Του Ραφαήλ Α. Καλυβιώτη*
Λέγεται, από διάφορες περιγραφές, ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας σιχαινόταν τα φανταχτερά ρούχα, και μάλιστα ότι όταν εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα κάποιοι τον μπέρδεψαν με ταχυδρόμο. Τον μισθό του δεν τον κρατούσε για τον εαυτό του, αλλά τον έδινε σε ορφανά και χήρες.
Έχοντας απόλυτη συναίσθηση για την κατάσταση ομηρίας στην οποία ήθελαν οι Μεγάλες Δυνάμεις να κρατήσουν την Ελλάδα, με επιδέξιους χειρισμούς κατόρθωσε όχι μόνον να απελευθερώσει την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, αλλά και στις 14 Σεπτεμβρίου 1831 να τις εξαναγκάσει να συμφωνήσουν να επεκτείνουν τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας στον Αμβρακικό – Παγασητικό κόλπο. Δεν είναι τυχαίο ότι δύο εβδομάδες μετά την απελευθέρωση δολοφονήθηκε.
Η δύσκολη θέση στην οποία είχε περιέλθει για να προστατεύσει έναν ταλαίπωρο και πάμπτωχο λαό από τις Μεγάλες Δυνάμεις, από τη μια, και από τους νεοκοτζαμπάσηδες, από την άλλη, οδήγησε τον ιστορικό Κασομούλη να γράψει για εκείνον: «Ευφροσύνη του λαού, μελαγχολία μερικών προκρίτων αριστοκρατών».
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που παρεξηγούν τον ήπιο χαρακτήρα του, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι επρόκειτο για κάποιον άνευρο άνθρωπο. Τουναντίον! Ο βαθύς πόθος της ψυχής του δεν ήταν απλώς η απελευθέρωση της πατρίδας. Αντιθέτως, στα σπλάχνα του μέσα είχε ριζώσει η ανασύσταση της ελληνορωμαϊκής αυτοκρατορίας. Σε επιστολή του προς τον Ιακωβάκη Νερουλό το 1823 γράφει μεταξύ άλλων: «Οι ευεργεσίες που το ελληνικό έθνος προσέφερε στην ανθρωπότητα θα βοηθήσουν στο να ξεπεράσει τα όρια του μικρού αριθμού του και να είναι πιο κοντά στο να γκρεμίσει σε ερείπια τους μουσουλμάνους, από το να παραμείνει σκλαβωμένο σε αυτούς». Στην ίδια επιστολή αναφέρει και τα ακόλουθα: «Παριστάνων εις το πρώτον βιβλίον την κατάστασιν των Ελλήνων επί της περιόδου της μουσουλμανικής δυνάμεως, θέλω αποδείξει ότι ουδέποτε έπαυσαν να αποτελώσιν εν έθνος. Διότι α) διέσωσαν καθαράν την κοινήν καταγωγήν των, β) εσυλλογίσθησαν και ωμίλησαν εις την γλώσσαν των πατέρων αυτών γ) και υπήκουσαν εις μίαν μόνην και αμετάβλητον εξουσίαν, εις την εξουσίαν της Εκκλησίας των. Ούτοι δε οι τρεις όροι είναι οι μόνοι, οίτινες εκ μιας συνενώσεως ανθρώπων αποτελούσιν ό,τι καλείται εν έθνος».
Ο Καποδίστριας ξεπερνά τις σημερινές διχοτομήσεις εντός του πατριωτικού χώρου και βάζει στην ίδια ευθεία τις κατηγορίες «καταγωγή, γλώσσα, Ορθοδοξία». Στην ουσία ξανακαταθέτει την ερμηνεία της έννοιας «έθνος» του Ηροδότου, αλλά αντικαθιστώντας το «ομότροπον» με την Ορθοδοξία. «Καθαγιάζει» δηλαδή ένα έθνος που υπέφερε 400 χρόνια, τοποθετώντας το σε μια προοπτική ιστορικής αποστολής. Και αυτή δεν μπορεί να είναι άλλη από εκείνη της ανασύστασης της ελληνορωμαϊκής αυτοκρατορίας, εκείνης που βαρβαριστί ο Βαυαρός Ιερώνυμος Βολφ κάλεσε «βυζαντινή». Βαυαρός ο Βολφ και, όλως τυχαίως, Βαυαροί ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη.
Ανάμεσα λοιπόν στις «συμπληγάδες» των δυτικών Μεγάλων Δυνάμεων και των ολιγαρχών της εποχής ίστατο μια μορφή ισχυρή και συνετή. Ο βίος και η πολιτεία του μας οδηγούν, υπενθυμίζοντάς μας ποιος είναι ο πραγματικός Ελληνορθόδοξος ανθρωπότυπος. Αυτά πρέπει να μαθαίνουμε στα παιδιά μας και αυτά θα τους μάθουμε, ακόμα και εάν μας οδηγήσουν ξανά σε κρυφά σχολειά. Στην αντίσταση και στο αντάρτικο, άλλωστε, πάντα οι Έλληνες ήμασταν καλύτεροι. Σε ορεινούς βράχους και σπηλιές, που η μορφολογία τους είναι η ίδια όπως την εποχή του Ομήρου. «Τα σπηλιαράκια του βουνού είναι τα γονικά μας αγρίμια κι αγριμάκια μου».
*Υπ. δρ Γεωπολιτικής – πρόεδρος ∆ικτύου Ελλήνων Συντηρητικών – [email protected]
