση εγκεφάλου»
Λοιπόν, δεν το νομίζω – θα έλεγα μάλιστα ότι οι αντιδράσεις που προκάλεσε ακόμα μία φορά ο «αιρετικός» πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Viktor Orbán, χαρακτηρίζοντας το αποτέλεσμα «ελεύθερο», υπήρξαν αδικαιολόγητα θυμικές. Και ο λόγος που δεν νομίζω ότι υπήρξε νοθεία είναι διττός.
Αφενός γιατί η ίδια η γεωργιανή αντιπολίτευση όχι απλώς δεν εισέφερε κανένα χειροπιαστό στοιχείο «νοθείας» (όπως κανένα επίσης τέτοιο δεν επικαλέστηκαν ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ε.Ε.), αλλά κατ’ ακριβολογία δεν μίλησε καν για «νοθεία» – αυτό που στην πραγματικότητα προβάλλουν δεν είναι ότι νοθεύτηκε το εκλογικό αποτέλεσμα (ότι άλλο ψήφισαν και άλλο βγήκε), αλλά ότι οι Γεωργιανοί ψήφισαν εντός ενός πλαισίου «πλύσης εγκεφάλου», λόγω των «απειλών» της κυβέρνησης ότι αν εκλεγόταν η φιλοδυτική αντιπολίτευση, η χώρα κινδύνευε να μπει σε πορεία πολέμου, όπως η Ουκρανία. Όμως, φυσικά, αυτό δεν είναι «πλύση εγκεφάλου». Είναι ένα θεμιτό πολιτικό αφήγημα σε μια λειτουργούσα δημοκρατία – δεν έχει σημασία εάν είναι εσφαλμένο (ή «αδιανόητο» για κάποιους), σημασία έχει ότι, καλώς ή κακώς, υιοθετήθηκε από την πλειοψηφία και αυτό σίγουρα δεν είναι «νοθεία».
Αφετέρου, γιατί το Γεωργιανό Όνειρο είχε ως κύριο διακηρυγμένο στόχο του να πάρει μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ώστε να αλλάξει το Σύνταγμα, πράγμα που ούτε καν προσέγγισε – εάν όντως είχε υπάρξει νοθεία, θα το είχε επιτύχει. Τελικά, αυτή η μομφή της υποτιθέμενης νοθείας απλώς συσκοτίζει «τα γενόμενα».
Ελεγχόμενες σχέσεις με όλους
Στην πραγματικότητα οι Γεωργιανοί, έχοντας ακόμα νωπή την ανάμνηση του πολέμου με τη Ρωσία το 2008, δεν ήθελαν να διακινδυνεύσουν να εμπλακούν σε μια νέα αναμέτρηση – κινδυνολογικό ή όχι, το επιχείρημα ότι σε αυτή την επικίνδυνη μεταβατική συγκυρία και με τον πόλεμο στην Ουκρανία σε εξέλιξη ήταν καλύτερο να αναμείνουν ηρεμότερες εποχές, αφήνοντας στην εξουσία μια κυβέρνηση που πράγματι διάκειται φιλικότερα στη Μόσχα, δεν στερείτο ελκυστικότητας. Πολύ δε περισσότερο που η κυβέρνηση, ρητορικά τουλάχιστον, συνέχισε να δηλώνει προσήλωση στους εθνικούς στόχους για ένταξη στους δυτικούς θεσμούς, σε μια αντιγραφή του δοκιμασμένου μοντέλου αναμονής και ελεγχόμενων σχέσεων με όλους που ακολουθεί η Σερβία.
Ενώ, ταυτόχρονα, αυτή η ανομολόγητη Ostpolitik προς τη Ρωσία πλασαρίστηκε, ομοίως ελκυστικά, διά του υπονοουμένου ότι «αυτονοήτως» θα συνεπαγόταν την επανένταξη Αμπχαζίας και Νότιας Οσετίας στον «εθνικό κορμό». Με άλλα λόγια, δεν ήταν θέμα «νοθείας», αλλά επιτυχούς (έστω χονδροειδούς) πολιτικής συνταγής. Που έλεγε «ναι» στη Δύση (στο μέλλον), ναι στη Ρωσία (με το αζημίωτο) και όχι στην εκλογή μιας γεωργιανής κυβέρνησης στα «πρότυπα Zelensky», που ίσως έβαζε τη χώρα σε περιπέτειες. Κάποιοι θα το έλεγαν «λαϊκισμό», αλλά σίγουρα δεν δείχνει ανεξήγητο ότι συγκέντρωσε 54%.
