Ο δρόμος της ΕΕ περνά μέσα από την εξουσία της τεχνητής νοημοσύνης

Του Απόστολου Αποστόλου*

Καλούνται οι πολίτες της ΕΕ να ψηφίσουν για το μέλλον τους, για τις κατακτήσεις τους, για τα απειλούμενα δικαιώματα τους, για το αυξημένο ρίσκο της ανεργίας τους, για την ειρήνη τους.

Ποιο όμως μπορεί να είναι το μέλλον του πολίτη της ΕΕ;

Ο ευρωπαίος πολίτης ζει χρόνια το μύθο της δυτικής κατασκευασμένης κουλτούρας μέσα στη φετιχιστική αυτάρκεια της τεχνολογίας. Ό,τι τον χειραφετεί πλέον δεν είναι η ιστορία του, ο  τόπος του, οι «χώροι της ζωής» του, όπως θα έλεγε ο Έντουαρντ Χολ, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη. Τα υπόλοιπα όπως νοσταλγικές αναβιώσεις, συνδέσεις πνευματικές και συναισθηματικές με κουλτούρες του χθες αποτελούν δαιμονολογίες.

Τίποτε πέρα και πάνω από τη νέα θρησκεία της τεχνικής νοημοσύνης, που έχει φθάσει να θεωρείται η Νέα Βίβλος. Η τεχνική νοημοσύνη έχει ένα νέο μότο που λέει ότι πρέπει να μάθεις να  σκέφτεσαι τόσο, όσο μπορείς να ψευτοζήσεις και αυτό γιατί όλα πλέον είναι αυτοματοποιημένα από τις στρατηγικές της τεχνητής νοημοσύνης.

Η μνήμη έτσι και αλλιώς  έχει παύσει να αποτελεί αναβίωση αισθημάτων και εικόνων και έχει γίνει συσσώρευση προγραμματισμένων συμπεριφορών. Η αλήθεια επικυρώνεται, καθορίζεται και προσαρτάται από την εξουσία, η οποία και εκείνη με τη σειρά της έχει συνθηκολογήσει με την τεχνητή νοημοσύνη. Ενώ αλήθεια γίνεται εκείνο που μετράει ως αλήθεια κάτω από ένα σύστημα κανόνων που ορίζει και επικυρώνει ο προγραμματισμός της τεχνητής νοημοσύνης.

Όπως και η ειρήνη δεν υπάρχει έξω από ένα πρόγραμμα κανόνων και προκατάληψης. Η ξαφνική  ανακοίνωση του Καρίμ Χαν, εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) της Χάγης, που  ζήτησε εντάλματα σύλληψης όχι μόνο για τους εγκεφάλους της Χαμάς, αλλά και για τον Νετανιάχου και τον Γιοάβ Γκαλάντ, υπουργό Άμυνας του Ισραήλ, έκανε όλους τους υπερασπιστές της αυτοματοποιημένης  και πάντα άδικης ειρήνης να εξεγερθούν με πρώτο και καλύτερο τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Η ειρήνη έχει καταστεί  έτσι και αλλιώς μια αυτο-αναφορική συστημική μηχανική όπου το δίπολο δίκαιο-άδικο δεν κωδικοποιείται  από διαφορές, αλλά καταλαμβάνεται από ρυθμίσεις συνδιαμόρφωσης. Ξέρουμε ότι η  δύναμη δημιουργεί δίκιο, ή ο συσχετισμός δυνάμεων δημιουργεί δίκιο. Εμείς το  έχουμε ζήσει ήδη  με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν πολιτιστικά κατασκευάσματα, δεν υπάρχει αντικειμενική θέση από την οποία μπορούν να εξεταστούν, αλλά βεβαιώνονται μόνο όταν οι πολίτες που τα διεκδικούν, έχουν στρατολογηθεί στις εξουσιαστικές επιταγές. Ουσιαστικά τα ανθρώπινα δικαιώματα με μεγάλη ευκολία παραβιάζονται, αγνοούνται, ή δεν αναγνωρίζονται και έχουν πάντα ημερομηνία λήξης.

Οι αριστεροί της παλιάς κοπής έλεγαν ότι ο ιμπεριαλισμός γεννάει τις «οικουμενικές» αλήθειες και τα «οικουμενικά» δικαιώματα. Σήμερα οι νεοφιλελεύθεροι-αριστεροί οι οποίοι έχουν υιοθετήσει τη «γουόκ» κουλτούρα και τα δικαιώματα που εκείνη εκφράζει  ανυποψίαστοι όσο και οι δεξιοί νεοφιλελεύθεροι  (λειτουργούν έτσι και αλλιώς με κοινή ατζέντα) και αναίσθητοι από τα αλλεπάλληλα σοκ της μετα-νεωτερικότητας, καθώς επίσης ράκη του νεοπλουτισμού τους,  αδυνατούν να αντιληφθούν ότι εργαλειοποιούνται (αλήθειες και δικαιώματα) στην προοπτική ενός συστημικού γνωσιοθεωρητικού πρίσματος του τέλους της πολιτικής σκέψης με την αναγνώριση μιας νέας  εξουσίας η οποία πλέον  προέρχεται από την τεχνητή νοημοσύνη.

Ο Καρλ Μανχάιμ το 1920 υποστήριζε ότι η γνώση έφυγε από την αλήθεια και γλίστρησε  πλέον προς τον σκεπτικισμό, σκιαγραφώντας έτσι τις προοπτικές για μια επιστημονική προσέγγιση της μετα-γνώσης. Σήμερα η λογοκρισία γίνεται τελικά η παραγωγή της γνώσης, ενώ η ζωή χάνεται  μέσα στην έκταση της επικοινωνίας. Εξάλλου και το νόημα δεν αποτελεί μια βιωματική επεξεργασία του ανθρώπου, αλλά έναν παραγόμενο συστηματικό μηχανισμό αλγορίθμων.

Και το ερώτημα  που βρίσκεται για καλά  στο εκκρεμές της κακοδαιμονίας μας, μας πολιορκεί και μας καλεί να απαντήσουμε. Ο πολίτης της ΕΕ τι απαιτήσεις έχει να διεκδικήσει από την ΕΕ, ζητά μια ΕΕ με λιγότερες επεμβάσεις στην καθημερινότητά του, ή μια ΕΕ με αυξημένες υπερ-εξουσίες και παρεμβατισμό στον καθημερινό του βίο;

*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής φιλοσοφίας