Του Ανδρέα Καψαμπέλη
Η νέα κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη στον ΣΥΡΙΖΑ και στην ευρύτερη Κεντροαριστερά έχει πολλές ομοιότητες, αλλά και σημαντικές διαφορές σε σχέση με τις προηγούμενες αναταράξεις και ρήξεις. Τούτη τη φορά το ρήγμα παίρνει και άλλα χαρακτηριστικά, με πολύ πιο βαθύ, ενδεχομένως, ιδεολογικό πρόσημο…
Στην Ελλάδα η ριζοσπαστικοποίηση μεγάλων μαζών της Κεντροαριστεράς έλαβε τέλος το καλοκαίρι του 2015, με την κωλοτούμπα της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ μετά το δημοψήφισμα. Η αντισυστημική (αντιμνημονιακή) πορεία της προηγούμενης πενταετίας αποτέλεσε όντως ένα ιστορικό φαινόμενο, που έφερε στον αφρό το άλλοτε μικρό κόμμα διαμαρτυρίας και τον αρχηγό του Αλέξη Τσίπρα στην πρωθυπουργία.
Από το 2015 και έπειτα, η εξουσία αποδείχθηκε πιο γλυκιά για την ηγεσία αλλά και για την εκλογική βάση, μεγάλα τμήματα της οποίας, εξάλλου, με αυτά τα νάματα είχαν γαλουχηθεί από τη δεκαετία του 1980, προτού «μεταναστεύσουν». Και μην ξεχνάμε τη συντριβή της πτέρυγας Λαφαζάνη όταν, σε εκείνες της συνθήκες, εμφανίστηκε (και με μεγάλη καθυστέρηση) φύλακας της κομματικής Ορθοδοξίας.
Όλο αυτό το διάστημα η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα συστημικό κόμμα όχι μόνο δεν αμφισβητήθηκε, αλλά αφομοιώθηκε, παρά την κατά καιρούς επαναστατική ρητορική. Γι’ αυτό και μετά την ταπεινωτική ήττα του 2023 και την παραίτηση του Τσίπρα, ο «ξενόφερτος» Κασσελάκης δεν δυσκολεύτηκε μέσα σε είκοσι ημέρες να τα σαρώσει όλα. Ταίριαζε απόλυτα στο νέο, μοντέρνο και γκλαμουράτο μοντέλο εξουσίας…
Ακόμα και μετά το 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, ως κόμματα εξουσίας -και με κυβερνητικό παρελθόν-, δεν έπαψαν να λειτουργούν ως συμπληρώματα της Ν.Δ. σε όλους τους κρίσιμους τομείς υψηλής πολιτικής, εσωτερικής και εξωτερικής. Οι επιμέρους διαφορές και οι καβγάδες, ενίοτε άγριοι, για τα θέματα διαχείρισης δεν άλλαξαν τη μεγάλη εικόνα, όπως φάνηκε -μετά τον μνημονιακό εναγκαλισμό- με την απόλυτη πειθαρχία απέναντι στη Δύση, στον Covid-19, τον δικαιωματισμό κ.ο.κ…
Όλες οι μέχρι τώρα κρίσεις, εσωτερικές, λανθάνουσες και μη, με (προ)τελευταία την αποχώρηση των 11 βουλευτών και τη δημιουργία της Νέας Αριστεράς, δεν έθεσαν υπό καμία αμφισβήτηση αυτούς τους στρατηγικούς προσανατολισμούς.
Σήμερα παρατηρείται μια διαφοροποίηση, όσο κι αν είναι νωρίς για να φανεί εάν πρόκειται για ουσιαστική ή ψευδεπίγραφη. Η εκλογική συρρίκνωση ωθεί μεν τον Κασσελάκη σε μια απέλπιδα προσπάθεια οχύρωσης και συσπείρωσης στον καταγγελτικό λόγο, αλλά το «φαινόμενο Πολάκη» μοιάζει πιο αυθεντικό σε αυτόν τον ρόλο…
Το ζητούμενο, επομένως, είναι εάν είμαστε στη φάση που αναπτύσσονται πλέον κάποιες φυγόκεντρες δυνάμεις, οι οποίες, με «αντισυστημική» ρητορική, θα επιδιώξουν -ύστερα από μία δεκαετία- και την εκλογική καταγραφή, είτε καταλαμβάνοντας τον ΣΥΡΙΖΑ είτε με νέο κόμμα διαμαρτυρίας.
Σχετικά με το εάν όλο αυτό μπορεί να επηρεάσει τις ισορροπίες, επί του παρόντος ας δούμε τι συμβαίνει με το αριστερό κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ στη Γερμανία, που με τη δική του αντισυστημική ατζέντα «κόβει» ψήφους και από την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), δημιουργώντας ένα νέο μοντέλο πανευρωπαϊκά…
