Περί ελληνοαμερικανικών σχέσεων

Του δρος Μάριου Παναγιώτη Ευθυμιόπουλου*

Η συμβολή και η σημασία της 5ης στρατηγικής συνάντησης-διαλόγου μεταξύ των ΗΠΑ και Ελλάδας σηματοδοτούν τη σταθερή ανάπτυξη και την επέκταση των διμερών σχέσεων των δύο κρατών. Σχέσεις που αναπτύσσονται σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο, γεωστρατηγικό περιβάλλον.

Κατά την ομιλία του ΥΠΕΞ Γεραπετρίτη επισημάνθηκαν πολλά σοβαρά ζητήματα: Στρατιωτικής φύσεως θέματα, πολιτικής και πολιτισμικής σημασίας, επιστημονικής συμβολής, από τα μέτρα τεχνολογίας στο Διάστημα έως το πρόγραμμα «Άρτεμις» και τα ακαδημαϊκά προγράμματα ανταλλαγών αλλά και για το κλίμα, την κλιματική αλλαγή, το Διεθνές Δίκαιο στο σύνολό του, τις συναντήσεις και τις προετοιμασίες για τη συνάντηση για τους ωκεανούς και τη βιοποικιλότητα.

Εξίσου αναφέρθηκε στην ανάγκη αναδόμησης κρατών την επομένη των εχθροπραξιών, όπως η Ουκρανία, και την επικείμενη συνάντηση για το μέλλον της Ουκρανίας στην Ελλάδα, με τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Τέλος, επισημάνθηκαν ζητήματα πολιτικής οικονομίας και μεγάλων επενδύσεων αλλά και του ρόλου της Ελλάδας ως διαμετακομιστικού ενεργειακού κόμβου. Αυτές οι αναφορές αποτελούν σοβαρή πρόθεση και προβολή της ελληνικής ατζέντας της εξωτερικής πολιτικής για τη συμβολή της Ελλάδας στην αναμόρφωση και την ανασύνταξη της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας. Το τελευταίο σημείο το επισημαίνουμε συνεχώς μέσα και από αυτό το βήμα.

Είναι βασικό συστατικό να γνωρίζουμε την πολυδιάστατη πραγματικότητα και να μπορούμε να συνδέουμε τα ζητήματα μεταξύ τους. Ίσως, βεβαίως, στο σημείο αυτό να ήταν καλό να γίνει και αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία και τη συμβολή των δύο στον εξελισσόμενο ενεργειακό χάρτη, καθώς και σε άλλα ζητήματα ασφαλείας αναφορικά με την Κύπρο. Ωστόσο αυτά είναι θέματα στρατηγικών και, κυρίως, επικοινωνιακών επιλογών τη στιγμή εκείνη. Εξάλλου, γίνεται αναφορά στη Μέση Ανατολή και στο Ισραήλ, όπως και στις αραβικές χώρες, στη Γάζα, στο Σαχέλ και στην Ερυθρά Θάλασσα. Γίνεται αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο. Όμως, ίσως έπρεπε κάπως να αναφερθεί και η σημασία της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας με την Κυπριακή Δημοκρατία, ως πυλώνες ασφαλείας στο ευρωπαϊκό και πιθανώς στο ευρωατλαντικό τόξο επιρροής, και η σημασία των ΗΠΑ σε αυτά.

Από την άλλη, με την ευκαιρία αυτή, που όντως είναι πολύ σοβαρή προσπάθεια, ίσως ήρθε ο καιρός να δούμε τις αμερικανικές και ανά την οικουμένη ελληνικές σχέσεις με τις ΗΠΑ από την αρχή. Ενώ έχουμε τον 5ο διάλογο, στρατηγικής φύσεως συνεργασία, οι σχέσεις μας είναι πιο παλιές από αυτές. Μελετώντας κανείς το σύνολο της Ιστορίας των ΗΠΑ με την Ελλάδα, θα καταλάβουμε και θα κατανοήσουμε το βάθος της κοινής μας συνεργασίας και Ιστορίας μας. Στηρίζουμε τις διμερείς μας σχέσεις με τέτοιες συναντήσεις, βεβαίως. Και επισημοποιούμε το νέο στρατηγικό μας πλάνο στον νέο χάρτη ασφαλείας. Στη παρούσα συγκυρία ίσως ήταν καλό να αναφερθούμε στο πραγματικό στρατηγικό βάθος μεταξύ των δύο, που είναι πιο παλιό και από τον 20ό αιώνα και τις προκλήσεις αυτού.

Είναι στρατηγική μας, βαθιά ριζωμένη επιλογή η συμμαχία των ΗΠΑ με την οικουμενική Ελλάδα και τον Ελληνισμό. Ξεχνάμε πως στις ΗΠΑ χτυπά ακόμα μία Ελλάδα ανά τους αιώνες, με τα κύματα μετανάστευσης προς τις ΗΠΑ. Επιπλέον και καθόσον οι ΗΠΑ ακόμα και σήμερα στηρίζονται στην ιστοριογραφία της Ελλάδος, στη μυθολογία και στην Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, στην οικουμενικότητα και στον πλουραλισμό της Ελληνικής Δημοκρατίας, τα δεδομένα ενισχύουν την πολιτική και επιστημονική μας τεκμηρίωση, πως η Ελλάδα και οι ΗΠΑ πορεύονται μαζί. Τα γεγονότα αυτά άλλες χώρες θα τα είχαν κάνει ισχυρή «ρίζα» για συμμαχία και στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ προς Ελλάδα. Ας δώσουμε και άλλη ώθηση στο ήδη καλό περιβάλλον και ας δούμε το στρατηγικό μας βάθος και στις διμερείς μας σχέσεις αλλά και στο ευρύτερο περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον. Η Ελλάδα είναι σημαντική γεωστρατηγική επιλογή. Ας μην το ξεχνάμε και ας το εκμεταλλευτούμε.

* Αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Στρατηγικής και Ασφάλειας, πρόεδρος Τμήματος Ιστορίας, Πολιτικών και Διεθνών Σπουδών Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος, διευθύνων σύμβουλος, Strategy International (SI)