Του Απόστολου Διαμαντή
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων 5 ημερών, η κατάσταση σε όλες τις πολιτείες έχει ξεκαθαρίσει, πλην τριών: Μίτσιγκαν, Ουισκόνσιν και Πενσυλβάνια. Οι πλατφόρμες που μελετούν τους μέσους όρους των μετρήσεων – όπως Realclearpolitics, 270 to Win και FiveThirtyEight – δίνουν οριακό προβάδισμα Χάρις σε Μίτσιγκαν και Ουισκόνσιν και οριακό προβάδισμα Τραμπ στην Πενσυλβάνια.
Τι γίνεται εάν αυτές οι προβλέψεις για τις 3 κρίσιμες πολιτείες επαληθευτούν: εκλέγεται πρόεδρος ο Τραμπ. Διότι, για να εκλεγεί η Χάρις πρέπει υποχρεωτικά να κερδίσει και τις τρεις. Αλλά για να εκλεγεί ο Τραμπ πρέπει να κερδίσει μόνον μία από τις τρεις. Αυτός είναι και ο λόγος που, παρότι ο αγώνας είναι εντελώς αμφίρροπος, ο Τραμπ έχει ένα μικρό προβάδισμα να εκλεγεί πρόεδρος.
Ωστόσο, πέρα από τις μετρήσεις των εταιρειών, υπάρχουν και άλλα δύο σημάδια που δείχνουν πως η κούρσα των δύο έχει έναν ελαφρώς προπορευόμενο, τον Τραμπ. Πρώτον, μόνο το 28% των Αμερικανών πιστεύει πως η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ το συντριπτικό 72% πιστεύει πως οι ΗΠΑ βαδίζουν προς τη λάθος κατεύθυνση. Ποτέ στην ιστορία δεν κέρδισε απελθών πρόεδρος εκλογές, έχοντας απέναντί του αρνητική εικόνα για τη διακυβέρνησή του. Βεβαίως η Χάρις δεν ήταν πρόεδρος, ήταν όμως αντιπρόεδρος και εκ των πραγμάτων κρίνεται ως συνυπεύθυνη με τον Μπάιντεν. Αυτή η εικόνα είναι μια βασική πολιτική παράμετρος που δείχνει πως ο Τραμπ κινείται σε ένα πολιτικό περιβάλλον που τον ευνοεί.
Υπάρχει και άλλη μία, εξίσου κρίσιμη εικόνα: Τα δύο ζητήματα που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό ενδιαφέροντος για τις εκλογές είναι η οικονομία και το μεταναστευτικό. Και στα δύο υπερέχει σαφώς ο Τραμπ της Χάρις σε ποσοστά περίπου 60-40. Αντιστρόφως η Χάρις προηγείται 60-40 στα ζητήματα των αμβλώσεων και της προστασίας των θεσμών, τα οποία όμως βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις ενδιαφέροντος για τους Αμερικανούς- κάτω από 10%, τη στιγμή που οικονομία και μεταναστευτικό βρίσκονται γύρω στο 40%.
Οπότε, από πολιτική άποψη, η εκστρατεία επανεκλογής του Τραμπ βαδίζει πάνω σε σταθερό έδαφος, ενώ αντίθετα της Χάρις βαδίζει πάνω σε ναρκοπέδιο. Συνήθως τα εκλογικά αποτελέσματα έχουν πάντα μια λογική, όταν τα βλέπει κανείς εκ των υστέρων. Αλλά επειδή το αμερικανικό εκλογικό σύστημα είναι περίπλοκο και κυρίως επειδή η ίδια η εκλογική διαδικασία είναι διάτρητη και εξαρτώμενη απολύτως από τα κονδύλια που διαθέτει ο κάθε υποψήφιος για να κινητοποιήσει ψηφοφόρους δικούς του και να τους γράψει στους εκλογικούς καταλόγους, είναι δύσκολο να προβλέψεις το τελικό αποτέλεσμα σε μια τόσο οριακή αναμέτρηση.
Πριν μερικές μέρες ένας φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν, κινεζικής καταγωγής, ψήφισε στις πρόωρες κάλπες υπέρ της Χάρις, αλλά ζήτησε εκ των υστέρων να ακυρωθεί η ψήφος του επειδή υπέγραψε ψευδή υπεύθυνη δήλωση υπηκοότητας! Οι αρχές απάντησαν πως κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται, αλλά η ουσία δεν αλλάζει: εφόσον στο αμερικανικό εκλογικό σύστημα μπορεί κάποιος να ψηφίζει με μια απλή υπεύθυνη δήλωση υπηκοότητας- παρότι το αμερικανικό σύνταγμα απαγορεύει τη συμμετοχή στις εκλογές σε μη αμερικανούς πολίτες- τότε ποιος εμποδίζει την ομάδα των δημοκρατικών να εγγράψουν μαζικά στις τρεις κρίσιμες πολιτείες οπαδούς τους, που κανονικά δεν έχουν δικαίωμα ψήφου; Απαραίτητη προϋπόθεση αδιάβλητης εκλογικής διαδικασίας είναι η έγκυρη πιστοποίηση της νομιμότητας της συμμετοχής στη διαδικασία. Οι ρεπουμπλικανοί ζήτησαν από τη Γερουσία να εγκριθεί νόμος που απαιτεί απόδειξη της υπηκοότητας για τους ψηφοφόρους, αλλά οι δημοκρατικοί δεν το δέχθηκαν!
Εάν όμως αυτό δεν διασφαλίζεται -όπως για παράδειγμα διασφαλίζεται στην Ελλάδα με την αστυνομική ταυτότητα και την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους μόνον όσων έχουν ελληνική υπηκοότητα- τότε πώς είναι δυνατόν να προβλέψει κάποιος το εκλογικό αποτέλεσμα, όταν μάλιστα και οι δημοσκοπήσεις είναι οριακές; Επιπλέον, η μαζική χρήση της επιστολικής ψήφου είναι εύκολο να χειραγωγηθεί και να εξαγοραστεί, ενώ ταυτόχρονα καταργεί και τη μυστικότητα της ψηφοφορίας, καθώς μόνο με την αυτοπρόσωπη παρουσία του εκλογέα στο παραβάν τηρείται η βασική προϋπόθεση μιας αδιάβλητης εκλογικής διαδικασίας: η μυστικότητα της ψηφοφορίας. Η επιστολική ψήφος βιάζει όλους τους δημοκρατικούς κανόνες.
Οι ΗΠΑ βαδίζουν σε σαθρό πολιτικό έδαφος και ταυτόχρονα έχουν βαθιά διχαστεί ανάμεσα στις μητροπόλεις και στις μικρές πόλεις και την ύπαιθρο, ανάμεσα στη φτωχή και μεσαία τάξη και τις ελίτ, ανάμεσα στους Αμερικανούς και τους μετανάστες. Ταυτόχρονα, η θέση τους διεθνώς έχει υποχωρήσει, υπέστησαν δεινή ήττα επί Μπάιντεν στο Αφγανιστάν και στην Ουκρανία, ενώ και η θέση τους στη Μέση Ανατολή δεν μοιάζει και τόσο σταθερή, όταν ακόμη και το Ισραήλ δείχνει πολλές φορές να τους αγνοεί.
Η αμερικανική οικονομία, με το τεράστιο δημόσιο χρέος, την ανεργία, το αδύναμο κοινωνικό κράτος και την κοινωνία των 2/3 που συνοδεύεται από μαζικά γκέτο φτωχών και ανυπεράσπιστων ανθρώπων, βαδίζει κι αυτή σε σκοτεινό μονοπάτι και μοιάζει πλέον περισσότερο λογική η κατεύθυνση προστατευτισμού της βιομηχανίας και της μείωσης των φόρων που προτείνει ο Τραμπ.
5 μέρες προ των εκλογών δόθηκε στη δημοσιότητα η έκθεση για την απασχόληση, που δείχνει στασιμότητα στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η έκθεση αυτή, που δημοσιεύεται στη χειρότερη στιγμή για την Κάμαλα Χάρις, ίσως δώσει και το τελειωτικό χτύπημα στην υποψηφιότητά της.
