Του Σάββα Καλεντερίδη
Ο Ερντογάν έδωσε για πρώτη φορά άδεια για να τελεστεί πατριαρχική θεία λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, στην Τραπεζούντα του Πόντου, το 2010. Μάλιστα, τότε θεωρήθηκε γεγονός παγκόσμιας σημασίας, αφού στη λειτουργία ήταν παρόντα και μετέδωσαν εικόνες συνεργεία από τους μεγαλύτερους τηλεοπτικούς σταθμούς του κόσμου.
Πρέπει να σημειώσουμε ότι οι κάτοικοι του νομού Τραπεζούντας, ανεξάρτητα από το κόμμα που ψηφίζουν, είναι σκληροί εθνικιστές, αφού το τουρκικό κράτος εκεί κατέβαλε εργώδεις προσπάθειες να καλύψει την ελληνική τους καταγωγή με το Ισλάμ και τον τουρκικό εθνικισμό.
Όταν ξεκίνησε η λειτουργία, η τοπική κοινωνία στον νομό Τραπεζούντας ήταν μοιρασμένη. Όπως προκύπτει από τη μελέτη των σχολίων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι μισοί ήταν υπέρ και οι μισοί ήταν κατά της λειτουργίας.
Προϊόντος του χρόνου, τα ποσοστά άλλαξαν δραματικά υπέρ εκείνων που θεωρούσαν ότι ορθώς γίνεται η λειτουργία, αφού μόνο θετικά ήταν τα αποτελέσματα από την παρουσία χιλιάδων προσκυνητών στο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά, που λειτουργεί ως μουσειακός χώρος.
Σε αυτή τη μεταστροφή, εκτός από τις επαφές που είχαν οι κάτοικοι της Τραπεζούντας με τους εξ Ελλάδος επισκέπτες για τη λειτουργία της Παναγίας Σουμελά αλλά για άλλους λόγους, ας πούμε αναψυχής, έπαιξαν ρόλο και διάφορα γεγονότα και εξελίξεις που έλαβαν χώρα αυτά τα 14 χρόνια.
Ελληνική καταγωγή
Πολλές χιλιάδες πολίτες της περιοχής έκαναν τεστ DNA, φροντίζοντας κάποιοι απ’ αυτούς να ανοίγουν τον φάκελο με τα αποτελέσματα για πρώτη φορά μπροστά στην κάμερα και να αποκαλύπτεται ότι η καταγωγή τους είναι ελληνική. Το γεγονός αυτό άρχισε να δημιουργεί ερωτήματα για την καταγωγή των κατοίκων του Πόντου, και ειδικά εκείνων του νομού Τραπεζούντας.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ) έριξαν τα τείχη και άρχισαν να επικοινωνούν απευθείας οι κάτοικοι της περιοχής με τους ποντιακής καταγωγής Έλληνες. Ειδικά εκείνοι που μιλούν την ποντιακή διάλεκτο, από τα χωριά της Τόνιας, του Κατοχωρίου, των Σουρμένων, της Ματσούκας, άρχισαν τις απευθείας επαφές με τους ποντιακής καταγωγής Έλληνες και ξεκίνησε ένας αδιαμεσολάβητος διάλογος. Μεγάλο μερίδιο στο ενδιαφέρον των κατοίκων της Τραπεζούντας για τα ελληνικά ποντιακά δρώμενα έχουν οι Πόντιοι καλλιτέχνες με τα τραγούδια που αναρτούν στα ΜΚΔ, κυρίως στο YouTube. Τα σχόλια που μπορεί να διαβάσει κανείς είναι πραγματικά απίστευτα.
Η επίδραση του Μπακασέτα
Όμως, αυτό που άλλαξε δραματικά την άποψη των κατοίκων της Τραπεζούντας για τους Έλληνες και την Ελλάδα ήταν η παρουσία του Τάσου Μπακασέτα στην ομάδα της πόλης, την Τραμπζονσπόρ, αφού ο ποδοσφαιριστής με την απόδοσή του έφερε το πρωτάθλημα στην πόλη της Τραπεζούντας ύστερα από τρεις δεκαετίες. Πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι σύσσωμη η κοινωνία του νομού στηρίζει την ομάδα με πάθος και πείσμα. Για τους Τραπεζούντιους η Τραμπζονσπόρ μπορεί να είναι ως αξία και πάνω από την ίδια την πατρίδα. Τότε παρακολουθούσα τον επίσημο λογαριασμό της ομάδας στο twitter σε κάθε αγώνα και διάβαζα χιλιάδες σχόλια. Η μεταστροφή του κόσμου ήταν εκπληκτική. Τότε είχαν ευλογήσει την ομάδα ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος και ο εκλιπών μητροπολίτης Δράμας κυρός Παύλος. Έχουν γραφτεί άρθρα που απέδιδαν την κατάκτηση του πρωταθλήματος από την Τραμπζονσπόρ στην ευλογία του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Ύστερα από όλα αυτά άρχισε να ξυπνά το τουρκικό βαθύ κράτος, που θεωρεί ότι αυτές οι αναζητήσεις των κατοίκων της Τραπεζούντας για την εθνική τους ταυτότητα και οι επαφές τους με τους Έλληνες μπορεί να δημιουργήσουν ένα ιδιότυπο μειονοτικό πρόβλημα στην Τουρκία στην εν λόγω περιοχή. Για τον λόγο αυτόν, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας πήρε απόφαση να απαγορευτεί η είσοδος στην Τουρκία σε Έλληνες πολίτες που έχουν επαφές με κατοίκους στην Τραπεζούντα. Γι’ αυτό δεκάδες Έλληνες είτε απελάθηκαν από το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης είτε δεν τους επετράπη η είσοδος από τη συνοριακή πύλη των Υψάλων.
Τα «κόλπα» που κάνει το τουρκικό κράτος τα τελευταία χρόνια και η φετινή αλλαγή της ημερομηνίας για τη λειτουργία -αντί της 15ης, την 23η Αυγούστου- είναι αποτέλεσμα αυτών των ενδοιασμών του τουρκικού βαθέος κράτους. Και οι πιέσεις θα συνεχιστούν.
