Του Αλέξανδρου Τάρκα*
Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης δίνει προτεραιότητα -πολύ σωστά- στην αύξηση της επιρροής της Ελλάδας στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά οι περισσότερες κινήσεις του -ειδικά μετά το σκάνδαλο των υποκλοπών, που σόκαρε τις κοινοτικές πρωτεύουσες- αποδεικνύονται από κατώτερες των προσδοκιών ως βαριά αποτυχημένες. Τόσο ως προς τη μεθοδολογία όσο και ως προς την ουσία των ζητημάτων, η μία ήττα διαδέχεται την άλλη.
Σε σχέση με τη διαδικασία, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι επαναλαμβανόμενες επιστολές του πρωθυπουργού προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι οποίες παρουσιάζονται ως απόλυτο διπλωματικό όπλο. Στην πραγματικότητα, η χρησιμότητά τους εξαντλείται στις εσωτερικές επικοινωνιακές σκοπιμότητες, καθώς ουδέποτε επιτυγχάνουν τον σκοπό τους.
Η (κακή) αρχή της ακατάσχετης επιστολογραφίας έγινε στα μέσα Απριλίου του 2020, όταν ο κ. Μητσοτάκης επιχείρησε να μεγιστοποιήσει τη στήριξη των κορυφαίων αξιωματούχων της Ε.Ε. που είχαν επισκεφθεί τον ακριτικό Έβρο κατά τη μεταναστευτική κρίση. Έθεσε, γραπτώς, πλήθος ζητημάτων, ελπίζοντας σε πραγματική ενίσχυση της Frontex, σε αυστηρές προειδοποιήσεις στην Άγκυρα για τη λήψη περιοριστικών μέτρων και σε συνδρομή των ισχυρών της Ε.Ε. στις χώρες πρώτης υποδοχής. Η πρώτη ψυχρολουσία που υπέστη ήταν το γεγονός ότι η απαντητική επιστολή της κυρίας Φον ντερ Λάιεν έφτασε στο Μαξίμου τρεισήμισι μήνες αργότερα, περί τα τέλη Ιουλίου. Το δεύτερο σοκ ήταν ότι για τη Frontex εγκρίθηκε μόνο μικρή αύξηση υλικού και προσωπικού, και για την Τουρκία δεν υπήρξε καμία κίνηση πίεσης, ενώ η μακρά πορεία προς το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου της Ε.Ε. προσέφερε ελάχιστα στην Ελλάδα.
Την άνοιξη του 2023, ο κ. Μητσοτάκης φιλοτιμήθηκε, με ανεξήγητα μεγάλη καθυστέρηση, να στηρίξει την υποψηφιότητα του Δημήτρη Αβραμόπουλου για τη θέση του ειδικού απεσταλμένου της Ε.Ε. για τον Κόλπο. Το βασικό επιχείρημα του πρωθυπουργού, πέραν των τυπικών και ουσιαστικών προσόντων του κ. Αβραμόπουλου, ήταν ότι η -ενταχθείσα το 1981- Ελλάδα είναι το μοναδικό από τα παλαιά μέλη της Ε.Ε. που δεν κατέχει κάποια κορυφαία ευρωπαϊκή θέση. Λίγες εβδομάδες αργότερα, η παρεμβατική ισχύς και πειθώ του κ. Μητσοτάκη αποδείχθηκαν απογοητευτικά περιορισμένες, καθώς για τη θέση επελέγη ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Λ. ντι Μάιο.
Σαν να μην έφθαναν αυτά, ο σημερινός ένοικος του Μαξίμου, τον Μάιο του 2024, έστειλε κι άλλο γράμμα για τον πληθωρισμό, την ακρίβεια και τα διευρωπαϊκά τεχνάσματα των πολυεθνικών. Φυσικά, η κατάσταση όχι μόνο δεν άλλαξε, αλλά επιδεινώθηκε.
Επίσης τον Μάιο φέτος, ο Έλληνας πρωθυπουργός, μαζί με τον Πολωνό ομόλογό του Ντ. Τουσκ, απευθύνθηκαν εγγράφως στην κυρία Φον ντερ Λάιεν για τη συγκρότηση κοινής ασπίδας αεράμυνας της Ευρώπης. Αν και είναι νωρίς ακόμα για προβλέψεις, προς το παρόν, τα πραγματικά γεγονότα είναι ότι το Βερολίνο απέρριψε την πρόταση σε επίπεδο εκπροσώπου και…αναπληρωτή εκπροσώπου των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας αντίστοιχα. Το δε Παρίσι και η Κομισιόν διέψευσαν την προσδοκία του κ. Μητσοτάκη για σοβαρή συζήτηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Μόνον οι κατασκευάστριες εταιρίες του γαλλοϊταλικού συστήματος SAMP έσπευσαν να αξιοποιήσουν κάπως την επιστολή.
Προ δεκαπενθημέρου, η πρόεδρος της Κομισιόν έλαβε και νέα επιστολή Μητσοτάκη για τις στρεβλώσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτή τη φορά απάντησε, γρήγορα και δημόσια, με θεωρητικολογίες ότι υπάρχουν «πολλαπλοί παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές ενέργειας» κ.λπ. Κοινώς, καμία απάντηση ή διορθωτικό μέτρο, και η επιστολή αποδείχθηκε άλλη μια τρύπα στο νερό.
Οι γνωρίζοντες τα εσωτερικά της Κομισιόν λέγουν ότι -ειδικά για τα ενεργειακά θέματα- ο πρωθυπουργός όφειλε να είναι πιο προσεκτικός. Και να μην εκθέτει τη χώρα, περιορίζοντας τις δυνατότητες μελλοντικών χειρισμών σε πολλά άλλα θέματα για μια υπόθεση που ήταν, εκ των προτέρων, σίγουρα χαμένη. Γιατί και πέρυσι είχε στείλει στην Κομισιόν ξυπόλητο στα αγκάθια τον σύμβουλό του επί των ενεργειακών Ν. Τσάφο, ο οποίος δυστυχώς αντιμετωπίστηκε ακόμα και με τεχνοκρατικές ειρωνείες.
*Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
