Του Βασίλη Γαλούπη
Ήταν το 2006 όταν και το ελληνικό κοινό ερχόταν σε τηλεοπτική «επαφή» με τον Χασάν Νασράλα, ηγέτη της Χεζμπολάχ. Όταν τελείωσαν οι σκληρές συγκρούσεις εκείνης της χρονιάς με το Ισραήλ στον Λίβανο, τα τηλεοπτικά συνεργεία μετέδιδαν εικόνες που προκαλούσαν αίσθηση διεθνώς. Έδειχναν τον Νασράλα μέσα σε σκηνές ή σε μικρά δωμάτια να κρατά στο ένα χέρι το καλάσνικοφ και στο άλλο μαύρες σακούλες με χρήματα, τα οποία μοίραζε σε Λιβανέζους που έσπευδαν.
Από εκείνες τις μάχες είχαν καταστραφεί 19.000 σπίτια σε 115 χωριά του νότιου Λιβάνου. Ο Νασράλα είχε υποσχεθεί πως με το που θα τερματιστούν οι εχθροπραξίες «αμέσως αρχίζουμε την ανοικοδόμηση της χώρας». Χιλιάδες άνθρωποι περίμεναν στην ουρά υπομονετικά μέχρι να μπουν στο γραφειάκι του Νασράλα και των έμπιστών του που έδιναν, άνευ γραφειοκρατίας και παραστατικών, από 12.000 «μαύρα» δολάρια το «κεφάλι», ποσό τεράστιο για τα δεδομένα της εποχής και της χώρας.
Πέρασαν σχεδόν 20 χρόνια και δεν έχουν αλλάξει πολλά. Ο Λίβανος έχει μετατραπεί σε ένα αποτυχημένο κράτος, η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ εξακολουθούν να πολεμούν χωρίς κανόνες και ο Νασράλα, «κόκκινο» πανί για τον Νετανιάχου, παραμένει ο αρχηγός μιας οργάνωσης που στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ χαρακτηρίζεται εδώ και χρόνια «τρομοκρατική».
Χθες ο Νασράλα αποφάσισε ότι έπρεπε να εμφανιστεί δημοσίως, μετά τα πρωτοφανή, πρωτότυπα και εντυπωσιακά χτυπήματα των Ισραηλινών μέσω εκρήξεων σε ηλεκτρονικές συσκευές. Γνωρίζοντας και ο ίδιος ότι η φιλοϊρανική Χεζμπολάχ έχει αποδυναμωθεί έπειτα από σχεδόν έναν χρόνο αλλεπάλληλων στοχευμένων και μη επιθέσεων, προσπάθησε με το διάγγελμά του να διατηρήσει ψηλά το ηθικό των «μαχητών» του: «Η διπλή αυτή επίθεση από το Ισραήλ παραβίασε όλες τις κόκκινες γραμμές. Αυτό είναι καθαρή τρομοκρατία. Θα τα ονομάσουμε σφαγή της Τρίτης και σφαγή της Τετάρτης. Αυτά είναι εγκλήματα πολέμου ή τουλάχιστον κήρυξη πολέμου. Γνωρίζουμε ότι ο εχθρός, όχι μόνο το Ισραήλ, αλλά και οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, έχουν τεχνολογική υπεροχή. Οι επιθέσεις θα απαντηθούν με τρόπο που ίσως περιμένουν και που ίσως δεν περιμένουν. Δεν θα μιλήσω για τόπο, χρόνο, τοποθεσία, λεπτομέρειες. Θα τα μάθετε όταν συμβούν».
Οι δύο πλευρές έχουν ανταλλάξει επανειλημμένα χτυπήματα από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα τον περασμένο Οκτώβριο, σκοτώνοντας αμάχους και μαχητές εκατέρωθεν, με τον Λίβανο να μετρά τις περισσότερες απώλειες. Οι εχθροπραξίες ανάγκασαν επίσης περισσότερους από 150.000 ανθρώπους και στις δύο πλευρές των συνόρων να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους αναζητώντας προσωρινά καταφύγια.
Η Χεζμπολάχ ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1980 με αποκλειστικό στόχο το Ισραήλ. Μέχρι το 2000 το Ισραήλ είχε αποσυρθεί από τον Λίβανο, κάνοντας τη Χεζμπολάχ «ήρωα» για πολλούς Λιβανέζους. Η οργάνωση πολέμησε ξανά το Ισραήλ το 2006, ξεκινώντας μια στρατιωτική επιχείρηση στον νότιο γείτονά της που προκάλεσε σφοδρή αντεπίθεση. Ωστόσο, ο ισραηλινός στρατός δεν κατάφερε να συντρίψει τη Χεζμπολάχ, με τον Χασάν Νασράλα να ισχυροποιείται στον αραβικό κόσμο. Σύντομα συμμάχησε με το Ιράν και έγιναν στενοί εταίροι.
Αν και η Χεζμπολάχ διατηρεί μεγάλους και πιστούς οπαδούς μεταξύ των σιιτών μουσουλμάνων, λόγω της πολιτικής της δύναμης και των αυταρχικών τακτικών που χρησιμοποιεί για να καταπνίξει οποιαδήποτε διαφωνία, πολλοί Λιβανέζοι βλέπουν την οργάνωση ως εμπόδιο που παρασύρει τη χώρα σε διαρκείς πολέμους. Τυπικά η Χεζμπολάχ δεν κυβερνά τον Λίβανο, στην πράξη αυτή είναι που επιβάλλει τους κανόνες της.
Ειδικά ύστερα απ’ όσα έχουν γίνει τον τελευταίο χρόνο και κυρίως τη νέα επίδειξη δύναμης του Ισραήλ αυτές τις μέρες, ο Λίβανος δύσκολα μπορεί να αντέξει μια νέα σύγκρουση. Η χώρα βιώνει οικονομική κρίση δεκαετιών, με τη φτώχεια να «σκοτώνει» κάθε ελπίδα και την έλλειψη βασικών αγαθών να μεγαλώνει κάθε χρόνο. Τα τελευταία χτυπήματα στα σύνορα έχουν εκτοπίσει περίπου 100.000 Λιβανέζους αμάχους.
Η Χεζμπολάχ προπαγανδίζει το οπλοστάσιό της, αλλά οι εκτιμήσεις ποικίλλουν σχετικά με το πόσους πυραύλους πράγματι διαθέτει ακόμα και, κυρίως, πόσο εξελιγμένα είναι όσα συστήματα της έχουν απομείνει. Αν και ο Νασράλα διαβεβαιώνει ότι διαθέτει 150.000 πυραύλους και ρουκέτες, αλλά και 100.000 μαχητές, υπολογίζεται ότι του έχουν μείνει 45.000 πολεμιστές κι ένα ελαττωμένο οπλοστάσιο. Ισραηλινοί αξιωματούχοι ισχυρίζονται, πάντως, ότι το οπλοστάσιο της Χεζμπολάχ παραμένει, ακόμα κι έτσι, πολύ πιο επικίνδυνο από αυτό της Χαμάς.
Για μήνες οι ανησυχίες έχουν αυξηθεί ότι ο πόλεμος στη Γάζα μπορεί να πυροδοτήσει μια «κανονική» σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ. Τώρα φαίνεται ότι βρισκόμαστε πιο κοντά από ποτέ σε αυτό το ενδεχόμενο.
Ακόμη και ορισμένοι από τους παραδοσιακά πιστούς σιίτες μουσουλμάνους ψηφοφόρους της Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο αμφισβητούν το τίμημα των σημερινών συγκρούσεων. Αναλυτές εκτιμούν ότι πλέον ο Νασράλα γνωρίζει ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να προχωρήσει προσεκτικά, παρά τις απειλές στο διάγγελμά του.
Ένας πόλεμος Χεζμπολάχ – Ισραήλ θα μπορούσε να δημιουργήσει «μεταστάσεις» για έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο, που θα επισκίαζε οτιδήποτε έχει γίνει έως τώρα. Μια τέτοια σύγκρουση θα προκαλούσε τη συμμετοχή τόσο του Ιράν όσο και των ΗΠΑ.
Αν και, πάντως, οι ανησυχίες έχουν αυξηθεί με τη συχνότητα και τη διάρκεια των χτυπημάτων κάθε πλευράς, το Ισραήλ, η Χεζμπολάχ και το Ιράν δεν φαίνεται, τουλάχιστον έως τώρα, να θέλουν έναν πλήρη πόλεμο.
