Tο debate και ο νικητής των αμερικανικών εκλογών

Του Απόστολου Διαμαντή

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Χάρις αντιμετώπισε δυναμικά τον Τραμπ στο προχθεσινό debate, με αρκετά καλά χτυπήματα -έστω και κάτω από τη ζώνη κάποιες στιγμές- και επομένως διατήρησε το καλό momentum που έχει, σε μια κούρσα που φαινόταν σχεδόν χαμένη για τους Δημοκρατικούς.

Έδειξε ηγετικό προφίλ και προφανώς έχει συσπειρώσει με τον καλύτερο τρόπο τους Δημοκρατικούς, που είχαν χάσει τις ελπίδες τους. Έφερε 500 εκατομμύρια δολάρια νέα χρηματοδότηση, άνοιξε παντού γραφεία και έδωσε αέρα νίκης, που τον διατήρησε και στο debate.

Από την άλλη ο Τραμπ, πατώντας πάνω στις χείριστες επιδόσεις της διακυβέρνησης Μπάϊντεν -κυρίως στην οικονομία, στα διεθνή και το μεταναστευτικό- δεν είχε και πολύ δύσκολη δουλειά για να διατηρήσει την ένταση της κριτικής του, αλλά δεν κατάφερε να θέσει νοκ άουτ τη Χάρις, με τον τρόπο που το είχε κάνει απέναντι στον Μπάϊντεν.

Και έτσι το ερώτημα παραμένει: ποιος είναι σε καλύτερη θέση στην αφετηρία μιας κούρσας που μοιάζει ακόμα αμφίρροπη; Ας δούμε τα δεδομένα.

Το debate δεν λέει και πολλά πράγματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως σε τρία debate το 2016 η Χίλαρι είχε κερδίσει σε όλα με 5-6% διαφορά (σήμερα η Χάρις έχει κι αυτή περίπου κατά μέσο όρο 5% διαφορά υπέρ της στις δημοσκοπήσεις των media για το debate), αλλά ωστόσο η Κλίντον έχασε τις εκλογές. Αυτό συμβαίνει διότι οι μετρήσεις που γίνονται από τα κανάλια για τον νικητή ενός debate είναι πρόχειρες, δεν κάνουν σταθμίσεις, απευθύνονται στο κοινό τους κυρίως και το αποτέλεσμα έχει την ίδια αξία με τις διαδικτυακές μετρήσεις που κάνουν τα sites. Aν δούμε για παράδειγμα το αποτέλεσμα που δίνουν sites και κανάλια που στηρίζουν Τραμπ, εδώ και στις ΗΠΑ, θα διαπιστώσουμε πως ο Τραμπ σχεδόν ισοπέδωσε τη Χάρις, με σκορ 60-40. Άρα δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για τον νικητή των εκλογών, με βάση το ποιος είχε τις καλύτερες ατάκες σε μια συζήτηση τηλεοπτική.

Εάν δεν γίνουν ανεπανόρθωτες λεκτικές γκάφες ή εάν η εμφάνιση ενός υποψηφίου δεν είναι εντελώς απαράδεκτη -όπως του Μπάϊντεν- ένα debate δεν έχει σχεδόν κανένα αντίκτυπο στις εκλογές. Οι εκλογές κρίνονται από το περιεχόμενο της πολιτικής, δηλαδή από την άποψη των ψηφοφόρων για τη διακυβέρνηση που είχαν και από τις ελπίδες που έχουν για την επόμενη διακυβέρνηση. Στα αμερικανικά γκάλοπ σήμερα, όλων των εταιρειών, σε ποσοστό 60% οι πολίτες δηλώνουν πως θα ψηφίσουν με στόχο την αλλαγή. Επίσης δηλώνουν σε ποσοστό πάνω από 60% πως οι ΗΠΑ κινούνται σε λάθος κατεύθυνση, ενώ δεν εγκρίνουν σε ποσοστό 57% τη διακυβέρνηση Μπάϊντεν, της οποίας η Χάρις ήταν αντιπρόεδρος.

Επομένως, η Χάρις κινείται πάνω σε ένα απολύτως ολισθηρό έδαφος, η συγκυρία δεν την ευνοεί καθόλου, ενώ αντιθέτως ο Τραμπ έχει με το μέρος του αυτήν την πολιτική συγκυρία. Και είναι λογικό να την έχει, διότι η αποτυχημένη οικονομική πολιτική των Δημοκρατικών, η οποία επιδεινώθηκε από τις αρνητικές επιπτώσεις πάνω στις τιμές των καυσίμων και στον πληθωρισμό, εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, έχει εξοργίσει την πλειοψηφία των Αμερικανών. Είναι χαρακτηριστικό πως πρόσφατη δημοσκόπηση του NPR/PBS News/Marist, δίνει προβάδισμα 3% στη Χάρις, αλλά θυμίζω πως η Κλίντον είχε επίσης προβάδισμα επί του Τραμπ πάνω από 3% το 2016 και όμως έχασε τις εκλογές, παρότι αυτό το προβάδισμα σχεδόν επιβεβαιώθηκε και κέρδισε μεν τον Τραμπ με 2,5% διαφορά, αλλά έχασε τους εκλέκτορες των κρίσιμων πολιτειών και την προεδρία.

Στην ίδια δημοσκόπηση, που έγινε 1-4 Αυγούστου, το πιο ανησυχητικό στοιχείο για τη Χάρις είναι πως ο Τραμπ προηγείται σαφώς στους τομείς που είναι η πρώτη προτεραιότητα για τους εκλογείς, δηλαδή στην οικονομία (51-48), στο μεταναστευτικό (52-46) και στα διεθνή (52-47). Η Χάρις προηγείται σε τομείς που βρίσκονται σε χαμηλότερες θέσεις προτίμησης, όπως η υπεράσπιση της δημοκρατίας (53-47) και οι αμβλώσεις (56-41). Με δεδομένο ότι πάντα στις εκλογές ο κρίσιμος παράγοντας είναι η οικονομία, αντιλαμβάνεται κανείς πως ο Τραμπ έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα και η Χάρις έχει βουνό μπροστά της.

Η Χάρις πήγε μεν καλά στο debate, «αλλά η πολιτική πραγματικότητα είναι ότι η Χάρις θα μπορούσε ακόμα να χάσει», έγραψε ο πολιτικός αναλυτής Domenico Montanaro  στο NPR. Και συμπλήρωσε: «Ο Τραμπ έχει μια ισχυρή και αφοσιωμένη βάση και οι επτά κρίσιμες πολιτείες -Πενσυλβάνια, Μίσιγκαν, Ουισκόνσιν, Βόρεια Καρολίνα, Τζόρτζια, Αριζόνα και Νεβάδα- είναι πιο συντηρητικές από τη χώρα γενικότερα. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι πιο απαισιόδοξοι παρά αισιόδοξοι για την οικονομία… και οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι οι άνθρωποι εμπιστεύονται τον Τραμπ για να χειριστεί την οικονομία, τη μετανάστευση και τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή περισσότερο από τη Χάρις. Θα μπορούσε το debate να έχει αλλάξει τη γνώμη του κοινού; Ίσως. Αλλά οι απόψεις για τον Τραμπ έχουν ριζώσει».

Εκεί ακριβώς βρίσκονται τα πράγματα: οι απόψεις του Τραμπ έχουν βαθιές ρίζες, οι Αμερικανοί ζητούν αλλαγή πορείας, έχουν απογοητευθεί από τους Δημοκρατικούς και επομένως, αυτή τη στιγμή, οι πιθανότητες δεν είναι με την Κάμαλα Χάρις, παρότι δίνει μια σκληρή μάχη, με συσπειρωμένο το Δημοκρατικό Κόμμα.